Mısırdaki AB-ARAP Zirvesine Tepki

[Mihrinaz]

Mısırdaki AB-ARAP Zirvesine Tepki

Tarihteki ilk AB-Arap zirvesinin 9 gencin idam edildiği Mısır’da düzenlenmesi tartışma yarattı. Avrupa Konseyi Başkanı ise birçok konuda ‘görüş birliği’ içinde olmadıkları ülkelerle Rusya ve Çin tehlikesi nedeniyle bir araya geldiklerini ima etti.

AVRUPA Birliği ve Arap ülkeleri arasında tarihte ilk kez düzenlenen zirve Avrupa basınında tepkiyle karşılandı. Geçen hafta 9 genci idam eden Mısır’ın Şarm el Şeyh kentindeki zirve, ülkedeki insan hakları ihlallerine meşruiyet zemini sağlamakla eleştiriliyor. İngiliz The Guardian gazetesi, dün yayımlanan ‘Etkinliğin kendisi bir ilk ama yaklaşım tanıdık’ başlıklı başyazıda, “Mısır’ın yakın geçmişindeki en kötü insan hakları krizi devam ederken, AB ülkeleri bu gibi meselelerdeki ‘sessiz diplomasi’lerinden söz ediyorlar. Sonra da (Mısır Cumhurbaşkanı) Sisi ile ilişki kurmaya devam ederek 2013’de darbeyle iktidarı ele geçirmesinden bu yana oluşan zulüm sicili nedeniyle ihtiyaç duyduğu uluslararası meşruiyet havasını sağlıyorlar” ifadelerini kullandı.

AVRUPA’DAN ÜST DÜZEY KATILIM

Financial Times (FT) gazetesi de zirveyi Mısır’da düzenleyen Brüksel’in ‘siyasi amaçlar uğruna otoriter rejimlere meşruiyet sağladığı’ kaygılarına yol açtığını yazdı. FT, Mısır parlamentosunun bu ay Abdülfetah el Sisi’nin giderek otoriterleşen yönetimini 2034’e kadar uzatacak bir teklife destek verdiğini hatırlatırken, “AB için zamanlama bundan daha kötü olamazdı” dedi. Zirveye aralarında İngiltere Başbakanı Theresa May ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’in de yer aldığı çok sayıda Avrupalı üst düzey isim katıldı. Merkel, dün “AB ve Arap Birliği ülkelerinin kaderleri birbirine bağlı. Bunu göç ve mülteci konusunda yaşadık. İkili ilişkileri geliştirmek önemli” dedi. 21 aktif üyesi bulunan Arap Birliği ülkelerinden 11’i zirvede kral, emir ve cumhurbaşkanı seviyesinde temsil edildi.


TUSK’TAN ÇİN VE RUSYA MESAJI

AB Konseyi Başkanı Donald Tusk zirvedeki muhataplarıyla birçok konuda görüş ayrılıkları bulunduğunu kabul ederken, “İşbirliği yapmamız ve bölgemizden uzak küresel güçlere meydanı bırakmamamız lazım” dedi. Donald Tusk’ın ‘Çin ve Rusya’ isimlerini kullanmamasına rağmen ismi açıklanmayan üst düzey bir AB yetkilisi, Tusk’ın söz konusu iki ülkeyi ima ettiğini aktardı. AFP haber ajansı, ‘AB, Arap ülkeleriyle zirveyi Çin ve Rusya ABD’nin yarattığı boşluğu doldurmaya çalışırken, bölgedeki çıkarlarını korumanın bir yolu olarak görüyor’ dedi.

NE OLMUŞTU?

Mısır Yargıtayı, 2015’te Mısırlı başsavcı Hişam Berekat’a düzenlenen suikasta ilişkin davada yargılanan Müslüman Kardeşler’e yakın 9 sanık hakkında verilen idam cezalarını Kasım 2018’de onaylamıştı. Sanıklar ise ifadelerinin işkenceyle alındığını belirtmişti. 9 sanık yine de geçen hafta idam edilmişti. Son idamlarla 2013 darbesinden sonra idam edilenlerin sayısı 42’ye yükselmişti.

‘PRENSİ ÇAĞIRMADILAR’

Alman Bild gazetesi Suudi Veliaht Prensi Muhammed’in zirveye davet edilmediği için Suudi cephesinin Kral Selman tarafından temsil edildiğini öne sürdü. Prens, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın ölüm emrini vermekle suçlanıyor. CNN International ise Prens’in kısa süre önce devasa ölçekte ticaret anlaşmaları yaptığı Asya ziyaretini hatırlatırken, “Prens Batı’ya şunu söylüyor: Benden uzak durabilirsiniz ama yalnız değilim” dedi. Bild, zirveye Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir’in de gelmemesine dikkat çekti. Beşir hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin uluslararası arama kararı bulunuyor.

MAY’E ‘BREXİT’İ ERTELE’ BASKISI

İNGİLTERE’nin AB’den ayrılmasıyla (Brexit) ilgili anlaşmaya Avam Kamarası’ndan onay alamayan Başbakan Theresa May, iç siyaset açısından riskli gördüğü ‘erteleme’ opsiyonunu devreye sokmama tavrını sürdürüyor. Mısır’ın Şarm el Şeyh kentinde yapılan AB-Arap zirvesine katılan May ile görüşen AB Konseyi Başkanı Tusk, 29 Mart yaklaştıkça erteleme ihtimalinin yükseldiğini belirterek “Erteleme rasyonel bir karar olur ancak May bu senaryodan kaçınabileceği görüşünde” dedi. Güven ÖZALP / BRÜKSEL

[Mihrinaz]

Geçtiğimiz hafta dokuz kişiyi idam eden Mısır'la AB'nin bir araya gelmesine Türkiye'den tepki var. Erdoğan, "Sisi'nin davetine katılan AB ülkelerinde demokrasiden bahsedebilir misiniz?" dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Avrupa Birliği ülkelerinin Mısır'ın da aralarında olduğu Arap Birliği ülkeleri ile bir araya gelmesine tepki gösterdi. Giresun'da konuşan Erdoğan, "Geçen hafta 9 genci idam eden Sisi'nin davetine katılan Avrupa Birliği üyesi ülkelerde demokrasiden bahsedebilir misiniz?" dedi.

"AB samimi değil" diyen Erdoğan, "Ne yaparlarsa yapsınlar, yaptıkları ile tarih boyunca bunlar anılacaktır" sözleri ile Brüksel'i eleştirdi.

AB ve Arap Birliği arasındaki zirveye ilişkin bir tepki de Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'ndan geldi. Çavuşoğlu, "Avrupa çifte standart ve ikiyüzlülükte en üst seviyeye çıkmıştır. Darbecilerin idamına 'şunu yaparız, bunu yaparız' diyenlerin bu 9 insanın infaz edildiği günlerde Sisi'ye destek vermesi çifte standarttır" dedi.

Irkçılık gibi akımların Avrupa değerlerini aşındırdığını dile getiren Çavuşoğlu, "Bugün Avrupa'yı yöneten liderlere baktığımız zaman değerler yoktur, sadece çıkarlar vardır. Biz çifte standarttan uzak bir Avrupa istiyoruz" değerlendirmesini yaptı.

Mısır, başsavcı Hişam Berekat'a yönelik 2015'te düzenlen suikastla ilgili olarak dava kapsamında 20 Şubat'ta dokuz kişiyi idam etmişti. İnsan hakları örgütleri tarafından eleştirilen davada Mısır'daki sanıkların işkence altında suçunu itiraf ettiği öne sürülüyor. Mısır iddiaları reddediyor.

Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah el Sisi, Mısır'ın Şarm el Şeyh kentinde düzenlenen Avrupa Birliği ve Arap Birliği'nin ortak zirvesinde idam kararını savunmuştu. Zirvede konuşan Sisi, Avrupa'dan farklı kültüre sahip olduklarını dile getirmişti. Sisi, "Bir kişi, terör eylemi sonucu öldürüldüğünde, aileleri benden çocukları ve onların kanı için doğru olanı yapmamı istiyor. Bu kültür bölgede var ve bu hak yasa yoluyla sağlanmalı" diye konuşmuştu.

Mısır'da düzenlenen zirveye ilişkin yaptığı açıklamada Avrupa Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker insan hakları konusunun ikili görüşmelerde ele alındığını açıklamıştı. Birçok ülkedeki insan hakları durumu konusunda endişesi olduğunu söyleyen Juncker, "Bir tek kusursuz demokratlarla konuşsaydık, haftanın Salı günü bitmesi gerekirdi" demişti.

rtr,AFP,İHA/ÖA,GY