Medineweb Forum/Huzur Adresi - Ana Konularıyla Kuran [Ünit 10 Ders Özeti] (Dokuz Eylül)

10. ÜNİTE / KUR’ANI KERİMDE KÖTÜLÜK VE ŞEYTAN

S.1. DİNLERDE ŞEYTAN YERİNE HANGİ TABİRLER KULLANILMIŞTIR?
C.1. Zerdüştlükte Ehrimen, hint dinlerinde demon, mana, eski türk inanışlarında erlik.ibrancada haşatan,satan,samael kelimeleri şeytan yerine
kullanılmıştır.Kitabu mukaddaeste şeytan yerine azazil,iblis yerine bealzabul kullanılmaktadır.

S.2.HANGİ TOPLUMLARDA TANRILAR KÖTÜLÜĞÜN KAYNAĞI OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR?
C.2.Eski yunan ve roma toplumlarında

S.3.HANGİ İNANÇLARDA ŞEYTAN YERİNE TANRILARIN ÇİFT ÖZELLİKLİ OLDUĞUNA İNANILIR?
C.3.Konfüçyanizm ve şintonizim

S.4.CAHİLİYYE DÖNEMİNDE ŞEYTAN YERİNE NE KULLANILIRDI?
C.4. Meleklerde dahil olmak üzere görünmeyen tüm varlıklar cinn kavramıyla ifade edilirdi görünür olmayan kötü ve çirkin şeyler için şeytan, özel isim olarak
‘’yılan’’ ve ‘’haris’’ isimleri şeytan yerine kullanılırdı.İblis ifadesine cahiliye Araplarında rastlanmamıştır

S.5. İBLİS İFADESİNİ SÖZLÜK ANLAMI NEDİR?
C.5. İblis ifadesini Arapça olduğunu söyleyen dilciler if ‘al babından eblese (ümitsizliğe kapılma) fiilinin mastarı olan ‘iblas’tan türediğini söylemişlerdir. Bu ifadeye
göre iblis, ümitsiz ve pişman olan suçun farkında olup susmak zorunda zorunda kalan delil getirmekten aciz kalan anlamlarına gelir
İblis kelimesinin farsca olduğunu söyleyen dilciler ‘b-l-s’ kökünde Arapçaya geçtiğini gayrı munsarif olduğunu belirtmişlerdir.
Batılı müsteşrikler ise kelimenin Rumca olduğunu, birine muhalefet etmek onunla çatışmak, iki şey arasına girmek anlamına gelen ‘diablos’ kelimesinden geldiğini
ifade etmişlerdir

S.6. İBLİS İFADESİ KUR’AN-I KERİMDE KAÇ AYETTE GEÇMEKTEDİR?
C.6. 11 ayette

S.7. ŞEYTAN KELİMESİNİN SÖZLÜK ANLAMI NEDİR?
C.7.Ş-t-n kökünden fey’al vezninden uzak olmak,muhalefet etmek,toprağa girmek,ipe bağlamak anlamına gelir.Ş-y-t kökünden fe’lan vezninden yanmak,helak
olmak,kızmak,hızlı olmak,ateş yakmak anlamlarına gelir.Sibeveyh ş-y-t;batıl olmak,ş-t-n uzaklaşmak anlamlarına gelir.İkisi de şeytan için kullanılır,demiştir.

S.8.KUR’ANDA ŞEYTAN/İBLİS KAVRAMI NASIL GEÇMİŞTİR?
C.8.İnsanın varlığıyla başlayan süreçte ortaya çıkan ve ALLAHın mühlet vermesiyle kıyamete kadar devam edecek ilişkiyle bağlantılıdır. Kur‘an‘da iblis‖ için ateşten
yaratıldığı, kibir sebebiyle Hz. Adem‘e secde etmediği, Cinnlerden olduğu kıyamete kadar insanları yoldan çıkarmak için izin istediği ve iblis‘in ordularının olduğu
bildirilmiştir

S.9. KUR’ANDA ŞEYTANIN NİTELİKLERİ NELERDİR?
C.9. a)Aldatıcıdır(Garûr) b)vesvese verendir(vesvâs) c)inatçıdır (merid/marid) d)İnsanların düşmanıdır(adûvv)
e)nankördür(kefûr/kâfir) f)saptırandır(mudil/gâvin/fitne) g)kovılmuş ve lanetlenmiştir(mel’ûn/medhur/racim/mezum/sağir)

S.10. ŞEYTANIN İNSANI ETKİLEME YOLLARI NELERDİR ?
C.10. a)peygamberleri ayartmaya çalışması (tasallutu)
b)mü’mine etki etmemesi(şeytanın gerçek mü’minlere zarar veremeyeceği)
c) vesvese vermesi(vesvese Kur’anda “şeytanın pisliği’’ olarak nitelenir)
d) vaad vermesi e) süslü göstermesi
f) emretmesi (‘’insanların yaratılışlarını ve hayvanların kularlarını yarmayı emredeceği (nisa 4/119) söyler.Ayrıca şeytanın insana “inkar et” dediği belirtilir(haşr
59/16)
g)unutturması(şeytanın insanı sarmalaması sonucu onun ALLAHı zikretmeyi unttuğu (mücadele 58/19) vurgulanır.
h)korkutması(şeytanın insana kendi dostlarıyla korkuttuğu belirtilerek ondan korkulmaması gerektiği(al-i İmran 3/175))
ı) insanların arasını bozması(hz. Yusuf ile kardeşlerinin arasının şeytan tarafından bozulması(Yusuf 12/100))
j) Kendisine ibadet ettirmesi

S.11. ŞEYTANA KARŞI EYLEMDE NEYE DAYANMALIYIZ,ŞEYTANIN GÜCÜ NEDİR?
C.11. a) ALLAH katında : Cenab-ı ALLAH‘ın gücü ve otoritesine karşı kovulmuş şeytanın hiçbir şey karıştıramayacağı (Saffat, 37/7) vurgulanarak ALLAH katında hiçbir
gücü ve otoritesinin olmadığına dikkat çekilir. (Hicr, 15/17) Nitekim Kur‘an‘da şeytan‘ın, ALLAH‘ın azabından korktuğunu ve kıyamette kendisine tabi olanları
yüzüstü bırakacağı belirtilmiştir.
b)Peygamberlerde:Peygamberin isteklerine şeytanın bir takım vesveseler/unutkanlıklar/şeyler attığını bize nakleden Kur‘ân, bunları ortadan kaldırdığını ve kendi
kitabını muhkem hale getirdiğini bildirir.
c)Kur’anda: Kur‘ân‘ın şeytanla olan ilişkisinde ise ilişkisizliğin kesin bir şekilde vaki olduğuna dikkat çekilir. Nitekim Kur‘an‘ın, kovulmuş şeytanın sözü olmadığı
(Tekvir, 81/25); Kur‘an‘ı şeytanların indirmediği (şuara, 26/210) söylenir. Bu manada şeytanların sadece günahkâr yalancılara indiği (şuara, 26/221-222)
vurgulanır.

S.12. ŞEYTANDAN KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
C.12. şeytana karşı yapılması gereken şeyin ALLAH‘a sığınma (istiâze) olduğu vurgulanır. şeytandan kötü bir düşüncenin insanı dürtüklemesi (A‘raf, 7/200; Fussilet,
41/36) ve vesvesesi durumunda (Müminun, 23/97) ALLAH‘a sığınılması nakledilir. Kur‘an oku(n)duğunda da kovulmuş şeytandan ALLAH‘a sığınılmalıdır. (Nahl,
16/98) Ayrıca ALLAH‘a sığınma örneği olarak da imran‘ın karısı anlatılır. O, karnındaki çocuğu ALLAH‘a adamış ve onu kabul etmesini istemişti. (Al-i imran, 3/35)
Doğurduğunda da ismi Meryem olan kızıyla ilgili şöyle dua etti: ―O ve onun zürriyetini kovulmuş şeytanın şerrinden korumanı niyaz ediyorum.‖ (Al-i imran, 3/36)

S.13. KUR’ANDA KÖTÜLÜK KAVRAMI NASIL İŞLENMEKTEDİR?
C.13. Kur‘ân‘ın en önemli farklılığı, hem kavramsal hem de tarihsel olarak oldukça soyut olarak ele alınan kötülük kavramını bir taraftan iblis/şeytan; diğer
taraftan da şeytânî tabiata sahip varlıklar‖ (Firavun, Nemrut, Hâmân, Kârun, Sâmirî, Belam, Ebu Cehil, Ebu Leheb) üzerinden ve büyük ölçüde bilinen‖ bir varlık
merkezinde tanımlamasıdır
Not:konunun iyi kavranması adına Kur’anda geçen peygamber kıssaları okunmalıdır.