İslami Bilimler 1 Ünite 1
 

İSLAM BİLİMLERİNDE YÖNTEM
Ünite 1

Bilginin Tanımı: kendi varlığının farkında olan insanın, kendisinin, kendi iç dünyasında ve etrafında olup bitenleri, evreni anlama ve anlamlandırma çabasının sonucu olarak, bilinçlilik halini doğuran bilme faaliyetini anlamlı kılan bilme eyleminin karşılığı olan her şeydir.

Bilgi:
-En temelde insan yapısı ile ilgilidir.
-Bilen insan ile bilinen şey, nesne arasındaki ilişkidir.
-Dış dünyadaki varlıkların 5 duyumuzla zihnimizde bıraktığı izdir.
-insan zihninde kavramsal olarak veya başka bir şekilde karşılık bulan her şeydir.
-Bilmek fiiline karşılık olan her şeydir.
-özneden nesneye, insandan nesneye doğru yönelen bilinçlilik halidir.
-İnsan bildiğini bildiği andan itibaren, daha çok bilmek ve bilgisini kullanmak ister, böylece ortaya anlamak, açıklama, kontrol etme, değiştirme-dönüştürme, üretme, icat etme, yaratma çıkmaktadır.
Bilginin elamanları: Özne, nesne, öznenin duyularla elde ettiği duyu verileri, onların soyutlanmasından elde edilen kavramlar ve bu kavramlardan kurulan yargılar.

Bilginin Türleri
1-Gündelik Bilgi: Gündelik hayatta herkesin biliyorum dediği zaman anladığı şeydir. Yatmak, uyumak vs.Hayatın doğal akışı içerisinde gelenek ve göreneklerle öğrenilen bilgidir. Kaynakları ve nasıl üretildikleri belli değildir.
2- Dini Bilgi:Vahyi bilgi ve Beşeri bilgi diye ikiye ayrılır.
3- Bilimsel Bilgi: Bilimsel araştırmalarla, bilimsel yöntemlerle elde edilen bilgidir. Nasıl üretildiği, yöntemi açık seçik bilinir Test edilebilir.
4-Teknik Bilgi: Yaşamı kolaylaştırmak için çeşitli aletlerin yapılması ile başlayan bir bilgidir.
5- Felsefi Bilgi:Esas olan insan aklıdır. İnsan aklının ürünü olan bilgi türüdür.
6-Sanatsal Bilgi:Duygu ve sezgi ile beslenir.
√ Bilginin imkânı ve değeri denildiği zaman akla iki önemli ekol gelir. Kuşkuculuk (septisizm) İnakçılık (dogmatizm)

Kuşkuculuk: İnsan aklının hiçbir gerçeği kesin olarak bilemeyeceğini ve bu sebeple de kesin hüküm veremeyeceğini söyleyen görüştür. Bu anlayış, ne duyuların nede aklın verilerine güvenebileceği görüşünü hareket noktası olarak alır.

Dogmatizm: Doğru bilgiye ve kesin yargılara sadece tek sağlam bilgi kaynağı olan akılla varılacağı tezini içeren öğretidir.

Duyumculuk (Sensualizm): Bilginin kaynağı sadece duyularladır. İnsan 5 duyu sayesinde bilgiye ulaşabilir.

Akılcılık (Ratianalizm): Doğru bilginin ancak akıl sayesinde elde edilebileceğini vurgulayan düşünce akımıdır. Aklı tek ve gerçek bilgi kaynağı kabul eder.

Deneycilik (Empiricilsm): Bilginin yeğane kaynağının bilgi olduğunu savunur.

Sezgicilik (ıntuitionuzm): sezgiye, iç duyuya önem veren düşünce akımıdır.
√ Bilimin temel işlevi:; anlama, açıklamadır.
√ İnsan ürünü olan bilimsel faaliyetlerin yürütüldüğü alan; Toplum(soyso) bilimleri, doğa (fizik ve tabiat) bilimleri, matematiktir.
√ Doğa bilimleri ile toplum bilimleri arasındaki temel fark; içeriklerin kontrol ve incelenebilme güçlüklerindeki düzey aralığıdır.
Kültür; insanın tabiata katkılarıdır.
Bilimsel bilginin temel nitelikleri; Kaynakları, üretim süreçleri belli olan, gerektiğinde doğruluğu, sağlamlığı, güvenilirliği, teyit edilebilen bilgidir.

Bilimsel bilginin ortak özellikleri: Sağlamlık, doğruluk, güvenilirlik, tutarlılık, savunulabilirliktir.

Bilimsel Yöntem: Olgusal nitelikli problem çözmenin, bilim üretmenin bilinen ve belli süreçleri olan en güvenilir yoldur. Bilimin en güvenli problem çözme yöntemidir.
Bilimsel yöntemin, bilimsel bilgiye götürecek aşamaları: Güçsüzlüğün sezilmesi, problemin tanımlanması, çözümün tahmin edilmesi, gözlenebilir sınayıcıların belirlenmesi, deneme ve değerlendirmelerin yapılması ve raporlaştırmadır.

Bilimsel yöntemin temel nitelikleri: Akla uygun, açık-seçik, denetlenebilir olmak, sonuna kadar eleştiriye açık olmak, düzelticidir, tümüyle yansız olmak, deneycidir, akala uygundur, duyarlılığı yüksektir.

İslam Bilimleri yönteminin en temel amacı: Kelam, İslam mezhepleri Tarihi, İslam tarihi, Tefsir, Hadis, İslam Hukuku alanlarındaki disiplinler çerçevesinde bilimsel bilgi üretmektedir.

İslam Bilimlerinde bilginin kaynağı: Vahiy, hadis-sünnet, icma, kıyas
İslam düşünce tarihinin en temel problemleri: kavram, fikir, zaman ve mekân

Cevap: İslami Bilimler 1 Ünite 1