Medineweb Forum/Huzur Adresi - Anaksagoras tan sözler

Anaksagoras antik yunan filozofudur, cisimlerin birbirine benzer çok küçük parçalardan oluştuğunu savunmuş, zekayı (nous) bütün bunların üzerine yerleştirmiştir. “Başlangıçta çok büyük bir kaos varken, zekanın gelip her şeyi düzene soktuğunu” ileri sürmüştür. Yıldızların hareketini, evrenin dönüşünü ve dünyayı bu zekâ yönetiyordu. Ona göre doğa, gözle görülemeyecek kadar küçük parçacıklardan meydana geliyordu. Her şey küçük, daha küçük parçacıklara bölünebilir ancak en küçük parçada bile her şeyden bir şey vardır.

Anaksagorastan Bazı Fragmanlar
1-Duyularımızın zayıflıkları nedeniyle hakikati idrak edecek durumda değiliz.

2-Grekler "oluş" ve "bozuluş" sözcüklerini doğru kullanmıyorlar. Zira hiçbir şey oluşmaz ya da bozulmaz, tersine var olan şeylerden bir karışım öte yandan da bir ayrışım vuku bulur. Böylece oluşu haklı olarak (maddelerin) karışması ve bozuluşu da ayrılması diye tanımlayabilirler.

3-Başlangıçta tüm şeyler -yani maddeler- bir aradaydılar.

4-kıl-olmayandan kıl, et-olmayandan et nasıl oluşabilirdi ki...

5-Her şeyde her şeyden bir parça vardır.

6-durum ve koşullar böyle olunca, birbirleriyle birleşen tüm maddelerde pek çok ve her çeşit maddenin mevcut olduğuna ve şeylerin tohumlarının her çeşit tat, renk ve biçime sahip olduklarına inanmak gerekir.

7-nerede büyükten ve küçükten eş sayıda parça bulunuyorsa, o zaman bu nedenden dolayı her şey her şeyin içinde mevcut olmalıdır ve bir şeyin kendi başına mevcut olması da mümkün değildir, tersine her şeyin her şeyde payı vardır.

8-Başlangıçta tüm şeyler, nicelik ve küçüklükleri sonsuz olmak üzere bir aradaydılar. Zira küçük olan da sonsuzdu -yani sonsuz küçüklükteydi- ve şeyler bir arada oldukları sürece, küçüklüklerinden dolayı hiçbirini fark etmek mümkün değildi.

9-zira küçüğün en küçük değil, daha küçüğü vardır. Çünkü var olanın sonsuza kadar bölünerek sona ermesi mümkün değildir. Ancak büyüğün de daima daha büyüğü vardır ve nicelikçe küçüğe eşittir; aslında her şey hem büyüktür hem küçük.

10-bir en küçüğün mevcut olması nasıl ki söz konusu değilse, onun ayrılmış olması ya da tek başına bulunması da mümkün değildir, tersine başlangıçtaki gibi şimdi de her şey bir arada olmak zorundadır. Ama her şeyin içinde pek çok şey -temel madde- vardır ve -ilk karışımdan- ayrılan şeylerin küçüklerinde olduğu gibi büyüklerinde de nicelikçe aynıdır.

11-tek olan bu kozmosda maddeler birbirlerinden ayrılmamıştır ya da bir baltayla bölünmemiştir, ne sıcak soğuktan ne de soğuk sıcaktan.

12-temel maddelerin ayrılmasından önce yani her şey henüz bir aradayken, renkleri fark etmek de mümkün değildi. Çünkü maddelerin, nemli ile kurunun, sıcak ile soğuğun, aydınlık ile karanlığın karışımı bunu engelliyordu, ayrıca bu karışımda birçok toprak ve birbirine hiçbir bakımdan benzemeyen sonsuz sayıda tohum vardı. Zira öteki şeylerden de hiçbiri diğerine benzemez. Bunun böyle olduğu yerlerde toplam kütlenin tüm maddeleri içerdiğini kabul etmek gerekir.

13-Evrende boşluk yoktur.

14-evreni meydana getiren ve onu harekete geçiren "nous" tur.-yani evrensel akıl

15-"Nous" gücünü kendinden alır ve hiçbir şeyle karışmamıştır. O her şeyi baştanbaşa dolaşarak nesneleri düzene koyan güçtür