Kaç Çeşit Hıristiyan Vardır??
 

GÜNÜMÜZ HIRİSTİYAN DÜNYASI
Bugün dünyada iki milyar civarında Hıristiyan vardır ancak Hıristiyanlık bütüncül bir yapı arz etmemektedir. Bu dinin tanrı inancındaki çokluk(üçlü birlik), kutsal kitaplarındaki çokluk ve çeşitlilik(dört İncil ve diğer bölümler) âdeta inananların düşünce ve örgütlenmelerine de yansımıştır ve gerek inanç gerekse ibadet ve uygulama açısından birbirinden farklı ve hepsi de gerçek Hıristiyanlığı kendisinin temsil ettiğini iddia eden çok sayıda kilise (mezhep), akım (movement) ve dini grup (denomination) ortaya çıkmıştır.


Günümüzde Hıristiyanlık Dört Ana Gruba Ayrılmaktadır:

1- KATOLİKLER: Hıristiyanların çoğunluğu bu kiliseye (mezhep) mensuptur. Dini merkez Vatikan, ruhani lider Papadır. Sayıları 1 milyar civarındadır.

Katolikler de kendi aralarında önce Latin Katolikler ve Doğu Katolikleri olmak üzere ikiye; Latin Katolikler de Roma Katolik Kilisesi ve Eski Katolik Kiliseleri olmak üzere tekrar ikiye ayrılmaktadır.

2- ORTODOKSLAR: Katoliklik gibi tek merkezli değildir. Toplam 16 otosefal (bağımsız) ve 5 otonom kiliseden oluşmaktadır. Otosefal kiliseler kendi liderlerini kendileri seçen bağımsız kiliselerdir ve Patrik veya piskoposlarca yönetilmektedir. Otonom kiliseler ise iç işlerinde serbest fakat bir otosefal kiliseye bağlıdırlar. Ortodoks Patriklikler arasında yetki mücadelesi ve tartışması vardır. Dünya ortodokslarının sayısı 300 milyon civarındadır.

3- PROTESTANLAR: Katolik ve Ortodoksların dışındaki üçüncü büyük grup Protestanlardır ki onlar da kendi içlerinde dört temel ve çok sayıda alt gruba ayrılırlar. Protestanlık’ın dört temel grubunu Lutheran Kiliseler, Reforme ve Presbiterien Kiliseler, Anglikan Kilisesi ve Bağımsız Kiliseler oluşturmaktadır ki bu sonuncular Methodistler, Baptistler, Congregationalistler ve benzeri çok sayıda alt gruba bölünmüşlerdir.

4- AYRILMIŞ DOĞU HIRİSTİYANLARI: Bu grupta da Efes Konsilinde(431) görüşleri reddedilen Nesturîler (Asurîler) ile Kadıköy konsili (451) kararlarını kabul etmeyen Ermeniler, Süryaniler, Kıbtîler ve Habeş Kilisesi yer almaktadır.

5- BAĞIMSIZ HIRİSTİYANLAR: Bu dört ana grubun dışında, bunlardan hiçbirine dahil olmayan Hıristiyanlar da vardır ki Yahova Şahitlerini ve Uniatarien’leri buna örnek gösterebiliriz.

Bu farklı mezhep ve hareketlerin kendi aralarında inanç ve yorum ile uygulama alanında köklü ayrılıklar vardır. Bu ayrılıklar tarih boyunca derin çatışmalara ve bölünmelere sebep olmuş, Hıristiyan dünyada yüzyıllarca süren din savaşları meydana gelmiş, Hıristiyanlar birbirlerini katletmiştir. XVI. yüzyıl Avrupa’sında özellikle 1562-1598 arasında Fransa’da patlak veren ve Katoliklerle Calvincileri birbirine düşüren çatışmalar buna örnektir. Katolik Kilisesi 1054 tarihinde Ortodoks Kilisesini aforoz etmiş, buna karşılık Ortodoks Kilisesi de papalığı ve Katolik Kilisesini aforoz etmiştir.

IV. Haçlı Seferi esnasında Lâtin Hıristiyan ordusu, Ortodoks İstanbul’u işgal etmiş ve yağmalamış, Ortodokslar ise İstanbul’u terk etmek zorunda kalmışlardır. Öte yandan Katolik Kilisesi Luther ve Reform hareketini ve Protestanlığı aforoz etmiş, buna karşılık da Luther, Papa’yı deccal olarak nitelemiş ve Papalığı ağır bir dille eleştirmiştir. 24 Ağustos 1572’de Fransa’da özellikle de Paris’te binlerce Protestan, Katoliklerce katledilmiştir. Bugün bile hâlâ İrlanda’da Katolik-Protestan çatışması devam etmektedir.

Geçmişte birbirine söylemediğini bırakmamış ve diğerini dinsizlikle itham etmiş kiliselerin her biri bugün Hıristiyanlığın sevgi dini olduğunu iddia ederek gerçek Hıristiyanlığı kendilerinin temsil ettiğini ileri sürmekte, bunun propagandasını yapmakta, kendine taraftar kazanmaya çalışmaktadır.

Her biri kendini gerçek ve doğru Hıristiyan olarak takdim eden bu kadar çok mezhep, cemaat ve grup karşısında hangisinin doğru söylediğini bilmek gerçekten zordur ve şaşırmamak mümkün değildir. Halbuki Müslümanlıkta kardeşlik, sevgi, hoşgörü, yardımlaşma, in*san haklarına saygı vardır. Müslüman Müslümanın kardeşidir. Kur’ân’da “Müslümanlar ancak kardeştir.”[2] âyeti vardır.

Böylesine bölünmüşlük arz eden Hıristiyanlık acaba gerçekte nedir ve niçin bu kadar çok bölünmüştür?
Prof. Dr. Ömer Faruk HARMAN