Ebu Süfyan Bin Haris(r.a) /medineweb
 

Rasulullah'ın Amca Oğlu ve Şair Sahabi...

Ebû Süfyan İbni Hâris radıyallahu anh şâir sahabîlerden... Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem Efendimiz'in süt kardeşi ve amca oğlu... Aynı aile içinde akran olarak büyüdüler Halime süt anneleri oldu. Yaşıt olmaları sebebiyle çocukluk ve gençlik yılları birlikte geçti.

O, Sevgili Peygamberimizin en samimi dostuydu ilk vahiy gelip, Peygamberliğini ilan edince maalesef en azılı düşmanlarından oldu. Yirmi yıl o samimi dostluk düşmanlığa, o sıcak ilgi ilgisizliğe dönüştü. Kureyş'in meşhur süvarisi ve şâiriydi. Mızrağını ve dilini müslümanlara çevirdi. Hicviyeler söyleyerek hakaret ederdi. Sonunda Rasul-i Ekrem (sa) efendimiz tarafından görüldüğü yerde öldürülmeye mahkum edildi. O hep kaçtı ama Allah Teala ona nihayet merhamet etti de Mekke fethinden kısa bir süre önce müslüman oldu. Onun İslam'a giriş hikayesinde alınacak çok dersler vardır. İslam toplumunda inananların birbirlerine bağlılıkları, tek yürek, tek vücud gibi hareket etmeleri ve İslam'a gönlünü açmakta gecikenlerin çekecekleri vicdanî azabın en çarpıcı örneklerini burada bulmak mümkündür. Kendisi İslâm'a girişini şöyle anlatıyor.

"İslâm Medine'de kuvvet bulmuştu. Hatta Mekke'yi fethetme haberleri etrafa yayılmıştı. Aileme, hazırlanın Mekke'den çıkalım dedim. Onlar da bana: Bu kadar sene en samimi dostundan kaçtın Arap olan olmayan herkes ona koşuyor ve teslim oluyor. Artık kaçışın faydası yok dediler. Beni İslâm'a teşvik ettiler. Allah göğsümü İslâm'a açtı da gönlüme bir sevgi doldu. Oğlum Cafer'i alarak Medine'ye doğru yola çıktım. Ebva köyünde müslüman ordusuyla karşılaştım. Öncü kuvvetlerine görünmeden Rasûlullah (s.a.) ın huzuruna vardım. Allah Rasûlü beni görünce yüzünü başka tarafa çevirdi. Ben o tarafa geçtim. Yine benden yüz çevirdi. Birkaç defa böyle yaptı. Halbuki benim müslüman olmama sevineceğini ümit ediyordum. Ama onun yakın akrabası, samimi dostu, arkadaşı olmama rağmen müslümanlara karşı tavrımdan dolayı bana kırgındı. Bu sebepten bana yüz vermedi.

Merhamet dilercesine Ebû Bekir ve Ömer'e baktım. Onlar da yüz çevirdiler. Amcam Abbas'a gittim ve Rasûlullah'ın benden hoşnut olması için konuşmasını rica ettim. O' da "Vallahi onun senden yüz çevirdiğini gördükten sonra bir fırsat doğmadıkça asla konuşamam dedi. Bütün bu hareketlere rağmen Rasûlullah'ın gönlünü almaktan başka çarem yoktu. Bunun için ümidimi kesmedim. Konakladığı her yerde kapısının önüne oturdum. Devamlı benden yüz çeviriyordu. Canım iyice sıkılmaya başladı. Hanımım Ümmü Seleme'ye: Vallahi! Rasûlullah benden hoşnut oluncaya kadar oğlum Ca'fer'in ellerinden tutup toprakta yüzüstü sürüneceğim" dedim.

Ümmü Seleme bu sözleri duyunca Rasulullah (s.a) efendimizin huzuruna vardı ve Ebû Süfyan' ı kabul etmelerini rica etti. Söylediklerini nakletti. Rasûl-i Ekrem (s.a) efendimiz onu çağırdı. Huzura gelen Ebû Süfyan yaptıklarına pişman olduğunu, Efendimizin merhametini celbedecek şekilde anlattı. Efendimiz onun geçmişte yaptıklarını bağışladı. O da kelime-i şehadet getirerek İslâm'la şereflendi."

Ebû Süfyan (r.a) hayatının bundan sonraki dönemini Rasûl-i Ekrem (s.a) efendimizin yanında geçirdi. Bütün varlığıyla ona tam teslim oldu. Huneyn Gazvesinde bir ara Efendimizin yanında kimse kalmamıştı. Bir eliyle atinin yularını tuttu. Obur eliyle kılıç sallayarak yiğitçe çarpıştı Onun bu kahramanlığı Rasul-ı Ekrem (s.a) efendimizin gönlünü fethetti ve onu "Allah onun bana yaptığı bütün kötülükleri affetsin" duasına mazhar etti. Rasulullah'ın kendinden hoşnut olduğunu duyan Ebû Süfyan geri kalan hayatını daha mutlu olarak geçirdi.

O kendini tamamen Kur'an'a verdi. Gece-gündüz Kur'an okuyor ve ayetlerin manalarını anlamaya çalışıyordu. Bir taraftan geçirdiği günlerin pişmanlığı içerisinde göz yaşı döküyor, bir taraftan da Kuran'ın öğütlerinden ders almağa gayret ediyordu. Mescide en erken o gelip en son o çıkardı. Bir defasında yine vakur bir şekilde ayak uçlarına bakarak erkenden mescide giriyordu. Rasûl-u Ekrem (s.a) efendimiz onu gördü ve Aişe annemize "Ya Aişe! Bunun kim olduğunu biliyor musun?" dedi Annemiz de "Hayır Ya Rasûlallah" dedi. Sevgili Peygamberimiz sevincinin, memnûniyetinin bir ifadesi olarak: "O amcam oğlu Ebû Süfyan İbn-i Hâristir. Bak, mescide ilk defa o giriyor, en son o çıkıyor. Gözünü de ayağının uçundan ayırmıyor" buyurdu.

Hz. Ömer (r.a) devrine kadar yaşayan Ebû Süfyan İbn-i Hâris (r.a) hayatını hep İslâm'ın güzellikleriyle geçirdi. Namaz kılmaktan derin haz duyardı. İki Cihan Güneşi Efendimiz ahirete göç eyleyince, üzüntüsünü mersiye söyleyerek dile getirdi. Hasretini, inlemesini mersiye söyleyerek teskin etti. Ecelinin yaklaştığını fark edince üç gün önce kabrini kendi eliyle hazırladı. Son nefeslerinde ailesine yaptığı vasiyyet bizler için büyük ibret!..

O, hanımı ve çocuklarına "Benim için ağlamayın!.. Vallahi müslüman olduktan sonra hiç günah işlemedim. Hiçbir kötülüğe bulaşmadım."' diyerek dünyaya gözlerini kapadı.

641 m. senede Medine'de vefat eden Ebû Süfyan İbn-i Hâris (r.a) 'ın cenaze namazını Hz. Ömer (r.a) kıldırdı. Cenabı Hak şefaatlerine nail kılsın. Amin

Alıntı

Ebu Süfyan bin Hâris, Peygamberimiz davete başlamadan önce, Peygamberimizi pek çok severdi. Resulullah efendimiz davete başlayınca, önce çok düşman olmuştu. Peygamberimizi ve Müslümanları hicveden şiirler söyledi. Bunun üzerine Peygamber efendimiz, görüldüğü yerde öldürülmesini emrettiler.

Nasıl izin verebilirim?

Ebu Süfyan, Kureyş müşriklerinin, Peygamberimizle yaptıkları çarpışmaların hiçbirinden geri kalmadı. Müslümanlar, Şair Hassan bin Sabit’e, “Sen de onu hiciv ve tahkir et” demişlerdi. Hassan bin Sabit de demişti ki:

- Resulullah efendimiz izin vermedikçe, yapamam!

Peygamberimiz, kendilerinden izin istendiğinde buyurmuştu ki:

- Ben, “Babamın kardeşi olan amcamın oğlunu hiciv ve tahkir et” diye, sana nasıl izin verebilirim?

Hassan bin Sabit de demişti ki:

- Ben, ondan, sizi, sizin soyunuzu, hamurun içinden kıl çeker gibi kolayca çekip ayırt eder, sonra onu hiciv ve tahkir ederim!

Hz. Aişe der ki:

"Resulullah efendimiz, (Siz de Kureyşlileri hiciv ve tahkir ediniz! Çünkü, hiciv, onlara ok yağdırmaktan daha ağır gelir!) buyurdu ve Abdullah bin Revaha’ya, (Onları, hicvet) diye haber gönderdi.

Abdullah bin Revaha, Kureyşlileri hicvetti. Resulullah efendimiz daha sonra, Kab bin Malik’e, sonra da Hassan bin Sabit’e, Kureyşlileri hicvetmeleri için haber gönderdi.

Hassan bin Sabit, Resulullah efendimizin huzuruna girince, dedi ki:

- Demek, kükrediği zaman, kuyruğunu iki yanına çarpan bu arslana, haber salmanın zamanı geldi! Seni, hak dinle Peygamber olarak gönderen Allaha yemin ederim ki; ben, onların şahsiyet ve şereflerini dilimle, deri parçalar gibi parçalayacağım!

Resulullah efendimiz buyurdu ki:

- Acele etme! Ebu Bekir, Kureyşlilerin soyunu, sopunu en iyi bilendir. Elbette, benim soyum da onların içindedir. Ebu Bekir, benim soyumu, sana iyice açıklasın!

Hassan, hemen Ebu Bekir’e gitti. Sonra, dönüp gelince dedi ki:

- Ya Resulallah! Senin soyun bana iyice açıklandı. Seni, hak dinle Peygamber olarak gönderen Allaha yemin ederim ki; hiç süphesiz, seni, onların arasından, hamurdan kıl çeker gibi, kolayca çeker, çıkarırım!”

Hem ferahlattı, hem de ferahladı

Hz. Aişe buyurdu ki:

"Peygamber efendimizin Hassan’a, (Hiç süphe yok ki, sen, Allah ve Resulü tarafından müdafaa yaptığın müddetçe, Cebrail seni destekleyip duracaktır) ve yine, (Hassan, onları hicvedip susturmakla, hem Müslümanları ferahlatti, hem de, kendisi ferahladı) buyurduğunu, kendisinden işitmişimdir.

Hassan bin Sabit, Sair Ebu Süfyan bin Hâris’e hitaben çesitli hicivlerde bulundu. Neticede Ebu Süfyan bin Hâris’in kalbine İslâm sevgisi düştü.

Ebu Süfyan bin Hâris, bir gün, Rum Kayserinin huzuruna çıktığında, Kayser, ona sordu:

- Sen kimlerdensin?

- Ben, Ebu Süfyan bin Hâris bin Abdülmuttalib’im!

- Sen, Muhammed bin Abdullah bin Abdülmuttalib’in amcasının oğlu musun!

- Evet! Ben, Onun amcasının oğluyum.

Batıl olduğunu anladım

Ebu Süfyan der ki:

“Rum Kayserinin yanında, ne İslâmiyetten kaçıldığını, ne de Muhammed’den başkasının tanındığını gördüm! Bunun üzerine, kalbime, İslâmiyet sevgisi girdi. İçinde bulunduğum müşrikliğin batıl ve boş olduğunu anladım.

Ne çare ki; biz, akılları başlarında bir kavimle birlikte bulunuyorduk. İnsanların, akıllarına ve görüşlerine göre yaşadıklarını sanıyordum. Onlar, bir yol tutup gittiler. Biz de, o yolu tutup gittik.

Şerefli ve yaşlı kişiler, putlarından yardım dileyerek Muhammed’e karşı ayaklandıkları ve ataları yüzünden ona kızdıkları zaman, onlara uyduk!

Bir gün, kendi kendime; (Ben, kimlerle arkadaş oluyorum? Kimlerin yanında bulunuyorum? İslâm yolu, belli olmuş ve kararlaşmış bulunuyor) dedim. Zevcemle oğlumun yanına vardım. Onlara dedim ki:

- Yola çıkmak için hazırlanınız! Muhammed’in yanınıza gelmesi, çok yaklaşmıştır!

Karım ve oğlum dediler ki:

- Canımız sana feda olsun! Arapların ve Arap olmayanların Muhammed’e tabi olduğunu görüyorsun da, hâlâ, ona karşı düşmanlık mevkiinde bulunuyor, düşmanlıkta direnip duruyorsun!?

Hâlbuki, Ona yardım etmek, herkesten çok sana düşerdi. Ona yardım edenlerin ilki, sen olmalı idin!

Uşağım Mezkur’a dedim ki:

- Bir deve ile atımı, acele yanıma getir!

Resulullah ile buluşmak maksadıyle Mekke’den yola çıktık. Yanımızda Abdullah bin Ebi Ümeyye de vardı. Ebva’ya varıp indiğimiz zaman, Resulullah efendimizin öncü birliği oraya gelmiş ve Mekke’ye yönelmişti.

Yüzünü çevirdi

Resulullah efendimiz, görüldüğüm yerde öldürülmemi emretmişti. Bunun için, öldürülmekten korktum ve gizlendim.

Oğlum Cafer’in elinden tutup, yaya olarak bir mil kadar gittik. Sabahleyin Resulullah efendimizin yanına vardık. Halk, takım takım geliyordu. Peygamberimiz, hayvanına bineceği zaman, kendisiyle görüşmek istedim. Yüzünü, bizden başka tarafa çevirdi. Yüzünü çevirdiği tarafa geçtim. Tekrar tekrar benden yüzünü çevirdi.
Biraz düşüneyim...

Bütün yakın uzak her şey beni tuttu, sıktı! Ona erişemedikçe bir ölü olduğumu, Onun iyiliğini, merhametini ve bana olan yakınlığını düşündükçe “Beni tutar” diye ummuştum.

Resulullah Aleyhisselamın akrabası olduğum için, benim Müslüman olmama, Resulullah efendimizin de, eshabının da son derecede sevineceklerini sanıyor ve şüphe etmiyordum.

Resulullah efendimizin, benden yüz çevirdiğini görünce, bütün Müslümanlar da, benden yüz çevirdiler. Hz. Ebu Bekir, bana rastladı ve benden yüzünü çevirdi.

Resulullahı inciten sen misin?

Ensardan birisi beni Hz. Ömer’in yanına yanaştırdı. Ona bakınca, bana dedi ki:

- Ey Allahın düşmanı! Resulullah efendimizi ve eshabını inciten sensin ha! Ona düşmanlığını, yeryüzünün doğularına, batılarına kadar ulaştırdın ha!

Hemen amcam Abbas’in yanına vardım. Ona dedim ki:

- Ey Abbas! Ben, Resulullahın yakını ve asaletli oluşum sebebiyle Müslümanlığımın, Resulullahı sevindireceğini ummuştum. Kendisinden umduğum iltifatı göremedim. Beni kabul etmesi için Onunla konuş!

- Hayır! Vallahi, Onun, senden yüz çevirdiğini gördükten sonra, Onunla bir tek kelime bile konuşamam! Resulullah efendimizi üzmüş olmaktan korkarım!

- Ey Amca! Bâri, gidip başvuracağım bir kimseyi bana söyle?

Bunun üzerine Hz. Abbas, (İste, o!) diye Hz. Ali’yi gösterdi. Hz. Ali ile buluşup konuştum. O da, bana Abbas’ın sözlerinin tıpkısını söyledi."

Ebu Süfyan bin Hâris ile Abdullah bin Ebi Ümeyye, Peygamberimizin huzuruna girme çarelerini araştırdıkları ve kendilerinden yüz çevrildiği sırada, Peygamberimizin zevcesi Hz. Ümmü Seleme de, onlar hakkında Peygamberimizle konuşarak dedi ki:

- Ya Resulallah! Biri amcanın oğlu ve süt kardeşindir. Diğeri de, halanın oğludur ve hısmındır. Allahü teâlâ, bunları, sana Müslüman olarak gönderdi. Bunlar, senin katında halkın en yaramazı olamazlar!

Peygamberimiz buyurdu ki:

- Bana, onların ikisi de gerekmez. Amcamın oğlu, benim haysiyet ve şerefimi, dili ile lekelemek istedi! Halamın oğlu ve hısmım olan kişi ise, Mekke’de bana söylememesi gereken sözleri söylemiştir!

Gerçekten de, Peygamberimiz Mekke’de iken, bir gün, Kureyş müşriklerinin azılıları toplanıp, Peygamberimize ileri geri tekliflerde bulunduktan sonra, Peygamberimizin Peygamberliğini reddetmişlerdi. Peygamberimiz, onların yanlarından çok üzgün olarak ayrılmışlardı.

Yine inanmam

Abdullah bin Ebi Ümeyye ise, Peygamberimizin peşini bırakmamış, yolda Ona demişti ki:

- Ey Muhammed! Kavmin sana yapacakları teklifleri yaptılar. Sen, onların tekliflerinden hiçbirini kabul etmedin! Sonra, dediğin gibi, Allah katındaki mevkiini anlamak, sana inanmak, uymak üzere kendileri için istedikleri şeyleri de yapmadın!

Vallahi ben, sana bakıp dururken, sen, göğe bir merdiven kurarak tırmanıp göğe çıkmadıkça ve oradan, yanında senin dediğin gibi Peygamber olduğuna tanıklık edecek dört melek getirmedikçe, sana hiçbir zaman inanmam!

Yemin ederim ki, sen, bunu yapmış olsan bile, yine seni tasdik edeceğimi sanmıyorum!

Abdullah bin Ebi Ümeyye, bunları dedikten sonra Peygamberimizin yanından ayrılmıştı.

Peygamberimiz, Hz. Ümm-i Seleme’ye, Abdullah bin Ebi Ümeyye ve süt kardeşi hakkında nazil olan ayet-i kerimeyi de (Isra 93) okudu. Hz. Ümm-i Seleme dedi ki:

- Ya Resulallah! Bu kişi, senin kavmindendir. Onların söylediği şeyi, bütün Kureyş müşrikleri de, söylemişler ve haklarında onun gibi ayetler de inmiştir. Sen, onun suçundan daha ağırını da affetmiştin. O, Amcanın oğludur ve onun sana akrabalığı vardır. Sen de, onun suçunu bagışlamaya halkın en layıkısın!

Bana ilk bakışı idi

Ebu Süfyan bin Hâris der ki: “Cuhfe’ye varıncaya kadar, ne Resulullah efendimiz, ne de Müslümanlardan hiçbiri benimle konuşmadı.

Her konaklanılan yerde, kendim Resulullahın kapısında duruyor, oğlum Cafer de ayakta dikiliyordu. Resulullah beni gördükçe, yüzünü benden çeviriyordu.

Ezahir yokuşundan Mekke’nin Ebtah vadisine inince, Resulullahın çadırının kapısına yaklaştım. Bana baktı. Bu bakış, Onun, bana ilk yumuşak bakışı idi. Kendisinin gülümseyeceğini de ummaya başladım.”

Hz. Ali, Ebu Süfyan bin Hâris’e dedi ki:

- Resulullah efendimize, arka tarafindan var! Yusuf aleyhisselamin kardeşlerinin, Yusuf aleyhisselama söylediği şu sözü söyle: (Allaha yemin ederiz ki, Allahü teâlâ, seni, gerçekten bizden üstün kılmıştır! Biz, doğrusu, sana karşı yaptıklarımızda suçlu idik, dediler.) [Yusuf 91]

Bundan daha güzel bir söz bulunabileceği kabul edilemez. Ebu Süfyan bin Hâris böyle yapınca, Peygamberimiz, Hz. Yusuf’un kardeşlerine söylediğini bildiren, (Size, bugün hiçbir başa kakma ve ayıplama yoktur! Allahü teâlâ, sizi bağışlasın. O, merhametlilerin en merhametlisidir) [Yusuf 92] mealindeki ayet-i kerimeyi okudu.

Ebu Süfyan bin Hâris, Peygamberimizin, "Bana, onların ikisi de gerekmez” buyurduğunu haber aldığı zaman demişti ki:

“- Vallahi, ya yanına girmeme izin verecektir, ya da su oğlumun elinden tutup yeryüzünde açlıktan, susuzluktan ölünceye kadar çekip gideceğiz! Sen ki benim hem akrabam, hem de halkın en uslusu, yumuşak huylusu, en iyilikseveri ve cömerdi bulunuyorsun.”

Peygamberimiz, Ebu Süfyan’ın bu sözlerini işitince, her ikisine de acıdı ve kendilerinin huzurlarına girmelerine izin verdi. Girdiler ve Müslüman oldular.

Yüzüne bakamazdı

Ebu Süfyan bin Hâris, Müslüman olduktan sonra, utancından, başını kaldırıp Peygamberimizin yüzüne bakamazdı. Geçmişteki tutum ve davranışlarından dolayı özür diledi.

Ebu Süfyan, Mekke-i mükerremenin fethinde bulunmuştur. Huneyn muharebesinde gösterdiği fevkalade kahramanlığı dolayısıyla, Resulullahın iltifatlarına mazhar oldu.

Miladi 644 senesinde, hacdan dönerken vefat etti. Namazını Hz. Ömer kıldırdı. Medine’deki Bakî kabristanına defnedildi. Hadis-i şerifte, “Ebu Süfyan cennet yiğitlerindendir” buyurularak, Resulullahın methine mazhar oldu. Siması Resulullaha benzeyen yedi kişiden biri de bu idi.

Allah ondan gani gani razı olsun.

Allah razı olsun hocam ebu sufyanın müslüman olduktan sonra ki hayatı hakkında bilgim yoktu Allah onlardan razı olsun