İlimden istifâde edebilmek
 

İlimden istifâde edebilmek için:

1- Önce niyetini düzeltmeli, câhillikten kurtulmayı düşünmelidir! Allahü teâlâ, (Hiç bilenle bilmeyen bir olur mu) buyurdu.

2- İnsanlara fâideli olmayı düşünmelidir! Hadîs-i şerîfte, (İnsanların hayırlısı, insanlara fâideli olandır) buyurulmaktadır.

3- Öğrendikleri ile amel etmeye çalışmalıdır. Çünkü, (Amelsiz ilim vebâl, ilimsiz amel sapıklıktır) buyurulmuştur.

4- İlim öğrenmekten maksat, Cenâb-ı Hakkın rızâsını talep olmalıdır. Allahü teâlâ, ihlâsı, sâlih ameli övmektedir.

5- Üstüne lâzım olmıyan şeye karışmamalıdır. Hz.Lokman'a, (Bu dereceye ne ile kavuştun?) diye suâl ettiler. (Doğruluk, emânete riâyet ve bana lâzım olmıyanı bırakmakla) diye cevap verdi.

6- Biri ile münâkaşa ederse, ona karşı insâflı olmalı, yumuşak davranmalıdır ki kendisi ile câhil arasındaki fark belli olsun. Hadîs-i şerîfte, (Allah refiktir, yumuşaklığı sever. Sertlik edenlere vermediği şeyleri ve başka hiç bir şeye vermediğini, yumuşak davranana ihsân eder) buyuruldu.

7- Sabırlı olmalıdır. İbni Abbâs hazretlerine, (Bu ilmi ne ile elde ettin?) diye suâl ettiler. Cevabında, (Darlıkta, genişlikte sabretmekle, suâl sormakla ve yorulmıyan bir azîmle) buyurdu. Yine büyük bir zât aynı suâle, (Erken kalkmakla, son derece alçak gönüllü olmakla, kuvvetli azîm ve sabırla) diye cevap verdi.

8- İlim talebesi, herkesle iyi geçinmelidir! (İnsanların hayırlısı onlarla iyi geçinen, insanların şerlisi de onlarla çekişen) buyurulmuştur.

9- Çok edebli olmalıdır.

10- Büyük bir âlime, ilmi ne ile elde ettiği soruldu. Cevabında, (Hocamın her sözünü dinlemekle) buyurdu.

Peygamber efendimiz, ilmin inceliklerini, acâipliklerini soran köylüye buyurdu ki:

- İlmin başını öğrendin mi?

- İlmin başı nedir ki?

- İlmin başı, Allahı hakkıyla tanımaktır. Bu da O'nun, misli, benzeri, zıddı, dengi, eşi olmadığını, vâhid, evvel, âhır, zâhir ve bâtın olduğunu bilmektir. (Şir'a)

Görüldüğü gibi ilmin aslı ma'rifetullahtır, yanî Allahü teâlâyı tanımaktır.

İlmin veya başarının başı sabır denebilir. İbâdet için de böyledir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (İbâdetin başı sabırdır.) [Hâkim]

Sabrın önemi birçok işten büyüktür. Bu bakımdan, (Her işin başı sabırdır) denebilir.

Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:

(İlimden bir şey öğrenmek, dünya ve içindeki herşeyden daha iyidir.) [Taberânî]

(Öğretmek için ilimden bir mes'ele öğrenen 70 sıddîk sevâbı alır.) [Deylemî]

(İlim öğrenmek amelden kıymetlidir.) [Hatîb]

(İlim, islâmın hayatı, îmânın direğidir.) [Ebûşşeyh]

(İlim, benim ve diğer peygamberlerin mîrâsıdır. Bana mîrâsçı olan da, Cennette benimle beraber olur.) [Deylemî]

İlimden zarar gelmez. Ölünceye kadar ilim öğrenmeye çalışmalıdır! Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Hiç kimse câhillikle azîz, ilimle de hor olmaz.) [Askerî]

İlmin faydalısını öğrenmelidir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:

(Allahtan faydalı ilim isteyin ve fayda vermiyen ilimden Allaha sığının!) [İ.Mâce]