arapça3 konu özetleri-7-8.üniteler
 

arapça konu özetleri-çalışmalar
ARAPÇA III- 7.ÜNİTE


el-MEF'ULÜ MUTLAK

Çoğunlukla cümlede fiille aynı kökten olan mastardır. DAİMA MANSUBTUR.(Harekesi üstündür). 3 amaçla gelir:

1. Fiilin anlamını pekiştirir

2. Fiilin çeşidini bildirir.

3. Fiilin sayısını belirtir.


1.FİİLİN ANLAMINI PEKİŞTİRMESİ

bu tür mefulü mutlak daima MÜFREDDİR (tekil) ve FİİLDEN SONRA GELİR. Türkçe'ye " şüphesiz, gerçekten, tam, tamamen, muhakkak, iyi, iyice, çok, öyle...ki vb." şekillerde tercüme edilir.


ÖRNEK:

نَامَ الطّفلُ نَوْمًا çocuk iyi uyudu ( نَوْمًا mefulü mutlaktır mansubtur)


اِنْتَصَرَ الجَيْشُ اِنْتِصَارًا ordu kesin bir zafer kazandı (اِنْتِصَارًا mefulü mutlaktır mansubtur)


DİKKAT: FİİLİN ANLAMINI PEKİŞTİRMEK İÇİN KULLANILAN MASTARLAR İKİL YA DA ÇOĞUL OLARAK KULLANILMAZLAR.DAİMA MÜFREDDİRLER.



ÖNEMLİ:

bir fiilin mastarını bulmak için;

-sülasi dediğimiz 3 harfli fiiller semaidir belli bir kalıbı yoktur mastarı sadece sözlük yardımıyla bulunur

- mezid (arttırılmış) fiiller kitabınızın 1.ünitesindeki bablar sayesinde bulunabilir onları ezberlemekte fayda var bu sayede mezid fiilleri bu bablara uyarlayarak mastarlarını bulabilirsiniz.


2.FİİLİN ÇEŞİDİNİ BİLDİRMESİ

Fiilin yapılış şeklini bildiren mefulü mutlak ya isim tamlaması ya da sıfat tamlaması olarak gelir. Türkçe'ye "gibi, şeklinde, -ce, aynen,tıpkı, tam...vb." şeklinde tercüme edilir.


İSİM TAMLAMASI

ضَرَبَهُ ضَرْبَ الظالِمِ ona zalimce vurdu (ضَرْبَ الظالِمِ isim tamlaması olup ضَرْبَ mefulü mutlaktır mansubtur)


اِنْتَلَقَتِ السّيّارةُ اِنْتِلاقَ الصّاروخِ araba füze gibi fırladı ( اِنْتِلاقَ الصّاروخِ isim tamlaması olup <strong><strong> اِنْتِلاقَ <strong><strong>mefulü mutlaktır mansubtur) </strong></strong></strong></strong>


SIFAT TAMLAMASI:

سِرْتُ سيْرًا َحسَنًا güzelce yürüdüm (سيْرًا َحسَنًا sıfat tamlaması olup سيْرًا mefulü mutlaktır)


نَامَ المَريضُ نَوْمًا هَادِئاً hasta sakin bir uyku çekti ( نَوْمًا هَادِئاً sıfat tamlaması olup نَوْمًاmefulü mutlaktır)



DİKAT:SIFAT TAMLAMASI ŞEKLİNDE GELEN MEFULÜ MUTLAKTA BAZEN İSİM ZİKREDİLMEZ SADECE SIFATI YER ALIR. BU DURUMDA SIFAT MEFULÜ MUTLAK OLUR.


جَرَى الكلبُ سَرِيعًا köpek hızlı koştu


جَرْيًا lafzı düşüp سَرِيعًا mefulü mutlak olmuştur.


cümlenin aslı;

جَرَى الكلبُ جَرْيًا سَرِيعًا köpek hızlı koştu



3.FİİLİN SAYISINI BİLDİRMESİ

fiilin kaç defa yapıldığını bildirir ve tekili fe'letün kalıbında gelir.

MÜFRED:

سَجَدْتُ سَجْدَةً bir kere secde yaptım


MÜSENNA:

سَجَدْتُ سَجْدَتَيْنِ iki kere secde yaptım


CEMİ:

سَجَدْتُ ثَلاَثَ سَجَدَاتٍ üç kere secde yaptım


سَجَدْتُ سَجَدَاتٍ defalarca secde yaptım


مَرّةٍ:


قَرَاْتُ سُورَةَ البَقَرَةِ مَرَّةً bakara suresini bir defa okudum


قَرَاْتُ سُورَةَ البَقَرَةِ عِدّةَ مَرّاتٍ bakara suresini birkaç defa okudum


قَرَاْتُ سورَةَ البقرةِ مِرَارًا bakara suresini defalarca okudum


mastarlarını bilmediğiniz sülasi fiillerin yerine مَرّةٍ kelimesi kullanılabilir. bu durumda mefulü mutlak مَرّةٍ kelimesi olur.


DİKKAT:

1.Mefulü mutlak fiille eş anlamlı mastarla da gelebilir


قَعَدْتُ جُلُوسًا iyi oturdum. ( قَعَدَ fiilinin eş anlamlısı جَلَسَ dir. قَعَدَ nin mastarı yerine جَلَسَ nin mastarı gelmiştir.)


2.Mefulü mutlak fiille aynı kökten olan değişik fiillerin mastarlarıyla da gelebilir.


اَعْطَيْتُ الفقيرَ عَطَاءً جَزيلاً fakire çok ikramda bulundum


3.كُلّ ve بَعْضٌ lafızları da mastarın başına gelerek mefulü mutlak olabilirler.


اَحْتَرِمُهُ كُلّ الاِحْتِرامِ ona tam saygı duyarım


نَفَعَهُ النصْحُ بَعْضَ النفْعِ öğüt ona biraz fayda verdi


4.Yaygın bir şekilde fiilsiz kullanılıp mefulü mutlak olan mansub mastarlarda vardır.


شُكْرًا teşekkür ederim. عَوْفًا birşey değil. مَرحَبًا merhaba. حَقّا gerçekten


سَرّتْني رُؤْيَتُكَ حَقّا seni görmek beni gerçekten sevindirdi. (حَقّا mefulü mutlaktır)

Cevap: arapça konu özetleri-çalışmalar
 

ARAPÇA-III 8.ÜNİTE


MEF'ULÜN LEH

Arapça bir cümlede bulunan fiilin yapılma veya yapılmama sebebini açıklayan mastara "mef'ulün leh" denir.

Mef'ulün leh'ler cümlede fiilin işleniş sebebini bildirdiği için "niçin?" sorusuna cevap oluştururlar. Bir cümlede mef'ulün leh'i bulmanın yolu, CÜMLEDE SEBEBİ BİLDİREN FİİLLE BİRLİKTE "NEDEN/NİÇİN.... OLDU?" GİBİ BİR SORU SORARIZ, ALDIĞIMIZ CEVAP MEF'ULÜN LEH'TİR.

MEF'ULÜN LEH genel olarak MANSUBTUR(harekesi fethalıdır)

ÖRNEK:

قَدِمْتُ إلى هَذِهِ المَدينة طَلَبًا للعِلْمِ ben bu şehre ilim öğrenmek için geldim.

neden geldim? - طَلَبًا öğrenmek için mef'ulün leh'tir.


MEF'ULÜN LEH'TEN HARF-İ CERİN HAZFEDİLMESİ:

Mef'ulün leh'in mansub olabilmesi başka bir deyişle harf-i cerin hazfedilmesi için şu 4 şartın BİR CÜMLEDE AYNI ANDA BULUNMASI GEREKİR.


1. MEF'ULÜN LEH OLACAK SÖZÜN MASTAR OLMASI:

يَصُومُ المسلمون إطَاعَةً لِرَبِّهِمْ müslümanlar Rablerine itaat etmek için oruç tutarlar.


niçin oruç tutarlar?- إطَاعَةً itaat etmek için,harekesi fethalı tenvindir, mastardır, mef'ulün leh'tir.


2. MEF'ULÜN LEH OLACAK MASTARIN İÇ DUYGULARIMIZI İFADE ETTİĞİMİZ, "SAYGI GÖSTERMEK, KÜÇÜMSEMEK, KORKMAK, BİLMEK, BİLMEMEK" GİBİ KALBİ FİİLLERDEN OLMASI:

ساعَدَ الغَنِيّ الفقيرَ شفْقَةً عليْهِ zengin fakire acıdığı için yardım etti.

neden yardım etti?- شفْقَةً acıdığı için, harekesi fethalı tenvindir, mastardır, mef'ulün leh'tir.


3. MEF'ULÜN LEH OLAN MASTARIN FAİLİ İLE SEBEBİ BİLDİREN FİİLİN FAİLİNİN AYNI OLMASI:

أمْسَكَ الشّرْطيّ اللِّصَّ خَوْفًا مِنْ فِرارِهِ polis, hırsızı kaçmasından korktuğu için tuttu.

neden tuttu?- خَوْفًا korktuğu için, korkan polistir, hırsızı tutan da polistir.fail hep aynı kişidir.


4. MEF'ULÜN LEH OLAN MASTARIN ZAMANI İLE SEBEBİ BİLDİREN FİİLİN FAİLİNİN AYNI OLMASI:

جِاْنَا إلى هُنا حُبًّا للعِلمِ biz buraya ilmi sevdiğimiz için geldik.

حُبًّا mastardır. mef'ulün leh'tir. zaman ile fail aynıdır.


جِاْتُكَ اليوْمَ لِوَعْدي أمْسِ dün sna sözverdiğim için bugün sana geldim.

söz verme dündür ama gelme zamanı bugündür.aynı zaman olmadığı için mef'ulün leh'in başından harf-i cer atılmamıştır.


ÖNEMLİ: MEF'ULÜ MUTLAKTA MASTARDIR MEF'ULÜN LEHTE MASTARDIR PEKİ BUNU KARIŞTIRMAMAK İÇİN NE YAPMAMIZ LAZIM?

MEF'ULÜ MUTLAK BİR CÜMLEDE AYNI FİİLİN MASTARIDIR VE CÜMLEYE PEKİŞTİRME, ÇEŞİDİNİ BİLDİRME VE SAYISINI BELİRTME ANLAMI KATAR.AMA MEF'ULÜN LEH SEBEB BİLDİRİR VE CÜMLEDEKİ FİİLİN MASTARI DEĞİLDİR.


YUKARIDAKİ 4 ŞARTI TAŞIYAN MEF'ULÜN LEH'TE ESAS OLAN MANSUB OLARAK ZİKREDİLMESİ İKEN BAŞINA ل-ب-من VE في GİBİ SEBEP BİLDİREN CER HARLERİNDEN BİRİNİN GETİRİLMESİ İLE LAFZAN MECRUR DA OLABİLİRLER.YANİ BU 4 ŞARTI TAŞIYOR DİYE İLLA Kİ BAŞINDA HARF-İ CER OLMAYACAK DİYE BİR KAİDE YOK .HER İKİSİ DE OLABİLİR.AMA BAŞINA HARF-İ CER GETİRİLMEDEN CÜMLE KURULMAK İSTENİYORSA BU 4 ŞARTI MUTLAKA TAŞIMASI GEREKİR.

MEF'ULÜN LEH'İN BAŞINDA HARF-İ CER YOKSA ONDAN SONRA GELEN KELİMENİN HARF-İ CER İLE BAŞLAMASI GEREKİR.

4 ŞARTI TAŞIDIĞI HALDE BAŞINDA YİNE DE HARF-İ CER OLNA MEF'ULÜN LEH LAFZAN MECRUR OLSALAR DA İRAB BAKIMINDAN MANSUB OLAN MEF'ULÜN LEH'İN YERİNDE BULUNDUKLARI İÇİN MAHALLEN MANSUB KABUL EDİLİRLER.


ÖRNEK:

غَرَسَ الرجُلُ الأشْجارَ والأزْهارَ تَجْميلاً / لِتَجْميلِ الحديقةِ adam bahçeyi güzelleştirmek için ağaç ve çiçekleri dikti.

her iki mef'ulün leh'te olabilir.


SEBEB BİLDİREN HARFLERDEN EN ÇOK لِ (Lİ) HARFİ KULLANILIR.DİĞERLERİNİN KULLANIMI AZ DA OLSA ARAPÇA İBARELERDE RASTLANABİLDİĞİ İÇİN BİRER ÖRNEK GÖRMEMİZ UYGUN OLACAKTIR:

اُعْمِيَ على الرّجُلِ من الحَرِّ adam sıcaktan bayıldı.


ماتَتِ الشّاةُ بِداءِها koyun hastalığı sebebiyle öldü.


ضُرِبَ رَجُلٌ في ليرَةٍ adam bir lira için dövüldü.



MEF'ULÜN LEH'İN MASDAR OLMAMA DURUMU

Bu mef'ul cümlede sebeb bildirdiği halde yapısı itibariyle mastar olmazsa lafız olarak başına gelecek bir cer harfiyle mecrur olur.


والأرْضَ وضَعَها للانام cümleinde olduğu gibi. للانام mastar değidir fakat başındaki cer harfi sebebiyle mecrur, mef'ulün lehtir.



MEF'ULÜN LEH'İN BAŞINDA BULUNAN DİĞER LAFIZLAR

Başında حَتّى-كَي-لِكَي-لِ bulunan mansub muzari de mastar manası ifade ettiği ve kendisinden önceki fiilin sebebini bildirdiği için mef'ulün leh sayılır. Bu yapılar mef'ulün leh sayıldıkları için de mahallen mansub kabul edilirler.


قَدْ يَضْطَرُّ الانْسانُ إلى الكَذِبِ لِكَيْ يُصْلِحَ بَينَ الشخْصَينَ bazen insan iki kişinin arasını düzeltmek için yalan söylemek zorunda kalabilir. لِكَيْ يُصْلِحَ mef'ulün lehtir.


انا احِبُّ طولَ العُمُرِ كَيْ اُحَصِّلَ العِلْمَ ben ilim tahsil etmek için ömrümün uzun olmasını isterim. كَيْ اُحَصِّلَ mef'ulün lehtir.




لِ (Lİ) HARFİNİN DİĞER ÖNEMLİ KULLANIMLARI


لِ her zaman sebeb bildirmek için kullanılmaz bazen de bir şeyi tahsis etmek, özel kılmak,mülkiyet bildirmek için kullanılır.


كتابٌ لك sana ait kitap


Diğer bir kullanımı da cümlenin manasını pekiştirmek ve cümlenin seslendirilmesindeki güzelliğe katkıda bulunmaktır.


فَهْمُكَ للدّرْسِ senin dersi anlaman


اكلُهُ للطّعامِ onun yemeği yemesi

Allah razi olsun cok faydali bir paylasim olmus fakat 9 ve 10. Unite ozetlerini goremedim ��

Buyrun bu linkten diğer özetlere ulaşabilirsiniz.

[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]