Medineweb Forum/Huzur Adresi - Zeynep Binti Cahş

Zeynep binti Cahş

Peygamber efendimizin mübarek hanımlarından. İsmi Zeyneb, künyesi Ümmü Hakem'dir. Benî Es'ad kabilesinden Burrenin kızı olup annesi Resulullah (sav)'in halası Ümeyme'dir. Burre iman etmediği için Cahş denildi. Bi'setten yirmi sene önce Mekke'de doğdu ve 640 (H.20) yılında Medine'de vefat etti. Zeyneb (r.a) ilk imam edenlerdendi. Mekke'den Medine'ye hicret ettiği zaman bekardı. Reulullah (sav) azadlı kölesi olan Zeyd bin Harise'ye (r.a) 623 (H.2) yılındı nikahlandı. Bir yıl sonra, hicretin üçüncü senesinden ayrıldılar. Zeyneb (r.a), Zeyd'den ayrıldıktan sonra geçen birkay ay içinde, bir azadlı tarafından zevceliğe layık görülmediği zannıyla üzülüyordu. Resul aleyhisselam halasının kızının durumuna üzülüp, onun şerefini iade etmek ve cahiliye adeti olan, evlatlıkların zevceleriyle evlenme yasağını ortadan kaldırmak niyeti ile Zeynebi'i (r.a) nikah etmek istedi. O zaman otuz sekiz yaşında bulunan Zeyneb'i (r.a) bunu işitince sevincinden iki rekat namaz kılıp "Ya Rabbi ! Senin Resulün beni istiyor. Eğer onun zevceliği ile şereflenmemi takdir buyurdunsa, beni ona sen ver" diye dua etti. Duası kabul olup, Ahzab suresinin otuz yedinci ayet-i kerimesi gelerek "Zeyd, onun hakkında istediğini yaptıktan sonra (yani Zeyneb'i boşadıktan sonra) biz onu sadece sana zevce eyledik" buyruldu. Zeyneb'in nikahını Allahü Teala yaptığı için, Resulullah (sav) ayrıca nikah yapmadı.
Zeyneb (r.a) bununla her an öğünür ve " Her kadını babası evlendirir Beni ise, Allahü Teala nikahladı" derdi. Zeyneb'in (r.a), Zeyd bin Harise (r.a) ile nikahlanıp evlenmesi ile Eshab-ı Kiram arasında devam eden bir çok örf ve adetlerin (gelenek görenek) ortadan kalkması sağlandı. Mesela önceleri halk, evlad edinilen kimsenin öz evladı hükmünde zannederdi. Cenab-ı Hak, son Peygamberi vasıtasıyla ameldeki bu hususu değiştirerek ortadan kaldırmıştır. Hür kimse ile köleyi aynı seviyede tutarak aradaki imtiyaza yer vermemiştir. Zeyd (r.a) gibi bir köleyi, Beni Haşim ile aynı seviyeye getirmiştir.
Zeyneb'in (r.a) düğün gecesi, Peygamber efendimizin bir mucizesi daha görüldü. Duasının bereketiyle az yemek çoğaldı. Bütün davetliler yediği halde, Enes bin Malik'in (r.a) annesi Ümmü Süleym'in gönderdiği yemek hiç azalmadı.
Enes bin Malik (r.a) ; Üç yüz kişi kadar yediği halde, Peygamberimizin yemeği kaldır buyurmasıyla kabtaki yemeğin, ortaya koyduğum zamanda mı çoktu, yoksa kaldırdığım zaman mı anlayamadım" buyurdular. Zeyneb (r.a), ihsanı, sadakayı pek çok severdi. El işlerinde de mahir idi. İşlediği şeyleri ve eline geçen herşeyi akrabasına ve fakirlere verirdi. Resulullah (sav), Zeyneb'in vefatının önce olacağını şu hadis-i şerif ile haber verdi. "Zevcelerim arasında bana en önce kavuşacak olanı, eli uzun olanıdır."
Peygamber efendimiz (sav) pek çok iltifatına kavuşarak,yüksek makamlara sahip oldu. Sadaka ve ihsanı o kadar çoktuki; Resulullah'ın (sav) vefatından sonra, halife tarafından Ezvac-ı mutahherata tahsis edilen parayı alınca, bir peçesini parçalayarak onu kese yapar ve bu keselerle parayı akrabalarından muhtaç olanlara ve yetimlere dağıtırdı.
Resulullah'dan sonra, Zevcat-ı tahirat (r. anhüne) arasında, en önce vefat eden Zeyneb'tir. (r.a) Hicretin yirminci yılında elli üç yaşında Medine'de vefat etti. Na'şının, Peygamber efendimizin Serir'i üzerine konularak taşınmasını vasiyet etti ve öyle yapıldı. Cenaze namazını halife hazret-i Ömer kıldırdı. Kabre, yakın akrabalarından Muhammed bin Abdullah bin Cahş, Abdullah bin Ubey, Ahmed bin Cahş ve Muhammed bin Talha indirdiler.
Aişe (r.a) onun vefatı üzerine; "O saadetli ve iyi hatun aramızdan gitti. Yetimler ve dullar hamisiz kaldı" buyurdu. Aişe(r.a), Zeyneb'i (r.a) çok medh ve sena ederdi. Onun hakkında; "İster dini muameleler, ister takva ve sadakat, ister sıla-i rahm, isterse cömertlik ve fedakarlık olsun, Zeyneb'den daha iyi bir hatun yoktur." Yine; "Allahü Teala, Zeyneb binti Cahş'a rahmet eyleye. Hakikaten dünyada onun mertebesinde hiçbir hatun yoktu. Hak Teala, Resulünü onunla evlenmeye sevk eyleyip, Kuran'ın bazı ahkamını indirmiştir" buyurdu. Ümmü Seleme de (r.a), Zeyneb (r.a) hakkında; "Zeyneb salih, oruç tutan ve ibadetle vakit geçiren bir hatundu" buyurdu

Kaynak : İslam Tarihi Ansiklopedisi c.10 syf.204-205