Hanefi Mezhebi :Sa'y ve Çeşitleri
 

SAFA VE MERVE ARASINDA SA’Y
Sa’y; Harem-i Şerif’in bitişiğinde bulunan Safa ile Merve tepeleri ara-sında, yedi defa gidip gelmektir Safa ile Merve veya Merve ile Safa arasındaki her gidiş veya dönüşe “Şavt” adı verilir
Sa’y toplam yedi şavttan ibarettir ve haccın vaciplerindendir Şafii Mezhebine göre sa’y Haccın bir rüknudur Sa’y yapılmazsa hac sahih olmaz
SA’YIN ŞARTLARI
1-Sa’yı ihramlı olarak yapmaktır
2-Sa’yın tavaftan sonra yapılmasıdır Çünkü sa’y tavafa tabidir Tavaftan önce yapılması caiz değildir
SAY’IN RUKUNLARI
1-Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheb-lerine göre sa’y rükun olduğu için yedi şavttan az olmaz Hacda sa’y olmazsa hac sahih olmaz,
Hanefi mezhebinde sa’y vaciptir rükun değildir Sa’yın dört şavtının tamam olmasıyla vacip yerine geldiğinden sa’y tamamdır Dört şavttan az yapılırsa vacip terk edildiği için kurban kesmek vacip olur
2-Sa’ya safa tepesinden başlayıp merve tepesinde son bulmak
SAY’IN VACİPLERİ
1-Hanefi ve Maliki Mezhebine göre sa’yı yürüyerek yapmak (Şafii ve Hanbeli mezhebinde sünnettir)
Hanefi Mezhebinde özürsüz olduğu halde sa’yı araç yada hayvan üzerinden yapmak sa’yı yenilemek veya ceza kurbanı kesmek gerektirir
2-Hanefi Mezhebine göre yedi şavtı tamamlamak Üç şavttan sonra yedi şavtı tamamlamazsa sa’y sahih olur fakat yapılmayan her şavt için bir sadaka vermesi lazımdır
SAY’IN SÜNNETLERİ
1-Dört Mezhebe göre; Tavaf ve say’ın arasında fasıla vermemek Kim özürsüz olarak bunların arasına fasıla koyarsa, günahkar olur Fakat fidye lazım gelmez
2-Hacer-ul Esvedi istilam edip sonra sa’y’a geçmek
3-Dört mezhebe göre hadesten ve necasetten temizlenmek
4-Safa ve Merve’ye, Kabeyi görünceye kadar çıkmak
5-Kıbleye doğru durmak ve salavat getirmek
6-İki yeşil direğin arasında yedi şavtta koşarak sa’y etmek Bu koşma remel’den biraz fazla, çok koşmadan az olur
7-Sa’y esnasında şavtlar arasında mevalat (ara vermeden) yapmak

RE: Hanefi Mezhebi :Sa'y ve Çeşitleri
 

1156 - . İbnu Mes'ud (radıyallahu anh) hazretleri Şöyle kıraat ederdi: ve derdi ki: "Eğer günah olmasaydı -Resûlullah (aleyhissalâtu vesselàm)'dan bu mevzuda hiç bir şey işitmemiş olmama rağmen- umre vaciptir derdim."
Rezîn ilavesi.

Kelime anlamı; koşmak ve hızlı bir şekilde yürümek olan sa’y, hac ve umre ibadeti sırasında Merve ile Safa tepeleri arasında gidip-gelme şeklinde tamamlanan bir eylemdir.

Sa’y yapacak olan kişi Safa tepesinden başlar ve Merve tepesine toplamda 4 kez gider. Ardından da Merve Tepe’sinden Safa Tepesi’ne toplamda 3 kez gider. Merve ile Safa tepesindeki her bir gidiş-gelişe ise şavt ismi verilir.

Sa’y’ın Vacipleri Nelerdir?
Her ibadetin olduğu gibi sa’yın da belirli kuralları vardır.

Sa’y’ın Vacipleri,

Sa’y’ın sağlıklı kişiler tarafından muhakkak yürüyerek yapılması gerekir. Ancak yürüyemeyecek kadar hasta olanlar, yaşlılar ve özürlüler sa’y esnasında tekerlekli sandalye kullanabilirler.
Sa’y yapmak için daha önce mutlaka ihrama girmiş olmak da zorunludur. İhrama girmemiş olanlar ya da ihramdan çıkanlar; sa’y yapamazlar.
Sa’y’ın toplam 7 şavta tamamlanması gerekir.
Sa’y’ın Sünnetleri Nelerdir?
Sa’y’ın toplamda 9 adet sünneti bulunur. Say’ın sünnetlerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.

Tavaf namazını kıldıktan hemen sonra Sa’y’a başlamak
Sa’y’dan hemen önce Hacer’ül Esved’i istilam etmek
Sa’y yaparken abdestli olmak
Kişinin bedeninde, ihram kıyafetlerinde herhangi bir pislik olmaması
Her şavt tamamlandığı zaman Safa ve Merve tepelerinde yükseğe çıkmak, yüksekteyken Kabe’ye doğru yönelerek; tekbir ve tehlil getirerek el açıp Allah (c.c)’a dua etmek
Şavtları aralıksız bir şekilde tamamlamak
Sa’y sırasında tekbir, tehlil ve zikir getirmek
Sa’y yapmadan önce niyet etmek
Sa’y esnasında yeşil ışıklara gelindiğinde ‘hervele’ yapmak
Sa’y Nasıl Yapılır?
Sa’y yapmak isteyen kişi; öncelikle Hacer-ül Esved’i istilam (selamlamak) eder. Ardından Safa tepesine çıkar ve sa’y yapmaya niyet eder.

Niyet eden kişi; tekbir, tehlil getirir, zikir çeker ve dua okuyarak Merve Tepesi’ne doğru yürür.

Sa'y Yapan Müslümanlar
Sa’y Yapan Müslümanlar
Yeşil ışıklı direklere ulaşan kişi (yalnızca erkekler); bu direkler arasında koşar adımlarla yürür. Hervele ismi verilen bu ibadet esnasında kişi aşağıdaki duayı okur.

“Rabbim! Günahlarımızı bağışla. Bize merhamet et. Bize ikram et. Bizim bildiğimiz ve bilmediğimiz bütün kusurlarımızı biliyorsun, bunları affet. Çünkü Sen mutlak güç, kerem ve ihsan sahibi olansın.”

Merve Tepesi’ne varıldığında sa’y’ın ilk şavtı da tamamlanmış olur. Merve Tepesi’ne varan kişi; burada Kabe’ye döner; tekbir, tehlil ve salavat-i şerife getirir ve Allah’a dua eder.

Aynı şekilde diğer şavtları da tamamlayan kişi; 7. şavttan sonra Merve Tepesi’ndeyken Kabe’ye döner ve dua eder.

Sa’y yapan kişi; ardından tıraş olur ve ihramdan çıkar. Tıraş olma aşamasında bir kişi; başka bir hacı ya da mutemir adayını tıraş edebilir. Ancak kişi; haccın çeşitlerinden biri olan kıran ya da ifrad haclarından birine niyet ettiyse; ihramdan çıkamaz ve diğer ibadetlerine devam eder.

Sa’y yapmak; hac ve umre ibadetinin vacipleri arasındadır. Bu yüzden de eksiksiz bir şekilde yapılması zorunludur.