|
KPSS "Gelişim Psikolojisi Önemli Bilgiler" Gelişimi Etkileyen Faktörler Gelişimi etkileyen iki önemli etken mevcuttur.Bunlar, çevre ve kalıtımdır.Bu etkenlerin yanına tarihsel zamanıda ekleyebiliriz. Şimdi bu etkenleri sırasıyla inceleyelim ve bu etkenler ışığında birazdan bahsedeceğimiz diğer durumlarada değinelim. Kalıtım Organizmaya döllenme anında aktarılan tüm özelliklerin tamamı kalıtımdır. Genlerle aktarılır. Kalıtım, genetik demektir. Genler, genelden en özel özelliğe kadar bilgi verir.(İnsan mı? Hayvan mı? dan tutunda ten rengi, göz rengine kadar…) Şimdi bu konuyu birazdaha teferruatıyla inceleyebilmek için genleri açalım. |
Genler Genler iki ana kavramdan oluşmaktadır. Genotip Fenotip Genotip Organizmaya aktarılan genetik malzemelerin tamamıdır diyebiliriz. Genotipte tüm kuşakların özellikleri mevcuttur. Fenotip Genotip ile gelen genetik özelliklerin, çocukta açığa çıkan özellikleridir.(Cinsiyet, renkler) Genotip ile önceki tüm kuşaklardan gelen kanser, şizofreni, kalp veya otizim gibi hastalıkların çocukta açığa çıkması fenotiptir. Yani, genotipte tüm kuşakların özellikleri mevcutken fenotip bu özelliklerin açığa çıkmasıdır. Kalıtım biyolojik özellikleri belirliyor.Bazı özellikler ve hastalıklar üzerinde çevre etkisi yoktur. Lakin kanser, kalp, şeker, şizofreni veya otizim gibi hastalıklar genetik yekinlik olarak gelir ve çevre etkisiyle açığa çıkabilir.(Şizofreni ve otizim doğum öncesi hastalıklarıdır.) Kalıtımın en etkili olduğu dönem doğum öncesidir. Döllenme genotip + fenotip ile olur. |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. ewet000 |
Kaygı Organizmanın içinden gelen uyarılmışlıktır. Başka bir deyişle, geleceğe ilişkin olumsuz düşüncelerdir. DİKKAT!!! Kaygı çok yüksek ya da çok düşükse öğrenme olumsuz etkilenir. Dikkat ederseniz eğer, öğrenmenin olması için genel uyarılmışlık hali ve kaygı optimum seviyede olması gerektiği kadar olmalıdır. |
Plesebo etkisi : Pekiştireçlerin işlevleriyle ilgili bir kavramdır. Etkisi fazla olan pekiştirecin düşük etkili bi pekiştireçten daha fazla güdülemesidir. Örneğin : sınıfını geçmesi durumunda çikolata yerine bilgisayar alınması. Plasebo etkisi: bu psıkolojık bişey. Mesela benım basım agrıyor, agrı kesıcı ıstıyorum ama kardesım bana agrı kesıcı degılde ona benzer bir sekerleme turu getırıyor. Ben onu agrı kesıcı sanıyorum ve basımın agrısı gecıyor. |
Crespi etkisi: Ne kadar et o kadar salya, yani uyarıcı ne kadar artarsa tepkide o kadar artar. Zeigarnık etkısı: Yarım kalan durumları tamamlama egılımı. Örnegın 3 soru var. ikisini cozuyoruz birini cozemıyoruz. Aradan uzun bır sure gectıkten sonra cozemedıgımız soruyu hatırlar dıgerlerını hatırlamayız. Dıger ornek arkası yarın tıpı reklamlarda reklamcılar bu ılkeyı kullanır. Senaryo tamamlanmadıgı ıcın devamını merakla bekleriz |
Kateksis Öğrenme: Bireylerin içinde bulundukları sosyo-kültürel çevreyi dikkate alarak ihtiyaçlarını belli nesnelerle ilişkilendirmeyi öğrenmesi. Stroop etkisi: Stroop'un 1935 yılında geliştirdiği üç kısımdan oluşan bir bilişsel kontrol testi. Bir rengin adı (örneğin, "mavi," "yeşil," ya da "kırmızı") farklı bir renkle yazıldığında (örneğin "kırmızı" kelimesi kırmızı renkle değil mavi kalemle/renkle yazıldığında) kelimenin rengini saptama işleminin daha fazla süre aldığını ve aynı renkle yazılması durumuyla karşılaştırıldığında daha fazla hata yapıldığını belirtmektedir. Bu okuma ve okuma sonucundaki anlama isleminin otomatik ve daha hızlı olarak gerçekleşmesinden kaynaklanmaktadır. |
Premack İlkesi(Büyükanne Kuralı) Davranışı davranış, etkinliği etkinlikle pekiştirmektir. Bir davranışı arttırmak için başka bir davranışı pekiştirmektir. T – T mantığı vardır. “Yaparsan ………….. yaparsın” mantığı vardır. Olumsuz olmayacak sadece olumlu… Koşullu Anlaşma Karşılıklı olarak pekiştirme sözleşmesi yapmaktır ve Premack ilkesinden farklı “yaparsan ………… yaparım”dır. “Yaparsan …………. yaparım” ya da “Yaparsam ………… yapabilirim” mantığı vardır. Burada pekiştiren kişi olaya dahil olur. Premack ilkesinde bu söz konusu değildir. Koşullu anlaşma uzun sürelidir, Premack ilkesi kısa sürelidir. Kişi kendi kendisiyle anlaşma yapıyorsa bu da koşullu anlaşmadır. Örnek olarak, Cumaya kadar günde 500 soru çözersem Cumartesi arkadaşlarla kafeye gidebilirim |
SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞMA Korku ve fobilerin aşamalı olarak ( aşamalarda pekiştirme olmadan) ortadan kaldırılmasıdır. örnek olay: Uçak korkusu olan buse’nin uçak korkusunu yenebilmek için önce uçak resimleri gösterilmiş, daha sonra uçaklarla ilgili metinler okutulmuş, daha sonra havaalanına götürülüp uçakaları izlemesi sağlanmış sonra uçakların içerisinde gezdirilmiş ve uçak korkusu ortadan kaldırılmıştır. EŞİK YÖNTEMİ – Alıştırma Birey belirlenen bir eşiğe azar azar yaklaştırılarak olayı yapması sağlanır. örnek olay: yazın tatile antalyaya gitmeyi planlayan emre ve aytaç bu durumu babalarına anlatmak için önce tatil yerlerinden bahsetmişler daha sonra tatil yapmanın ne kadar dinlendirici bir şey olduğundan bahsetmişler, sonra tatile gitseler bütün yılın yorgunluğunu atacaklarını ve son olarak tatile gitmek istediklerini anlatmışlar. açıklama: eşiğimiz ” emre ve aytaç’ın tatile antalyaya gitmeleri” ve babanın buna razı olması bu durum azar azar anlatılarak babalara yaptırılmaktadır. |
Odaktan Uzaklaşamama (Odaklanma): Bir nesnenin, olayın tek bir yönüne yoğunlaşma odaklanmadır. Korunumun kazanılmaması bu durum üzerinde etkilidir. Çocuğun amcasının hem öğretmen, hem erkek, hem bir baba olmasını düşünememesidir. |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. c*..... |
Alıntı:
Premack ilkesi kısaca yapılmak istenmeyen bir şeyi yapılmak istenen sayesinde yaptırmaktır. Çocukluğumuzda ve gençliğimizde hepimiz yaşamızdır . "Odanı toplarsan dışarı çıkabilirsin." , " Ödevlerini bitirirsen bilgisayarda oyun oynayabilirsin. " gibi . İrdeleyelim örneklerimiz. "Odanı toplarsan dışarı çıkabilirsin." örneğinde yapılmak istenmeyen nedir? Oda toplama işlemi. Yapılmak istenen işlem nedir ? dışarı çıkmak . Yani dışarı çıkmak için oda toplama şartı konulmuştur. Koşullu anlaşmada istenen durum istenmeyen durum gibi bir olay yoktur. Burada bir anlaşma vardır. bu anlaşma başkalarıyla olabileceği gibi kendisiyle de olabilir. Örnek: Odanı toplarsan seni parka götürürüm. ( odayı toplayan çocuk , parka birlikte gidecekler. ) Bu gün az sigara içersem , yarın sinemaya gideceğim . ( kendiyle anlaşmış ) |
Garcia Etkisi (Olumsuz Tat Koşullanması) Organizmanın bir olayla ilgili yaşanan olumlu ya da olumsuz durumun, aradan bitişiklikle açıklanamayacak bir süre geçtikten sonra baş bir durumla zihinsel olarak ilişki kurmasıdır. Akşam midesi bulanan Ahmet, bunun nedenini öğlen yediği pideye bağlar. Bundan sonra pide yemez. John Garcia fareler üzerinde yaptığı bir araştırmada, fareleri bir bölümde cam kaptan su içirmekte, radyasyonlu bölümde is plastik kaptan su içirmektedir. Radyasyonlu bölmede plastik kaptan su içen fareler doğal olarak hastalanmaktadır. Farelerin önüne radyasyon olmayan bir bölmede cam ve plastik kaptan ayrı sular verildiğinde, fareler hep cam kaptan su içmektedir. Çünkü hastalıklarını plastik kaptan içilen suya bağlamaktadırlar |
Bandura’nın sosyal öğrenme kuramında yer alan ilkelerden biri de “öngörü kapasitesi” olarak karşımiza çıkmaktadır. Öngöre kapasitesi, bireyin geleceği doğru kestirebilmesi, ileri görüşlü olma, bir davranışta bulunmadan önce bu davranışın olası sonuçlarını düşünebilme gibi farklı şekillerde açıklanabilir. |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. Yeşim ’in verdiği cevap dikkate alındığında, korunum becerisini henüz kazanamadığı söylenebilir. Korunum, nesnelerin şekil, yükseklik, renk, hacim gibi görünüş özelliklerinin değişmesine rağmen asıl özelliğinin değişmediğinin kavranmasıdır, işlem öncesi evrede, nesnenin algısal olarak bir boyutuna odaklanan çocuk, somut işlemler dönem inde iki ya da fazla boyut arasın *da zihinsel anlam da ilişki kurma yetisini geliştirip korunumu kavrar ve nesnenin asıl niteliğinin değişmediği sonucuna ulaşır. |
Olumlu Transfer Öğrenilen bir bilginin ya da becerinin benzerini kolaylaştırmasıdır. Önceden öğrendiğimiz bir bilginin yeni bilginin öğrenilmesini kolaylaştırması ve hızlandırmasıdır. Matematiği biliyorsanız, fiziği daha rahat öğrenirsiniz. Olumsuz Transfer Önceki bilgi ya da davranışın yeni öğrenme durumunda yeni öğrenmeyi zorlaştırması ya da engellemesidir. Önceki bilginin, yeni bilgiyi öğrenilmesini zorlaştırması ve yavaşlatmasıdır. F klavyeyi öğrenmişse, Q klavyeyi öğrenirken F klavye bilgilerimden dolayı yavaş ve zor öğrenirim. |
not: transfer öğrenme ile ilgilidir ket vurma hatırlama ile ilgilidir İleriye Ket Vurma Her iki bilgide kişide vardır.Eski bilgi yeninin hatırlanmasını engelliyorsa ileriye ket vurmadır. Önceki bilginin sonraki bilgiyi unutturması, karıştırması durumudur. Haliyle önceki bilgi yani geri bilgi, sonraki bilgiyi yani ileri bilgiyi unutturduğu için, unutulan da ileri olduğu için, ileriye ket vurma oluyor. Geriye Ket Vurma Her iki bilgide kişide vardır.Yeni bilgi eskisinin hatırlanmasını engelliyor. Sonraki bilginin önceki bilgiyi unutturması karıştırmasıdır. Sonraki bilgi yani ileri bilgi, önceki bilgiyi yani geri bilgiyi unutturduğu için geriye ket vurma oluyor. |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. c*.... |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. cicekver |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. Edimsel koşullanmaya göre Sabri Bey kahve içmeyerek olumsuz bir durumla karşılaşmamaktadır. Bu da olumsuz pekiştirmenin sonucudur. Olumsuz pekiştirme uygun davranışı sergileyerek organizmanın olumsuz (itici) bir uyarıcıyı ortamdan çıkararak ya da ortama girmesine izin vermeyerek kendisini ceza anlamına gelebilecek bir durumdan koruması ve bu şekilde istendik davranışı sürdürmesidir. |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. c*.... |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. cicekver |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. cicekver |
| SAAT: 05:57 |
vBulletin® Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
User Alert System provided by
Advanced User Tagging v3.2.6 (Lite) -
vBulletin Mods & Addons Copyright © 2025 DragonByte Technologies Ltd.