Medineweb Forum/Huzur Adresi - İslam Felsefesi [Ünit 14 Ders Özeti] (Dokuz Eylül)

14.ÜNİTE / OSMANLIDA FELSEFE

* Anadoluda en eski medreseleri artukoğulları ile Danişmendliler inşa ettirmişlerdir.

SORU1 –KAYSERİDE İLMİ HAYATIN OLUŞMASINA KATKIDA BULUNAN MEDRESELER HANGİ MEDRESELERDİR KİM TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR?
Nizamuddin Yağıbasan tarafından 1143-1164 tarihleri arasında inşa edilen Kayseri Kölük camii medresesi ile 1193 te yapılan kayseri Hoca Hasan medresesi

SORU2-FİLOZOF MUVAFFAKUDDİN ABDULLATİF B.YUSUF EL BAĞDADİ HANGİ SAHALARDA ESR VERMİŞ VE HANGİ ŞEHİRLERDE BULUNMUŞTUR?
Erzurum ,Kemah,Malatya,Divriğİ , Besni ve Erzincan şehirlerinde bulunmuş felsefe mantık ve tıp yanında matematik sahasında eser vermiştir.

SORU3-OSMANLI MATEMATİĞİNDE ÖNEMLİ YERİ OLAN ESER :ISLAHU KİTABİL-USTUKUSSATFİL HENDESE Lİ İKLİDİ HANGİ FİLOZOFA AİTTİR?
Esiruddin el- Mufaddal b.Ömer el Ebheri

SORU4-ANADOLUYA İLMİ BİRİKİM HANGİ OKUL MENSUPLARINCA GİRMİŞTİR?
Azerbeycan-Merağada İlhanlı hükümdar Hülağu tarafından kurulan Merağa matematik astronomi okulu mensuplarıyla girmiştir.

SORU5 MERAĞA MATEMATİK ASTRONOMİ OKULUNDA HANGİ ALİMLER VARDIR?
Muhyiddin Yahya b Muhammed b. Ebi eş –şukr el Mağribi el Endülisi ile Fahruddin Ebul Ferec Ahmed b.osman b.Cafer el Halebi es-Sufi Kutbuddin Mahmud
b.Mesudes -Şirazi

SORU6-KUTBUDDİN EŞ ŞİRAZİ ANADOLU-OSMANLİ İLİM HAYATINA DERİN ETKİDE BULUNAN HANGİ ALİMLERİ YETİŞİRMİŞTİR?
* Kemaluddin el Hasan b.Ali el- Farisi
* Nizamuddin el Arac el-Nisaburi
* İmamuddin Yahya b. Ahmed el-kaşi
* Cemaluddin Said b. Muhammed b. Musaddık et Türkistani gibi önemli matematikçi astronomlar yetiştirmiştir.

SORU 7 DAVUD EL KAYSERİNİN OSMANLI DÜŞÜNCESİNDEKİ EN ÖNEMLİ BAŞARISI NEDİR?
İrfani söylemi yani tasavvufi keşf ve ilhamı özelde vahdeti vücudçu tasavvufu burhani istilahlarla ,yani medrese diliyle yeniden inşa etmesi ;buna bağlı olarak
,selçuklu osmanlı medrese geleneği ile tasavvuf geleneği arasında ,belirli bir mutabakatı sağlamasıdır.

DAVUD EL KAYSERİNİN MEŞŞAİ FELSEFEYE YÖNELTTİĞİ ELEŞTİRİLER
1-Kayseri meşşailerin hakikate ulaşma yöntemlerinin yeterli olmadığını söyler
2-meşşailerin akledilir olarak düşündükleri şey gerçekte akledilir değildir.Yani bunlar gerçek makulat değildir.
3-meşşailere ait bilginin gölge bilgi olduğu şeklindeki itirazdır.Tanrıyıy sadece var olarak bilirler ve Onun hakiki sıfat ve niteliklerini bilmezler.Onlar tanrıyı ancak
olumsuz yoldan giderek,sıfatları ondan uzaklaştırarak bilirler.
4-Meşşailer tenzih ve teşbihi birbirine karıştırırlar.İbni Arabi ve takipçilerine göre hakiki bilgi tenzih ve teşbih arasındadır.
5-Meşşailer keşf yani ruhani ru’yeti inkar etmektedirler.
6-kayseri meşşai felsefe ileilgili olan akıllar teorisini eleştirir .Kayseri “Plotonik alem “ gibi akli bir alemin varlığını ortaya koyar.Meşşailer akıl ve nefsi iki cevher
olarak kabul eder Kayseri ise nefs ve akıl birdir,bir tek şeeydir.Eğer akıl bedenle birleşirse nefs adını alır;bir bedene bağlanmazsa “akıl”şeklinde ifade edilir.
Davud el Kayserinin üzerinde durduğu konulardan biride zaman konusudur.Bu konuyla ilgili Nihayetül –Beyan fi Dirayti’zzaman adında bir risale kaleme
almıştır.Bu eserinde İbn Sina ve Nasiruddin et-Tusi gibi filozofları isimlerini zikretmeden eleştirir.Zaman konusunda Davud el kayseri kendisinden önceki
filozofları ikiye ayırır.Birinci grup ,zamanı cismani olmayan bir cevher olduğu ve kendi zatıyla var olduğunu söyleyen gruptur.Davud el kayseri ise zamanın manevi
bir cevher olmadığını ileri sürer.Zaman özü ve mahiyeti bakımından manevi bir cevher değildir.çünkü zamanın sübjektif realite tarafı vardır.
Diğer ikinci grup Aristoculardır ve Ebul –berekat el –Bağdadi’dir.Bunlar zamanın araz olduğunu söyleyip “zamanbir arazdır,cevher değildir;bizatihi bir varlığa
sahip değil derler.Bu grup kendi içinde alt kollara ayrılır.Birincisi Aristoculara ve meşşailere göre zaman hareketin ölçüsüdür.Davud el Kayseriye göre zaman
haraket olamaz.Davud el Kayseri kendi görüşünü şöyle ortaya koyar:zaman,varlığın devamının ölçümü veyahut miktarıdır,yani bir şeyin,varlığın varoluş
sürecidir.Davud el Kayseri İLAHİ ZAMAN ve RABBANİ ZAMAN diye iki çeşit zamandan bahseder.İlahi zaman Ahiretide içine alan ve kuşatan bir
zamandır.Rabbani zamanda bu ilahi zaman içersinde bir zamandır.ama bu, insanın dünyadan ahirete kadar olan süresinin kaplar.