Medineweb Forum/Huzur Adresi - islam kurumları ve medeniyeti 6. ünite alıntı özeti

İSLAM MEDENİYETİNDE SOSYAL DAYANIŞMA VE VAKIFLAR
6.ÜNİTE

Zekat: Mâli ibadettir.İslam’ın 5 temel esasından biridir.Akıllı büluğa varmış hür olup nisap miktarından fazla malı olan her Müslümana farzdır.
*Kur’an’da 28 yerde müstakil 6 yerde namazla birlikte geçer.
*Yerine getirilmediğinde büyük günah inkâr edildiğinde İslam’dan çıkmış saydıracak kadar ruhî vergidir.
*Kur’an’da (Tevbe9/60) “Zekâtlar Allah’tan bir farz olarak yoksullara düşkünlere onu toplayan memurlara kalpleri Müslümanlara ısındıracaklara verilir; kölelerin borçluların Allah yolunda olanların ve yolda kalanların uğrunda sarfedilir.Allah bilendir hâkimdir.
Zekât almaya hakkı olan kimlerdir?
1- Fakir ve yoksullar
2-Düşkünler
3-Âmiller (zekât işinde çalıştırılanlar)
4-Müellefe-i kulûb ( kalpleri Müslümanlığa ısındıracak olanlar)
5-Kölelikten kurtulacak olanlar ( er-Rikâb)
6-Borçtan kurtulacaklar (el- Gârimîn- borca batmış kimse)
7-Allah yolunda çalışanlar
8-Yolda kalanlar (yol oğlu)
* Bu ayet Medine’de inmiştir zekât hicretten sonra farz kılınmıştır.
Borçlular 2 kısındır. Şahsen borçlu olanlar toplum yararına borçlu olanlar.Hiçbir kastı olmadan birinin ölümüne sebep olup tazminat ödemek zorunda kalanlar; Şahsen borçlu olanlardır.
Müslüman ve gayrimüslimler arasında huzur- sükûneti sağlamak için tazminatla borçlanan borcunu ödeyip geride nisab miktarı parası artmayanlar toplum yararına borçlananlardır.
Fakir: İhtiyaç sahibi olup istemekten çekinen hiçbirşeyi olmayan yoksul kimselerdir.
Miskin: Zillet içinde dilenen sağlıklı da olsa ihtiyaç içinde kıvranan çalışmaya gücü yettiği halde kendine yetmeyecek kadar az malı olan fakirler gayrimüslimler bu gruptadır.
*Namaz ferdi ibadet cemaatleşmek için vesiledir
*Hac daha büyük cemaatin oluşmasına olanak sağlar.
*Oruç ferdi ibadet insanın nefsini eğitip kendi dışındakileri düşünmesine imkan sağlar.
Vakıflar niçin ve hangi amaçla yapılmıştır?
Günlük hayatla bağlantılı sosyal hayatta etkisi olan vakıflar iyi gelecek dünya-ahiret mutluluğu adını öldükten sonra da yaşatma cennet nimetini elde edip cehennem azabından korunma Allah’a yaklaşma amacıyla yapılmıştır.
Vakıf:İnsanların köy kasaba şehir vs. yerleşim merkezi kurup geliştirmesinde rol oynamıştır.
Vakıf: durma alıkoyma ayırma bağlama anlamına gelir.
*Istılahta; bir malı satılmamak şartıyla hayır kurumuna bağışlama.
*İslam hukukunda;” Menfaatı ibâdullaha ait olmak üzere bir aynı Cenab-ı Hakk’ın hükmünde olarak temlîk ve temellükten ile’l-ebed habsetmektir.”
*Vakıf - mevkûf çoğulu evkâf- vukûf olarak gelir.Aynı zamanda ihtisab tahbis tesbîl anlamlarına da gelir.
*Vakıf yapan- kuran kişiya vâkıf denir.
*Çok sayıda vakıf vardır ama aslında vakıflar fakir muhtaç dul ve yetimlerin ihtiyaçlarını karşılamak için kurulmuştur.
*Vakıf eserlerinin mahiyeti dini ve ilmi gayeler ile sağlık ve sosyal hedeflere yöneliktir.
*İlk vakıf İbrahim (as) Kâbe-i Muazzamanın vakfedilmesiyle başlar.İskenderiye kütüphanesi Kudüs havuzları Zemzem kuyusu yollar köprüler birer vakıftır.
*Hz.Ömer’e ait Semğ arazisindeki hurmalık vakıf satüsü taşıyan ilk işlemdir.
Hz.Peygamber’in sağlığında kurulan vakfın amacı neydi?
Hz. Peygamber’in sağlığında Fedek Kureyza Nadr Hayber’deki arazilerdeki hurmalık gelirlerinden hanımlarının nafakası işçilerin ücretlerini tahsis eder.
İmaret: Kısaca “aşevi “ geniş anlamda; külliye kapsamına giren cami medrese bîmârhane kervansaray mektep vs. faydalı tesislerdir.İş bulma imkanı da sağlar.
*”Mâhi’n-Nukûş Fatih külliyesi binasındaki duvar yazılarını temizleyen görevlidir.
İslam Dünyasında sağlık kurumları hangi adlarla anılmıştır?
Dârüşşifâlar: Dâru’s- Sıhha Dâru’l- Âfiye Dâru’r-Râha Dâru’t-Tıb Mâristan Bîmârhâne Tâbhâne Şifâiye vb.
*Abbasiler devrinde kurulmaya başlamış ilk örneği Tolunoğlu Ahmed’in Mısır’da yaptırdığı ( 875) dârüşşifâdır.
*Selçuklular dön.de Şam Bağdat Mardin ve Musul’da yapılmıştır.
Başlıcaları; Kayseri- Gevher Nesibe Sivas- İzzeddin Keykâvus Divriği- Turan Memlik Konya Dârüşşifâsı Çankırı- Atabey Cemâleddin Ferruh Bursa- Yıldırım İstanbul- Fatih Edirne- Bayezid İstanbul- Haseki Hürrem Sultan Manisa- Hafsa Sultan İstanbul- Sultan Ahmed.
*Sıcaklarda insanların su ihtiyacını karşılamak için kurulan vakıflara Su bendi denir.
Kervansaray: Ribatların devamıdır. Yol emniyetini sağlardı.
Ribat nedir? Fonksiyonları hakkında ne biliyorsunuz?
İşlek yol konak yeri ve ticari merkezlerde yocu ve binekleri barındırıp kervanları dinlendirmek için yapılan kervansaray- han tabirine ribatta denir.Ortasında havuz olan 2 katlı müstahkem binalar halinde yapılır. Yol emniyeti ve huzuru sağlar.

ilahiyatforum sitesinden ALINTIDIR