İslam Kurumları Medeniyeti 1/4 Ünite Özetleri/MEDİNEWEB
 

1 ve 4.ünite özetleri

Cevap: İslam Kurumları Medeniyeti 1/4 Ünite Özetleri
 

İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ
ÜNİTE 1
KÜLTÜR VE MEDENİYET
SOSYAL İLİŞKİLER
Birlikte mensup,haberli oluş aidiyet duygusu bulunmasıdır.
İktisadi,siyasi ,şahsi, bazıları zıt ilişki olarakta sosyal ilişkiler vardır.
FİZİKİ İLİŞKİLER
Varlıkların birbiriyle haberleşmeden ve varlıklarının bilincine ermeden kurdukları ilişkilerdir.
Dünya ile güneş , ateş ile duman arasındaki ilişki gibi.
KURUMLAR (müessese)
Kültürel hayatın en etkili temelidir.
KURUM:
ZİYA GÖKALP : bir medeniyete mensup milletler arası kurallara gelenek denir.
Din , ahlak, hukuk, dil , estetik, ekonomi olarak adlara bölünmüş bu
geleneklerden hangileri milli vicdana uygun bir şekil almışve milli yaşamda canlı bir şekilde
yaşıyorsa onlara müessese denir.

KURUMLARIN ÖZELLİKLERİ
1 kurumlar organik izafi bir bütün oluştururlar .aralarında organik bir bağ vardır.
2 Kurumların göreli bir sürekliliği vardır.bir kurum meydana getirildikleri insanlardan daha
uzun ömürlüdür.

KÜLTÜR VE MEDENİYET
Kültür :
Bakmak , özenmek, sürmek , ekip biçmek anlamında Latince Culture sözünden gelir.
İlk defa Voltair bu kelimeyi insan zekasının oluşunu ,gelişimini yüceltilmesi anlamında kullandı.
Arapça = es- sekafe Türkçe = irfan olarak tanımlanmıştır.
Medeniyet :
Batı dilinde Civilisation
Arapçada el- hadare el –temeddün
Osmanlı yazarlar Ümran kelimesini kullanmışlardır.
1940 lardan sonra medeniyet yerine Uygarlık kelimesi dilimize girmiştir.

KÜLTÜR TERİMİ VE TANIMI
E.B.TAYLOR :
Kültür ,bilgiyi , imanı ,sanatı,ahlakı, hukuku ,örf ve adeti ,insanın toplumun
bir üyesi olmasından dolayı kazandığı tüm maharet ve alışkanlıkları ifade eden karmaşık bir
bütündür.
Buna göre kültür, şuurlu şuursuz başka insanlardan öğrendiklerimizdir.
Bir kuşaktan diğerine aktarılan bilgi ve kalıplaşmış davranış şekilleri
birikimidir.

ZİYA GÖKALPE GÖRE :
Kültür , bir milletin dini , ahlaki , hukuki , akli , bedii (estetik)
Lisani , iktisadi , fenni ,akli bir bütünüdür.
Gökalp kültürde milli özellikler görmekte ve milli kültür tabirini kullanmaktadır.
MEDENİYET
Bazı bilim adamları KÜLTÜRÜN manevi unsurlarını kültür
Maddi ve teknik yanını MEDENİYET olarak değerlendirmişlerdir.

KÜLTÜR VE MEDENİŞYET ARASINDAKİ FARKLAR
1 kültür milli , medeniyet milletler arsıdır.
2 MEDENİYET : ferdi irade ve metotla ortaya çıkan sosyal olaylar bütünü
KÜLTÜR : ilham ve duygu vasıtasıyla oluşur ve gelişir.
Kültür duygulardan Medeniyet bilgilerden meydana gelir.
3 MEDENİYET: iktisadi,dini,hukuki,ahlaki fikirler bütünüdür
KÜLTÜR: dini, ahlaki, bedii (estetik) duygular bütünüdür.
4 MEDENİYET: amaca ulaşmak için kullandığı tüm araçları ifade eder.
KÜLTÜR: kendi başlarına amaç olan şeylerdir
Spor faaliyeti kültürdür.spor salonu veya aletleri medeniyeti ifade eder.
5 kültürü oluşturan duygular soyuttur ve görülmesi incelenmesi güçtür
medeniyet faaliyet ve kavramları somuttur daha kolay anlaşılır.

KÜLTÜRÜN UNSURLARI
MADDİ KÜLTÜR UNSURLARI
İnsan eliyle yapılan alet,eserler ve teknik ve fiziki değerleri içine alır.doğal yolla olanları
kapsamaz.

Tekneloji a) değişim b) gelişim c)süreklilik özelliğidir.
MANEVİ KÜLTÜR UNSURLARI
- din ,dil,ahlak, hukuk ,estetik, eğitim,örf,adet ve sosyal kurumlar yer alır.
- İnsanın sosyal ve psikolojik ihtiyaçları kültürün manevi unsurları ile karşılanır.bir
kültürün temelini ve özünü bunlar oluşturur.
- Manevi kültür unsurlarının en öenmlisi dildir.
- Bir konuşma aracı olan dil, en açık özelliği sosyal mahiyette oluşudur.düşünce,duygu ve
amaçlarını başkalarına konuşma ve dil yolu ile iletir.
- Dil bütün bir kültür özünün anahtarıdır.
- Dil geçmişle ,gelecek arasında bir köprüdür.
- DİN de önemlidir.sosyal münasebetlerin her şekli için dinin koyduğu hükümler vardır.
- Estetik ve eğitimde vardır manevi unsurlar içinde.

KÜLTÜR UNSURLARININ MEDENİYETE KARAKTER KAZANDIRMASI
Her medeniyetin kendine göre ilerlediği öne çıkardığı kültürel etkilenmeler vardır.
Batı medeniyetinde tekniğin
Eski yunan medeniyetinde sanat ve felsefe
İslam medeniyetinde TEVHİD inancı kendini göstermektedir.
İslam medeniyetini diğer medeniyetler arsında ki konumunu açıklarken medenyetleri
metaryalist,akılcı ve mistik olarak üçe ayırmıştır bir yazar.
Batı medeniyeti metaryalist
Eski yunan medeniyeti akılcı
Hint medeniyeti mistik
Bunların karşısına İslam medeniyeti konulmuştur VAHYE dayalı medeniyet.


KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ
- kültür öğrenilmiş bir davranış topluluğudur.
- Tarihidir ve süreklidir.
- Toplumsal bir üründür
- İhtiyaçları giderici bir özelliğe sahiptir.
- İbn HLADUN ihtiyaçları zaruri,haci ,kemali diye üçe ayırır
- Sürekli değişim gösterir
- Dengeli bir bütün oluşturma eğilimindedir
- Dışarıdan aldığı unsurlar konusunda seçicidir.seçicilik kültüre kendi iç bütünlüğünü
koruma ve muhtevasının bozulmadan devam etmesine imkan verir

MEDENİYETİN DOĞUŞUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Medeniyetin doğuşuna ve yayılmasına etki eden faktör insandır.
İnsan,toplum,coğrafi çevre.
Coğrafi çevrenin insan üzerinde doğrudan ve dolaylı olarak etkileri vardır.buetki kültür ve
medeniyetlerin doğmasını ve gelişmesini sağlar ve değişik özellikler de katar.bu boğrafi etkiyle
nehir tipi,yayla tipi,takımadalar tipi,bataklık tipi ,kara tipi medenyetler ortaya çıkmıştır.
MEDENİYETLERİN DOĞUŞUNA İLİŞKİN TEORİLER
En çok benimsenen görüşler gelişme ve yayılma teorileridir.
GELİŞME:
Evrimci bir yaklaşımla doğmuştur.insan kültürünün eseridir.
Doğrusal evrim::tek istikamet izlemiş
Paralel evrim:
Basamaklı evrim :zaman zaman duraklamaların olduğu ilerleme
Bu teoriyi kabul edenler insanlığın ayniliği ve ruhun birliğini kabul eder.bu da dünyadaki her
yerde tek birkültür ve medeniyetin olmasını gerektiridi.
YAYILMA:
İnsan yeni bir şey keşmekten ve icad etmekten çok taklit etmeye eğilimlidir.
Medeniyet belli bir bölge birkere ortaya çıkınca oradan komşu toplumlarla dünyaya yayılır.
O uygun ortamda MISIRDA gelişmiştir.onun la birlikte MEZOPOTAMYA,HİNDİSTAN
ANADOLU gibi medeniyetlerde kabul edilimiştir.
Kültür ve medeniyetler nekadar güçlü canlı olsalarda kaynaklarından uzaklaştıkça zayıflar
özgünlüklerini kaybederler ve basit bir taklitkonusu olurlar.

VAHYE DAYALI KÜLTÜR VE MEDENİYET
HZ. Ademin ilk insan ve vahye mazhar olan ilk peygamber olması ilk kültürün de vahye
dayalı olmasını gerektirir. BAKARA suresinin 31 ci ayetinde ‘’ ALLAH Ademe bütün isimleri
öğretti ‘’buyuruyor.
Bunu anlayabilmesi ,anladıklarını çocuklarına iletebilmesi için bir dile sahip olmasıyla
mümkündür.buda bilgi ve kültüre sahip olmasını gösterir. O da bilgi ve kültüre sahip kılındı.
Hz. Ademle başlayıp diğer peygamberlerle başlayan vahye dayılı din anlayışı ilk kültür ve
medeniyetin doğuşunu ve dünyaya bunu öğrenen ilk insanlar tarafından yayılmıştır.
Kültür ve medeniyetin doğuşunu dinde aramak gerekir.
Her yeni peygamberle kültür ve medeniyet desteklenmiş ve gelişme göstermiştir.

İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYET
İslam dini VII yy yayılmaya başladı.Çinden Fasa kadar çok geniş coğrafayada inanalar
bulmuştur.

Tevhid akidesi ve İslam ahlakı sosyal hayatlara yön vererek kültürleri deşikliğe uğratmıştır.ve
özünde İslam akidesi olan yeni bir medeniyet dairesi oluşmuştur.
Kuruluş ve gelişme aşamasında medeniyete ARAPLAR , İRANLILAR,TÜRKLER in büyük etki ve
payları olmuştur.
İslam medeniyetin batıya olan etkisi konusunda BODLEY : Rönesansı slamiyete borçluyuz .’’
sözüyle bu gerçeği dile getirmiştir.
ÜNİTE 2
İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU VE KAYNAKLARI
MEDENİYET
KAVRAM BOYUTU
Terim anlamı olarak, bir neslin kendisinden sonrakine miras bıraktığı dini,siyasi,sosyal ve
iktisadi kurumlar ,faaliyetler ,icatlar ,teknelojiler gibi maddi unsurlar gibi düşünce ve değerler
gibi manevi unsurların toplamıdır.

KÜLTÜR
- bir topluluğun yaşam tarzı
- atalardan gelen maddi-manevi değerler toplamı
- insanın tabiatı ve kendini idare etme yoluyla bizzat meydana getirdiği eser
- bir toplulukta örf ve adetlerden davranış tarzlarından ,teşkilat ve tesislerden kurulu
ahenkli bütün
- bir milletin hayati tezahürleriyle uslup bütünlüğü
- yaşanan çevre ile ferd arasında varolan düşüncelerin ,zevklerin,alışkanlıkların ortaklığı.

UMRAN VE HADARET
Medeniyet karşılığında kullanılmıştır.
Ümran ,bir yerde iskan,ikamet etmek yapı yapmak anlamı taşır
Hadaret modern Arapçada kullanılır.şehirde ikamet etmek,şehirli olmak,medeni olmak
medeniyet anlamına gelir.bedeviliğin ve göçebeliğin zıddını ifade eder.

MEDENİYETE İDEOLOJİK VE POLİTİK YAKLAŞIMLAR
Batı medeniyeti , bazı ülke aydınları tarafından ideoloji olarak benimsenmiştir.
Batının bu boyutu bizde medeniyetçilik kavramıyla bir alan oluşturmuştur.
Bazı stratejistler bağlı bulundukları devletin çıkar planlarını meşrulaştırmak için bilimsel tezler
orataya atmıştır.SAMUEL P.HUNTİNGTON bunlardan birdir.MEDENİYETLERİN ÇATIŞMASI
teziyle .

İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU
ETKİLEYEN FAKTÖRLER.
Dil,sanat
İnsan unsuru iletişim
Hukuk
Coğrafya sağlık ve güvenlik kurumları
Kurumsal ve güçlü bir ekonomik yapı
Şehirleşme
Göç/hicret/yer değiştirme
İstikrarlı bir siyasi sistem
Sağlıklı eğitim
Medeniyetlerin doğuşlarını etkileyen önemli unsurlardır.
Ancak en büyük rol ve etkinin İslam inancına bağlı değerler sistemi olduğunu unutmamalıdır

İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞDUĞU ORTAM
İslam medeniyetinin uzak arkla planını teşkil eden terkipler
1 Nilden Amuderya ya kadar uzanan pegamberi geleneklere kaynak olan ve merkezi dil
olarak Süryanice , Aramice, Pehlevice dillerinin kullanıldığı BEREKETLİ HİLAL bölgesinin Sami-
İran terkibidir.
2 Anadoludan italyaya kadar kuzey Akdeniz boyunca uzanan
tales,pisagor,Sokrat,plato,aristotalesyetiştirmiş olan ve merkezi dil Latincenin kullanıldığı
Avrupa terkibidir.
3 Upanişadlar.buda ve mahavira devirleri ile öne çıkan Hindistan bölgesindeki Hindu
terkibidir.
4 Konfüçyus Lao-Tze halefleriyle öne çıkan çin ve komşularının uzak doğu terkibidir.

BEREKETLİ HİLAL BÖLGESİ VE İRAN / SASANİLER
Bizans ve Sasani devleti olmak üzere iki güç hakimdi.
Mezopotamya sasani hakimiyetindeydi.
Zerdüş inancı olan Mecusilik hakim olan ülkede Mardin doğumlu Mani peygamber olduğunu
ilan etmiştir.’’ Alemin ve içindeki her şeyin aslının ,nur ve zulmet olarak iki asıldan olduğunu ‘’
söylemiş ve kabul görmüştür.ama derisi yüzülerek öldürülmüştür zerdüşler tarafından.
Üç asır sonra
Devrimci kişiliği ile MAZDEK ‘’ insanın sahip olabileceği her şeyin su, ateş ve mera ortaklığı
gibi,ortaklığını savunur.ve bununla ,insanlar arsındaki kıskançlığı ve anlaşmazlıkları ortadan
kaldırmayı ve dini saf hale getirmeyi düşünüyordu.oda yandaşlarıyla idam edilidi.
Sasaniler zedüşlüklerini yine korumuş oldu.
Sasanilerde din adamları, bürokratlar,askerler ve halk olmak üzere dört sınıf vardı.Enüşirvan CÜNDİŞAPUR da bir tıp okulu kurudu.süryaniceden,pehleviceye tercümeler yapıldı
Kelile ve Dimme sanskristçeden Farsçaya çevrildi.
HZ. Peygamberin mektubunu yırtan( husrev perviz ) döneminde İranda sanayi,mimari,sanat
gelişmiş devlet hayli zengindi.
Harran bölgenin en kadim ilim merkezidir ve sasanilerintoprağı olmuştur.
HZ.Ömer döneminde barış yoluyla İslam coğrafyasına katılmıştır.

AVRUPA BÖLGESİ
Konstantinus 325 de İznik hırıistiyan kilisesinin ilk din kurultayını toplayarak hıritiyanlığı
devletin desteklediği bir din haline getirdi.
Theodosius Hıristiyanlığın dışındaki bütün inmançları yasaklamış ve resmi din haline getirdi.
HİPPOLU AUGUSTİNUSun TANRI DEVLETİ eserinde hırıistiyanlığın yaratılıştan kıyamete
kadar genel tarihini çizmiştir. Bu eser Batı Avrupa dünya görüşünün temellerinden biri
olmuştur.

HİNDİSTAN
Hindistan da JAİNİZM ve Budizm dinleri yaygındır.
Jainizm Mavahira tarafından kurulmuştur.
Budizm prens GAUTAMA tarafından şekillenmiştir.prens gautama bilgeliği ve aydınlığı ifade
eden BUDA dır .
Her iki side – kişisel duygu ve istekleri y etmeyi veya bunlara boyun eymeyi en aza indirmeyi
amaçlar. Jainizm ise ondan radikal oluşuyla daha çileli bir sistemle ayrılır.
Zor durumlarda faydalanılmadığı için Budizmde hiç birzaman hindistanda tam egemen din
olmamaıştır.
MS. İlk yüzyıldan sonra Brahmanizm yeniden şekillenip HİNDUİZM hint halkında daha
yaygındır.birbirlerine rakip olan iki tanrı ŞİVA ve VİŞNA çevresinde doğmuştur.ve bir parçası
olan en yüksek otorite kaynağı VEDALAR kabul görmüştür.
Ülkede KAST sistemi vardı.
Brahmanlar : din adamları
Kşatriyalar : asiller ,askerler
Vaisyalar : çifçiler ,sanatkarlar,tüccarlar
Surdalar : işçiler
Paryalar : köleler

UZAK DOĞU BÖLGESİ ÇİN
Dini yapı Konfüçyanizm di.

Hayatta iken ülke yönetimine çağrılmadığı için ‘’ eredemin ancak iktidar ve sorumluluk ile ortaya
konabileceğine inanır Konfüçyus.
‘’ insanın duygu dünyasının derinlikleri ve tabiatın sırları ‘’ ile ilgili alanı dolduran TAOİZM
konfüçülüğe bir denge kazandırdı.
İç savaş ve komşu istilalar neticesinde konfüçyusculuk Çine yetmedi ve yeni coşguyu Budizm de
buldular.
7 yy. başlarında çin idaresini eline geçiren TANG hanedanı dönemin başlarınada BUDİZM resmi
din durumuna gelmişti.

ORTA ASYA : GÖKTÜRKLER.
6CI YY. ORTALARINDAN 7 YY ORTALARINA KADAR ORTA ASYA BÖLGESİNİN HAKİMİ
DİR.
Türk boylarını Göktürk devleti adı altında birleştirmişlerdir.
İslamın doğuş yıllarında batı ve doğu Göktürkler olarak ikiye ayrılmışlardır.
Kağan ın ilahi güçleri olduğuna inanılırdı.bozkır medeniyetinin unsurlarına sahip göçebe tarzı
hayat yaşarlardı.

HİCAZ BÖLGESİ: MEKKE VE MEDİNE

Mekke ismi Bekke olarakta ayetlerde geçer.
İslam tarihinde ümmül –kura , el-beledül-emin , el-beledül-haram gibiadlarla kullanılmıştır.
Hz. İsmailden HZ.muhammed (as) doğum tarihi 571 yılına kadar geçen 2442 yıllık sürede
birçok arap kabilesi iktarı görmüştür.
Mekke ,uluslar arası ana ticaret yollarının kavşağında bulunuyordu.romalıların,Habeşlilerin
kavimlerinin ticari işleri görülmesi için bürolar vardı.
MEDİNE asıl adı Yesrib dir.
Peygamberin hicretinden evvel medinetün –nebi sonrasında ise Medine-i Münevvere şeklinde
adlandı.
Kuranı Kerimde hem yesrib hemde Medine diye kullanılmıştır.
En iyi cins hurma vahalarıyla ünlü olan şehir en stratejik özelliği SURİYE YEMEN ticaret yolu
üzerinde geçit konumunda olmasıdır.
İslamdan önce medinede Araplar ve Yahudiler olmak üzere iki kavim yaşamakta idi.
Hicretten önce Yahudiler şehre sosyal kültürelsiyasiticari açıdan hakimdiler.
Yahudilerin sayısı savaşçılarının sayısı ile tahmin edilir 2000 den biraz fazladır.
Medineye Yahudilerden sonra gelen EVS ve HAZREC kabileleri dir.ve yahudilein altında
yaşamışlardır. Mekkenin fethi sırasında İslam ordusuna 4000 savaşçı vermiştir.
DİNİ YAPIHZ.ibrahimle başlayan tevhid inancı zaman içinde değiştiren Mekkeliler islamdan önce cahiliye
döneminde
Putpereslik ,meteryalizm/ataizm,Yahudilik azda olsa Hıristiyanlık vardır.hz. ibrahimin dinine
bağlı haniflik vardır.

SİYASİ YAPI
Hem dini hem siyasi ,Kabe merkezlidir.
Mekkenin idaresi 5 ci ortalarından itibaren hz. Peygamberin beşinci kuşaktan dedesi Kusay a
geçmiştir.
Darun –nedve adı verilen parlemento binası mekkenin merkezi toplanma,istişare ve karar alma
meclisi idi.
islamın ortaya çıktıdığı dönemde hükümet on kişilik bir şura yani ologarşik bir hükümet vardı.

SOSYAL YAPI
Temeli kabile idi. En güçlü asabiyet sırayla: soy bağı, akrabalık ,kabile ve kabileler arası
anlaşma asabiyeti idi.
Arap kabileciliğinin sosyal hayatı şekillendiren önemeli kabul KARDEŞLİK
ANLAŞMASIDIR.kabileler arsında olabilir ve gerçek kardeş kabul edilip birbirlerine mirasçı
olurlar.
Cahiliye döneminde halk hürler,esirler ve mevali olmak üzere üç sosyal sınıfa ayrılmıştır.

AİLENİN YAPISI VE KADININ DURUMU
Erkek imtiyazlıdır.
Kadının cahiliye döneminde hiç değeri yoktur.koca için herhangi bir mal gibidir .çok evlilik
vardır.kız çocukları diri diri toprağa gömülürdü.

HUKUKİ YAPI
Hukuki çözümlerin gerçekleşmesi geleneğin yaptırım gücüne bağlı idi.
A - Kabe hakemleri
B - Tard ve Hal : toplum dışı bırakma ve kanun dışı sayma
C - Eşnak : tazminat belirleme.islamdan önce hz. Ebubekir tarafndan yürütülmekteydi
D - Kaseme : yemin ettirme.

EKONOMİK YAPI
En önemli faaliyet ticaret idi.
Genel olrak bölgenin arazi ve iklim yapısı ziraatle uğraşmaya elverişli
değildi .taif ve Medine gibi su bulunan bölgelerde sebze ve meyve üretimi,sınırlı şekilde birkaç
bölgede buğday ekimi vardı.hayvancılık ,deve,keçi sürüleriyle sınırlı idi. Bu yüzden ticaret daha
gelişmiştir.
Kabe ve diğer kutsal mekanlara geziler,bölge ticaretinin pazarı olan
panayırların gelişimini sağlamak ticarete katkıda bulunmuştur. Hicaz bölgesi ticaret ağının en önemli yeridir.mekke mutlaka uğranan istasyon
şehirdir.
İslam medeniyeti arka planda olan eski medeniyetlerin miraslarını kabul
etmiştir.
Bizans imparatorluğunu
İskenderiye aracılığı ile grek mirasını
Kalde, babil ve hin medeniyetlerinden çizgiler taşıyan sasani (iran) mirasını
Bağdat ta kurulan Beytül Hikme de tercüme lerle Hind mirasını
Farklı ilişkilerle ulaştığı Çin mirasını tamamen reddedmemiştir ,en iyi yönlerini
almış,özümsemesini bilmiştir.onlarada İSLAM ın özünü katmıştır.

İSLAM MEDENİYETİNİN KAYNAKLARI
İbn Haldun medeni topluluğu , insan nesli devamı için zorunlu görür.medineleşmenin bedevi
Unsurların şehre yerleşmesinden sonra başladığını söyler
Hegel ve Marks medeniyetin , zıtların çatışmasından kaynaklandığını savunur.
Toynbee göre medeniyetler , ortaya çıkışlarındaki sebepler böyle basitve tek başına etken
neden değildir . medeniyetler uzmanı olan toynbee , bu konuda diğerlerinden daha geniş ve
kapsamlı düşünmektedir.
İslam dini medeniyetin bir unsuru değil ,onun belirleyicisidir.
İslam medeniyetinin doğuş sürecinde iki temel kaynağı vardır.
VAHİY ve onu hayata aktaran HZ. Peygamberdi.yani KURAN VE SÜNNET.
Doğal süreçte ,yazılı kaynaklar,sanat eserleri, diğer medeniyetlerin yaşayan unsurları ve
onlardan yapılan tercümeler eklenmiştir.

İSLAM MEDENİYETİ ÖZÜ
İslam medeniyeti özü ,bilinebilir ve analiz edilebilir ve tarif edilebilir özü TEVHİD dir.
Çünküislam dininin ve İslam medeniyetinin en belirleyici özellik tevhiddir.
ALLAH a bağlı olduğumuz hakikatı kurulan medeniyetin özüne yarleştirilmiştir.

ÜNİTE 3
İSLAM MEDENİYETİ ÖZELLİKLERİ
- günümüzde iki medeniyet bölgesi ağırlık kazanmıştır.biri hristiyanlık ve Yahudilik
tesirindeki Batı Medeniyeti ikincisi İslam medeniyetidir.
- Doğuşu ve gelişimi esnasında İslam farklı dört medeniyet ve kültür alanı ile karşılaştı
1- roma (Bizans)
2- iran
3- hint4- çin
- ilme ve ilmi gelişmelere (ilim ,teknik,fen ve sanat ) açık olan İslam dini ,CEBALİ TARIK
boğazından ÇİN seddine kadar damgalrını vurdukları bir medeniyet meydana getirmişlerdir.
- Farklı tolumları kültür bakımından ayırt eden şey manevi değerler bütünüdür.
- İslam medeniyeti ,İslam dinin kabul edenlerin meydana getirdikleri ortak bir
medeniyetin adıdır.
- HZ.Peygamberle başlayan bu İslam medeniyetin kuruluş ve gelişmesinde Araplar ,
İranlılar , Türklerin payları vardır.
- VII yy başlayıp XIII yy. ortalarına kadar süren dünya medeniyet tarihi İSLAM
MEDENİYETİNDEN ibarettir.hem avrupanın hem ön asyanın en ileri ve medeni İslam
ülkeleridir.
- İslam medeniyeti KURAN VE SÜNNET ten aldığı ilhamla bir çok değer ortaya
koymuştur.
- ALLAH rızasını kazanmak için başkalarına yardım amacıyla VAKIFLAR kurulmuştur.
- Toplumun düşünce ve buna bağlı hareketlerinin şekillenmesinde etkenlerin başında DİN
gelir.

İSLAM MEDENİYETİ VE İLİM.
İslam kültür ve medeniyetin en önemli kaynağı kuranı kerim ilk ayeti ile oku mayı emreder.
İslami anlayışa göre ilim ve ibadet birbirinden ayrılmayan unsurlardır.
İlim olmadan ilerleme ve gelişmeden söz edilemez.
İslami eğitim ve öğretimin gayesi iyi ve dengeli insan yetiştrmek tir.
Kuranı kerimde ilimden bahsedip araştırmayı ve buna bağlı olarak tefekkürü teşvik eden birçok
ayet vardır.
- deki ,hiç bilenle bilmeyen bir olur mu ?
- Rabbim , benim ilmimi artır de!
- Şayet bilmiyorsanız ilim ehline sorun
- Kalem ve yazdıklarına yemin ederim ki,
XI.yyılın İslami ülkelerde ilmi hayatın gelişmesinin II dönemi olarak sayılır ve ayrı bir önemi
vardır.XI. asırdan itibaren sistemli bir eğitim ve öğretim yeri olarak medreseler,halkın dini ,
medeni, sosyal ve kültürel gelişmesinde faal olmuşlardır.XX.YY. kadar hizmet vermişlerdir.
XV. ve XVI . Osmanlı döneminde müsbet ve dini ilimlerin her alanı ile meşgul olan bilginlerin
meydan getirdikleri eserler sebebiyle bu asırlara TÜRK ASIRLARI denir.

İSLAM MEDENİYETİ VE ADALET ,HOŞGÖRÜ
- adalet sayesinde her türlü haksızlık ortadan kaldırılacak ,insanların sosyal yaşamdaki
güven duygusu yaygınlaşacaktır.
- İslamın önemsediği değerlerden biride hoşgörüdür.
- İslam tarihinde zorla İslamlaştırma gibi hareket görülememiştir.
- Müslümanların fethettiği topraklarda yaşayan hiç kimse zorla dine girmesine müsaade
etmez.- En dikkat çekici uygulama ENDÜLÜS tür.çok dinli çok kültürlü yapısıyla Müslümanlarla ,
Hıristiyanlar ve Yahudiler 8 asır huzur içinde yaşamıştır.
- Haksızlıkları önlemek için kurulan HILFÜ’L-FUDUL un üyesi hz. Peygamberimiz
döneminden beri insan haklarına büyük önem gösterilmiştir.
- Büyük İslam alimi MAVERDİ erdemli ve iyi insanların yemini anlamına gelen hılfül-fudul
anlaşmasına dayanarak onu cahiliye MEZALİM olduğunu kabul eder.
- Osmanlılarda bu makamlar Divanu humayun ,şeyhülislamlık(meşihat makamı),normal
mahkemeler,ihtisab ve ahilik teşkilatlar bulunmaktaydı.
- Osmanlıda günümüz sivil toplum örgütü olarak isimlendirilen ,sıkıntıya düşen insanların
haklarını korumak onlara yardım etmek üzere teşkilatlanmış VAKIF tır.

ÜNİTE 4
İSLAM MEDENİYETİNİN DÜNYA MEDENİYET VE BİLİMİNE KATKISI
İSLAM MEDENİYETİNDE İLK İLMİ FAALİYETLER.

- İlk fetihlerden(ırak, Suriye ve mısır) hemen sonra ,üç halife döneminde başlamıştır.(632-656)
- İlmi faailiyetlerin yapıldığı yerler arsında mescitler,hicri 3 yy.da camiler, kitapçı
dükkanları,saraylar dır.
- emeviler döneminde 661-750 .hz. peygamber zamanından beri şifahi olarak nakledilen bilgiler
tedvin ve tasnif edilmeye başlanmıştır.bu çalışmalar neticesinde bugünki kaynaklarımız vucuda
gelmiştir.
- Abbasiler dönemi ilmi gelişlmeler açısından çok önemlidir.
- Mansur un ardından Mehdi , Harun Reşid , Me’mun , Mu’tasım ,Vasık halifeler devrini
kapsayan 750-847 tarihleri arasındaki dönem Abbasilerin ve İslam tarihinin ALTIN DEVRİ
sayılır.

ABBASİ DEVRİ İLMİ FAALİYETLERİ
Devlet reisi Harun Reşid
Oğulları Me’mun ve Mu’tasım ilme önem vermiştir.
- tercüme faaliyetleri Beytül hikmede devam etmiştir.Me’mun un 830 yılında
geliştirmiştir.burada fen ilimleri fakültesi, bir rasathane ve kütüphaneden meydana
gelmektedir.
- İslam ın ilk filozofu sayılan el- KİNDİ fizik alanında en çok anılan alimdir.
- Abbasi ler devri ilmi faaliyetler bakımından oldukça zengindir.
- Bu dönemde yetişen türk dünyasında kabul gören yada aslen türk sayılan
- Buhari kutubu sitte İslami ilimler
- Tirmizi ,nesai hadisçiler
- İmam Maturidi itikadi mezhep imamı
- Harezmi ortaçağ matematikçisi
- FARABİ : Aristo ve eflatunun görüşlerini İslam inancıyla uzlaştırmaya çalışan İKİNCİ
ÖĞRETMEN ünvanını almış
- İbn Sina tıptaki çalışmaları ve eserleri yüzyıllardır avrupada okutulur.MAVERAÜNNEHİR VE

HOROSAN DA İLMİ GELİŞMELER
- İran ın doğusundaki geniş araziye adını veren Horosan bölgesi maveraünnüheride içine
alarak bölgeye ad olmuştur.
- Türkistanda türk aileden yetişen FARABİ , önemli eseri Kitabul Musıkidir.
Aristoya yakın ilim tasnifi yaptı İhsaul-Ulum
Ve birçek alanda eser vermiş aristoya yaklaştığı için
ikinci öğretmen ünvanıve doğunun Aristosu ünvanını almıştır.
- KARAHANLILAR:balasagun ve kaşgar gibi şehirler ilim ve kültür merkezi haline
gelmiştir.
- Karahanlılar döneminde islamla beraber Türklük kültürüde gelimiştir
- Buhara ve Semerkant önemli iki ilim ve kültür merkezi olmuştur.
- Karahanlılardan günümüze ulaşan en önemli eser KUTADGU BİLİG (1070 de yazılmış)
Yusuf has hacip tarafından .SİYASETNAME mahiyetinde bir eserdir.Devlet Yönetme bilgisini
veren bir kitaptır.
- Kaşgarlı mahmud tarafından Bağdat ta yazılan DİVANU LÜGATİ’T-TÜRK tür.
- Türk mutasavvıf.





Alıntı...

1. ünite

1: İnsan davranışlarını hem hürriyete kavuşturan hem de sınırlandıran gruplaşmalara ve bölünmelere yol açan değişken sosyal örgütt nedir?
(toplum)
2: kaç tür sosyal ilişki vardır.isimleri nelerdir?
(2 tür ilişki vardır.1)Fiziki İlişki: 2)Sosyal İlişki)
3: Menfaat birliği meydana getiren fertlerin bu birliği yürütmek için kurdukları veya kurulmuş olarak buldukları usullere ne denir?
(kurum)
4:kültür kelimesini İlk defa insan zekasının oluşumu ve gelişimi manasında kullanan kişi kimdir?
(voltair)
5: kültür kelimesine karşılık Arapça kelime olarak Hars ve Ekin kelimesi kullanan kişi kimdir?
(ziya Gökalp)
6: Medeniyetin Batı dilindeki karşılığı nedir?
(Civilisation)
7: Medeniyet ilk defa civilisation kelimesine karşılık kim tarafından kaç yılında kullanılmıştır
(Sadık Rifat Paşa tarafından 1838 yılında kullanılmıştır.)
8: kime göre kültür:İman bilgi sanat ahlak örf ve adetleri insanın maharet ve alışkanlıklarını ifade eden karmaşık kavramdır.
(taylor)
9:kültürü Varlığımızın yapısını belirleyen maddi- manevi unsurlar birliğidir. Olarak tanımlayan kişi?
(E.Sapir)
10: Milli kültürü bozulmuş milletlere ne denir.
(DEJENERE MİLLETLER )
11: İnsan eliyle yapılanları kapsayan kültür unsuru nedir?
(maddi kültür unsuru)
12: İnsanın sosyal ve psikolojik ihtiyaçları hangi kültür unsurudur?
(manevi kültür unsuru)
13:manevi kültürün en önemli öğesi nedir?
(dil)
14:batı medeniyeti …….. eski yunan medeniyeti ………….. hint medeniyeti ……………….. öenm vermiştir..boşlukları doldurunuz
(materyalist,akılcı,mistik)
15: ihtiyaçları zaruri/tabii hâci ve kemâli/tahsini olmak üzere 3’e ayıran kişi kimdir
(İbn Haldun)
16:bir medeniyetin doğuşunda ve yayılışında ilk temel unsur nedir?
(insan)
17: Medeniyetlerin Doğuşuna İlişkin Teoriler nelerdir?
(gelişme teorisi ve yayılma teorisi)
18: Biyolojik evrimin kültüre uygulanmasını konu edinen teori hangisidir?
(gelişme)
19:hangi görüşü benimseyenler İnsanı yeni bir şey keşfetmekten çok taklit etme eğiliminde olduğunu düşünürler
(yayılma teorisini)
20: “ Rönesans’ı İslamiyete borçluyuz” sözü kime aittir?
(bodley)
21: ordunun düşmanla ilişkisi ne tür ilişkidir?
(zıt ilişki


2.ÜNİTE……
1:medeniyet kelimesi ilk olarak hangi kaç yılında nerede kullanılmıştır?
(1757 yılı fransa)

2: Bir topluluğun yaşam tarzı maddi- manevi değerler toplamı insanın kendini idare etme yoluna ne denilir.
(kültür)
3: Bilim-sanatın gelişmesi hayat standartlarının yükselmesi niteliğin artması manasına gelen kelime nedir?(ibn haldun)
(hadaret)
4: İnsanların yeryüzünün yerleşimine uygun yerinde toplu olarak yaşayan biribirlerine yardımcı olup toplumsal hayat yaşamaları anlamında kullanılan kelime nedir?(inb Haldun)
(umran)
5: Medeniyetlerin çatışması teziyle medeniyetlere hizmet ettirme amacına yönelik politik malzeme olarak yaklaşan kişi kimdir?
(Samuel P. Huntington)
6:medeniyetin doğuşunda etkili olan faktörlerin başında ne gelir?
(insan unsuru)
7:sasanilerin kaç sınıfı vardır bunlar nelerdir?
(Sasanilerde 4 sınıf vardı:
1- Din adamları
2- Bürokratlar
3-Askerler
4- Halk)
8: Batı Avrupa Dünya görüşünün temellerinden birini oluşturan tanrı devleti isimli eser kime aittir?
(Hippolu Augustin)
9:hindistandaki en yaygın dinler nelerdir?
(Budizm-jainizm)
10:Mekke şehrinin kaç yılından beri varlığını devam ettiği ileri sürülmektedir?
(M:Ö 1871)
11: Suriye- Yemen ticaret yolu üzerinde geçit konumunda olan şehir neresidir?
(medine)
12:mekkede hangi dinlere inanalar ehli kitap olarak anılırdı?
(Hristiyanlık-yahudilik)
13:cahiliye dönemindeki halk kaç sınıfa ayrılır bunlar nelerdir?
(3 sınıfa ayrılır. Hürler, esirler, mevali)
14: Topluma zarar veren insanları cemiyet harici bırakmakla cezalandırmak anlamındaki ifade nedir?
(tard ve hal)
15: = Mekke’de kasten işlene ve cezası kısas olan suçların dışındakilere tazminat ödenirdi. Bu miktarları tespit etme görevine ne ad verilir?
(eşnak)
16: En fazla önem ifade eden kan diyetlerinde ödenen tazminat miktarı nedir?
(100 deve)
17: Katili bilinmeyen bir ölünün ölü olarak bulunduğu yer halkından 50 kişinin onu öldürmedikleri ve öldürüleni bilmediklerine Kabe etrafında yemin etmelerine ne ad verilir?
(kaseme)
18: Medeniyetin zıtların çatışmasından kaynaklandığını savunanlar kimlerdir?
(Hegel ve Marks)
19: Medeniyetler kendilerini meydana getiren bütününün katkılarıyla oluşur.sözü kime aittir?
(toynbee)

ÜNİTE 3
1.islam dOğuşu ve gelişimi aşamasında kaç farklı kültür ve medeniyetle karşılaşmıştır?
-4.. roma,iran,hind,çin
2.Günümüzde ağırlıklı olarak hangi medeniyetler görülmektedir?
-batı medeniyeti,islam medeniyeti

3.islam medeniyeti kimle başlamıştır?
-Hz.peygamber(sav)
4.islam kuruluş ve gelişmesinde en çok kimlerin katkısı olmuştur?
-Araplar.Türkler,İranlılar
5.osmanlı devletinde sıkıntıya düşen insanların haklarını korumak ve onlara yardım için teşkilatlanmış kurumlara ne ad verilir?
-vakıf
6.islam medeniyetinde çiçek açma çağı olarak nitelenen dönem hangi yüzyıldadı?
-10.yüzyıl
7.osmanlı döneminin 15. ve 16. asırlarında ilmin her alanı ile meşgul olan bilginlerin meydana getirdikleri eserler nedeniyle bu asırlar ............. denmektedir.
-Türk asırları
8.Osmanlı siyaset düşüncesinde varılması gereken en önemli gaye nedir?
-adalet
9.herhangi bir sebebten dolayı kendi haklarını koruyamayacak durumda olan insanların haklarını korumak ve onlara gelebilecek maddi-manevi zararlara engel olmak için yapılan faliyetlere ne denir?
-insan haklarını koruma
10.günümüzde haksızlıklar ve yapılan keyfi muamelelere engel olmak için kurulan örgüt?
-sivil toplum örgütü
11.cahiliye devrinde haksızlıkları engelemek için kurulan kurum?
-hilfü'l-fudul
12. fazıl ve iyi insanların yemini anlamına gelen hilfu'l-fuful a, bir çeşit mezalim olduğunu kabul eden islam alimi kimdir?
-maverdi
13.''yahudilerin toptan öldürüldüğü ve engizisyon mahkemelerinin ölüm saçtığı bir devirde osmanlı idaresi altında bulunan çeşitli dinlere bağlı kimseler barış ve uyum içinde yaşardı'' diyen kimdir?
-Gibbons


4. ÜNİTE
1.insanları bilgi elde etmeye sevk eden en önemli etkenler?
-merak ve öğrenme
2.müslüman milletler ,kendi milli ve kültürel özellikleri kuran ve sünnetin ışığında kendi medeniyetlerini bütünleştürerek hangi olguyu meydana getirmişlerdir?
-islam medeniyeti
3.islam medeniyetinde ilk ilmi faliyetler ne zamn başlamıştır?
-emeviler zamanında
4.ilmi faliyetlerin yapıldığı yerler arasında ilk olarak nereler vardır?
-mescitler
5.tercüme faliyetleri hangi zamanında başlamıştır?
-abbasiler
6.tercüme faliyetlerinin yapıldığı yer ?
-beytü'l-hikme
7.Doğunun matematikte en önemli devrini açan kişi?
-Muhammed bin Musa el-Harzemi
8.islamın ilk filozofu sayılan kişi?
-el-Kindi
9.Doğunun Aristosu ünvanını alan kişşi?
-Farabi
10.karahanlılardan ünümüze ulaşan en önemli eser hangisidir?
-Kutadgu bilig
11.Kutadgu Bilig kim adına yazılmış eserdir?
-Tamgaç Buğra Han

12.Türkçenin güzelliklerini yabancılara özellikle de araplara göstermek için yazılan ve Abbasi halifesi Muktedi Bilah' a sunulan eser hangisidir?
-Divanu Lügati't Türk/Kaşgarlı Mahmud
13.nasihatname türünde yazılmış olan Atabetü'l-Hakayık kimin eseridir?
-Edip Ahmet b. Mahmud Yükneki
14.ilk selçuklu medresesi kimin döneminde nerede kurulmuştur?
-Tuğrul Bey döneminde Nişaburda
15.asıl teşkilatlı öğretim müesseseleri kim tarafından yaptırılmıştır?
-Nizamülmülk tafafından(niizamiye medreseleri)
16.ilk selçuklu hastanesi hangisidir?
-Bimaristan (nişaburda nizamülmülk tarafından yaptırıdı)
17.Melikşah adına 1 Mart 1079 u başlangıç olarak kabul edilen takvim?
-Celali takvimi
18.şehirlerin enlem ve boylam dereceleri,kıble yönlerini gösteren zic-i sancari yi tertipleyen ilim adamı?
-Ebu Mansur Abdurrahman Hazini
19.Türk uyarlık tarihinin rönesansı kabul edilen dönem?
-Timurlular dönemi
20.anadoluda kurulan ilk medreseler kim zamanında görülmeye başlandı?
-II. Kılıç Arslan
21.anadolu beylikleri döneminde tıp dalındaki en önemli eser adı ve yazarı?
-İshak b. Murad/müntehab-ı şifa-i tıb(hülasatü't tıb)
22.osmanlı döneminde yazılan eserler hakkında bilgi edinmek için yazılan eser ve yazarı?
-eş-şakaiku'n-numaniyye/Taşköprülüzade
23.islam medeniyyeti avrupaya ilk defa hangi ülke üzerinden adım attı?
-ispanya
24.bilgin hükümdarlar dönemi olarak bilinen dönem?
-timurlular dönemi
25.islam alimlerinin ilmi faliyetleri hangi dönemde başlamıştır?
-ilk 3 halife zamanında



Alıntı...

c*