kadın erkeği boşarmı?
 

İslam da boşanma, anlaşamayan eşlerin evlilik bağını bitirmek için konulan çözüm yoludur. Taraflardan biri bu evlilikten memnun olmayıp ayrılmaya karar verirse (ki bunun kadın ve erkek olması fark etmez) gerekli mercîlere niyetini ve nedenini bildirerek, (evliliğini tescil ettirdiği gibi, ayrılığını da tescil ettirip) boşanma ilamını alması gerekir. Bu malın ve neslin korunması için bir zorunluluktur. Hakimin ve yakınların birleşme ümidi olan eşleri, yeniden düşünmeye çağırarak gerekli nasihatta bulunmasının zorlayıcı hiçbir boyutu yoktur. Sonuca (ayrılmaya veya devamına) yine eşler karar verecektir.
Kuran’da yaptırım olarak öne çıkartılan mehirlerini vererek evlenme, boşadığınız eşlerin ve çocukların bakımı, evlilik talebinin erkeklerden gelmesi gibi konuların Nisa suresi 34. ayetinde beyan edilen “kavvamlık”ın bir derece üstünlük sebebi, zikredildiği gibi mallarından harcamaları, koruma, kollama, mehir verme ve nafakalarını temin etmelerinden dolayıdır. Evlilik talebi erkekten geldiği gibi kadından da gelebilir. Bunun Kur’an’daki örneği şöyledir: “Ey peygamber! Biz sana mehirlerini verdiğin eşlerini, Allah'ın sana ganimet olarak ihsan buyurduklarından elinin altında bulunan cariyeleri, amcanın, halalarının, dayının ve teyzelerinin seninle beraber göç eden kızlarını sana helal kıldık. Bir de kendini peygambere hibe eden ve peygamberin de kendisini almak istediği inanmış kadını, diğer müminlere değil sırf sana mahsus olmak üzere helal kıldık. Biz eşleri ve ellerinin altında bulunan cariyeleri ile ilgili müminlere neyi farz kıldığımızı bildirdik ki, sana bir zorluk olmasın. bağışlayandır merhamet edendir.”
33/50 de beyan edilen “peygambere kendisini hibe eden kadınlar” peygamberle evlenme şerefine ulaşmak için evlenme talebinde bulunanlardır. Burada talep kadından geliyor ve evlenmek için mehirden vazgeçtiğini bildiriyor. Evlilikte böyle olduğu gibi boşanmada da durum şöyledir:
Boşanma talebi kadından geldiği zaman kadının mehrinden vazgeçmesi gerekir. Asrı saadette evlenirken mehir olarak bir hurma bahçesi alan kadın peygamberimize gelerek boşanmak istediğini söyleyince, Peygamberimiz de:
“Evlenmek için aldığın hurma bahçesini geri verir misin?” buyurur; kadın: “Beni bu adamdan kurtar da ya Rasulullah üste para da veririm” der. Peygamberimiz de bu boşanma olayını gerçekleştirir.
Şunu açıkça bilmeliyiz ki, evliliğin gerçekleşmesi için evlenecek tarafların rızası nasıl gerekli ve şart ise, evliliğin devamı için, her iki tarafın bu evliliğin devam etmesini istemesi de şarttır. Kadın veya erkek ister geçimsizlikten, ister güvensizlikten kaynaklansın yahut başka sebeplerden olsun evliliğini bitirmek istediği taktirde, her iki taraf için de herhangi bir dini engel yoktur. Ancak her ikisi için dinin, insafa, düşünmeye, Allah’ın ilkelerini korumaya çağrısı vardır. İnsan iyi düşünüp kararını öyle vermelidir. Kimsenin tercihine engel olma söz konusu değildir. Kalmaya veya gitmeye eşler karar verecektir.
Kur’an’ın delili ise şöyledir: Bakara suresi 228. ayetinde boşanan kadınların durumu anlatılırken “kadınların meşru şekilde görevleri olduğu gibi hakları da vardır. Ancak erkeklerin kadınlar üzerinde bir derece daha fazla hakkı vardır. Allah güçlüdür, hüküm ve hikmet sahibidir.” Buradaki üstünlük ( doğrusunu bilir), nafakalarını temin etmek, koruyup kollamaları gibi nedenlerle verilen “kavvamlık”, sorumluluk ve yöneticiliktir.
“Eğer boşanmaya karar verilirse, boşanma kesinleşir. Şüphesiz Allah işitendir, bilendir.” (2/227) Burada ”boşanmaya karar verirlerse” ifadesinden de anlaşılacağı gibi kararı veren tek şahıs kastedilmemiş, birden fazla bir ifade kullanılmıştır. Hüküm tek kişilik değildir. Taraflardan her ikisi için de geçerlidir.
“... Eğer eşlerin Allah'ın çizdiği sınırlar içinde kalamayacaklarından endişe ederseniz, kadının kendi boşanmasını sağlamak için, mehrinden vazgeçmesi veya başka bir şey vermesinde her iki taraf içinde bir sakınca yoktur...” (2/229) Bunun anlamı şudur:
Kadın kocasıyla evliliğini sürdürmeden ümidini kesmişse bunu bitirmek için karşı taraftan herhangi bir hak talep etmediği gibi mehrinden de vazgeçebilir ve kocasına fazladan bir şeyler de verebilir demektir. Bu ise kadının, kocasından boşanma talebinde bulunabileceğinin en açık kanıtıdır.
Yukarıdaki Hadisi Şerifte anlatılan olayın kaynağı işte burasıdır. İslam insanı hiçbir şekilde mahkum etmez. Razı olmadan yapılan imanı kabul etmediği gibi, ikrahla/zorla söyletilen inkarı da kabul etmez. O halde bir kimseye istemediği bir evliliği de asla dayatmaz. Bunu insanlar kendi istek ve arzuları ile yapacak ve koruyacaklar ki bir anlamı olsun. Ancak İslam yapılacak işlerin doğrusunu ve eğrisini insanların idrakine sunarak; yapılacak doğru işlerin ilkelerini belirler. Kul olan insan da dilediğini tercih edip sonucuna katlanmaya razı olur. Şu ayet bunu daha net olarak ifade etmektedir.
“Eğer bir kadın kocasının geçimsizliğinden veya yüz çevirmesinden korkarsa; aralarında anlaşma yapmalarında her ikisi içinde bir günah yoktur. Hatta anlaşmak daha iyidir. Ancak nefisler cimriliğe eğilimli hale getirilmiştir. Eğer iyi davranır ve haksızlıktan sakınırsanız bilin ki, Allah yaptıklarınızdan şüphesiz haberdardır.” (4/128)
“Eğer ayrılırlarsa, Allah herbirini bol nimetiyle yoksulluktan kurtarır.Allah'ın nimeti boldur. Hikmeti büyüktür.” (4/130)
Sonuç olarak şunu bilmeliyiz ki nikah, belli şartları taşıyan insanlar tarafından kendi istekleriyle yapılan bir sözleşmedir. Sözleşmede en az iki taraf vardır. Sözleşmeyi yapmada veya devamını sağlamada, karşılıklı sadık kalmada ve sözleşmeyi bozmada taraflar aynı haklara sahiptir. Birinin diğerinin aleyhine kullanacağı herhangi bir imtiyazı yoktur. Bir antlaşmayı yaparken taraflardan biri razı olmayınca yapılamadığı gibi; var olanın devamı için de iki tarafın devamını istemesi şarttır. Kadın veya erkek bunu istemediği zaman nikahın devamı söz konusu olmaz. Müslümana yakışan güzellikle bitirmektir. Sonuç olarak Allah'ın 2/229’daki hükmünü hatırlatıyor, sizlerin de düşünmesini istiyoruz. Doğruların paylaşılmasını, yanlışların da düzeltilmesini umuyoruz.