Sözün yara olduğu kökler-etimoloji
 

Kelimenin yara olduğunu biliyor muydunuz?

Rengin hile anlamına geldiğini; doğrusunun naif değil nahif olduğunu; birçoğumuzun yaptığı ama adını bilmediği o davranışa tefeül dendiğini…

Kelimeler hiç bilmediğimiz anlamlara gelebiliyor veya zamanla değişebiliyor.

Önce söz vardı, kelimeler yani yara vardı..

Bazı kelimeler ve kök anlamları
Erhan İdiz







HÜKÜM dilimize Arapça'dan giren kelime karar demektir

hakim
muhakeme (akıl suzgecinden geçirme)
ahkam (hükümler)
hükümdar
hükûmet
hikmet
mahkeme
mahkum
muhkem
tahakküm
tahkim
hekim
istihdam



kelimeleriyle aynı köktendir.

Hâkim muhakeme eder. Mahkeme de mahkum hakkında hükmünü verir.

Hükûmet hükümdar gibi bu konuda ahkam kesip tahakküm kuramaz. Ancak tahkim kurulundaki hakemlere gidebilir.

MEZAR, ziyaret ile aynı köktendir ve ziyaret edilen yer demektir. bu yüzden Anadolu da bazı yerlerde mezarlığa ziyaret denilir. Dilimize Arapçadan geçmiştir.

İstihdam "hüküm" kökünden değil. Sanırım "İstihkam" demek istediniz

Hüküm kökü ile kullanılan kelimelere bir kaç tane de biz ilave ederek yazalım

Hüküm
Hakim
Hekim
Hükmî
Hikmet
Hakem
Hükümet
Hikem (Hikmetler)
İstihkam
Ahkam (Hükümler)
Mahkeme
Tahakküm
Muhakeme
Tahkim
Mahkum
Hukema (Hakimler)
Muhkem
Mahkumiyyet

Evet abi istihkam olacakmış. Düzenleyeyim. Sağolasın katkılarınızı beklerim.


Anlamını bilmediğimiz yeni kelimeyi çoğu zaman telafuzu en yakın kelime ile değiştiririz.

Tıpkı "hile hurda" da olduğu gibi. "Hile hurda bilmez" deriz dürüst kimseler için. Hile malumunuz peki ya hurda??


Arapça kelimenin aslı "hurda" değil "huda"dır. Huda da: aldatma, oyun demektir.

Aslında hile-huda (hud'a) hile-oyun gibi bir ikileme.
Fakat hud'a günlük dilde kullanılmayinca halkımız en yakın kelime olarak hurdayı seçmiş :)

Kadın, Türkçe hatun " Kraliçe, hakan eşi veya kızı" sözcüğünden evrilmiştir. Hatun ise Soğdça aynı anlamdaki xwatēn sözcüğünden alıntıdır.

Xwatēn, Soğdça "xwa" "kendi" tāw "güç, güçlü" sözcüklerinin bileşiğidir.

Xuda (Tanrı) da aynı kökten gelir.

Teravih "ruh, nefes, esinti" ile aynı kökten.
Asıl anlamı dinlendirmek olan sözcük rwh kökünden geliyor.
Aynı kökten gelen diğer bir kelime ise "rayiha" güzel koku


Bu ayın yeni bir ruh, bir nefes, bir esinti getirmesi temennisiyle..

[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]



Bazı kelimeler toplumların serüvenlerini anlatır.
Tıpkı kahve gibi.

Arapça'dan aldığımız kahveyi (kahva) İtalyanca üzerinden Avrupa'ya taşımışız. Fakat aynı kelime 300 yıl sonra kafe olarak geri dönmüştür.
Böylece yüzlerce yıl oturup kahve içtiğimiz yerler kafelere dönüşmüştür.

Kural hep aynı : Güçlü olan, kelimeyi, eşyayı ve dolayısıyla kültürü kontrol eder....

Gafil; çevresinde olup bitenin farkına varamayan, habersiz, gözü bağlı demektir. Türkçesi "aymaz" olan sözcük dilimize Arapça'dan geçmiştir ve gaflet ile aynı köktendir.

Gafil, yalnızca çevresindekileri değil hakikati de göremeyen demektir. Çünkü en büyük körlük kalbin körlüğüdür..

Anne; çocuk dilinden türeyen bir sözcük. Dilimize sonradan yerleşen anne kelimesi yerine Eski Türkçede “ög” kullanılırmış.

Yani anneye ög denirdi. Bu yüzden annesi ölene çocuğa da “ög”süz (öksüz) denmiş

Anne, mutsuzsa kimse mutlu değildir.”

AŞURE,Muharrem ayının onuncu günüdür. Arapça <aşara> sözcüğünden türetilmiştir. <Aşiret> ve <öşür> kelimeleride burdan geliyor. Hepsinin kökünden <on> anlamı vardır.

AŞURE bir tatlı yeme günü değil bir duruş günüdür.