|
MEDİNEWEB ÖABT DİKAB "FELSEFİ AKIMLAR" Teizm: Akıla ve doğaya. Evrene bakınca bir düzen görürüz ve bu düzen bizi bir tanrı ya da tasarımcı inancına götürür Doğa-üstü, dünya-dışı bir kişiye, evrenin yaratıcısı ve evrensel sürecin yönelticisi olduğu varsayılan tek bir tanrıya –tek tanrıcılık- yada birden fazla tanrıya -çoktanrıcılık- ilişkin tanrı bilimsel-felsefi öğretilere verilen ad. Teizm, deizm’ den farklı olarak, tanrının evrendeki oluşumun tümüne karıştığını ileri sürer. Teizm, insanın, insan denen varlığın, düşsel, yanılsatıcı ve aynı zamanda yabancılaşmış bir yansısıdır |
Deizm: Varlığı akılla bilinebilen ve aleme müdahale etmeyen Tanrı anlayışıdır. Temel gayelerinden biri hatta belki de birincisi; Akla, mantığa sığmasına rağmen “İnanıyorum” fikrinin yerine “Makul olduğu için inanıyorum” fikrini getirmek ve inancını mümkün olduğu olduğu ölçüde aklileştirmektedir. – Katı bir akılcılığa dayanır. - Dinin esrarengiz yönünü tenkit ederken ifrada kaçar. - Vahiy dahil din için önemli bir çok konuyu kenara iter. - Dini hayatın mahiyet ve fonksiyonuna ters düşen bazı anlayışları içerisinde barındırır. - Dinin kendisi değil, olsa olsa solgun ve ölgün bir yorumudur. Semavi dinlerde yani Musevilik, Hıristiyanlık, islam gibi dinlerde insanın, önceden evrim geçirmeksizin yaratıldığına inanılır. Bu inanış deizmde yoktur |
DEİZM; kendi tarifimle kısaca şudur: tanrı alemi yaratmıştır yorulup bir kenara çekilmiş artık hiçbir şeye müdahele etmemiştir. |
Deizm'in kabul ettiği öğeler nelerdir? 1- Tanrı vardır ve kainatı yaratmıştır. 2- Tanrı insanların mantıksal davranmasını ister. 3- İnsanların ruhları ölümden sonra hala vardır, bu doğrultuda ölümden sonra yaşam da vardır. 4- Yaşam sonrasında, Tanrı iyi davranışlarımızı ödüllendirecek, kötü davranışlarımızı cezalandıracaktır. |
Deizm'in kabul etmediği öğeler nelerdir? 1- tanrı tarafından ilan edilmiş veyahut da yazıldığı iddia edilen kitaplara sahip olan dinlerin reddi. 2- İncil'in Tanrı'nın sözü olduğunun reddi. 3- Mucizelerin ve kehanetlerin reddi. 4- Dini bilinmez öğelerin reddi. 5- İncil'deki yaratılış hikayesinin ve insanların doğuşta günahkar olduklarının reddi. 6- Hristiyanlığın reddi. |
Panteizm: Panteizm ya da tüm tanrıcılık, her şeyi kapsayan içkin bir Tanrı'nın, Evren'in ya da doğanın Tanrı ile aynı olduğu görüşüdür. Panteistler kişileştirilmiş ya da antropomorfik bir Tanrıya inanmazlar Panteizmde her şey Tanrı'nın bir parçası olarak kabul edilir, Tanrı her şeydir ve her şey Tanrı'dır. Tanrı doğada, nesnelerde, insan dünyasında vardır. - Tanrı-alem ikiliğini kaldırır - Tabiat ve insanın müstakil varlıklar gibi görülebileceğini söyler -Tanrının her şeyi ihtiva ettiğini hatta onun her şey olduğunu söyleyen yerine "içkinlik" tabiri kullanan ve en meşhur temsilcisi Spinoza olan dini ve felsefi doktrindir. |
Aşkınlık kavramı, din ve felsefe alanında genellikle hiçbir şekilde duyularla algılanamayan gerçeklikler anlamındadır İçkinlik (tanrının doğada var olduğunun kanıtı) ahiret inancına paralel, gerçek dünya görüşüne zıt bir anlam niteliği taşır. |
PANTEİZME YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER: -AŞKINLIK FİKRİNİ REDDETTİĞİ İÇİN ATEİZME YARDIMCI OLMAKTADIR -"TANRI HER ŞEYDEDİR" DEMEKLE VARLIK MERTEBELERİ ARASINDAKİ AYRIMI KALDIRMAKTA SÖZGELİŞİ, TAŞLA İNSANI BİR TUTMAKTADIR -AŞKIN ULUHİYET ANLAYIŞI OLMADIĞI İÇİN "YARATMA" FİKRİ DE YOKTUR -DİNİ TECRÜBENİN ANLAŞILMASINI OLDUKÇA GÜÇ DURUMA SOKMUŞTUR |
PANENTEİZM Pan-enteizme göre Tanrı, hem değişmeyen (mutlak), hem de değişen (göreli) dir. Hem zamanın içinde, hem dışında, hem sonlu, hem de sonsuzdur. Aynı zamanda hem tikel hem tümel, hem neden hem sonuçtur. TANRI İLE ALEMİ BİR VE AYNI SAYMAYAN, HER ŞEY TANRIDADIR ANLAYIŞI VARDIR. panenteizmde PLOTINUS önemli PAN-ENTEİZMİ ONDOKUZUNCU YÜZYIL BAŞLARINDA İLK DEFA KULLANAN ALMAN İDEALİST GELENEĞİNE BAĞLI FİLOZOF: KRAUSE Süreç felsefesi olarak da ifade edilen ve White Head 'le başlayan bu akıma Pan-enteizm ya da Diyalektik teizm denir. Hartshorne Tanrı 'nın bir soyut bir de somut iki yüzü olduğunu söyler. Soyut niteliğiyle Tanrı, mutlak, etkilenmez, erişilmez ve değişmezdir. |
Panteizm ile Pan-enteizm arasında önemli bir fark vardır. Panteizmde her şey tanrıdır. Pan-entezimde ise, her şey Tanrı 'dan sudur etmiştir (oluşmuştur). Ruhun tek amacı, oluştuğu Tanrı 'ya dönmektir. Bunun da yolu tek evrensel yasa olan evrim/tekamül den geçmektir. |
PAN TEİZM =HER ŞEY TANRIDIR PAN ENTEİZM=HER ŞEY TANRI’DADIR panteizm=ihtiva eden panenteizm=değişebilen |
Düalizm: felsefe ve din biliminde başta olmak üzere, çeşitli öğretilerden bahsetmek ve bunları tanımlamak için geliştirilen yöntem olarak adlandırılabilir. Bu öğretilerin tamamında iki temel maddenin (genelde zıt) bulunduğu yer alır. Bu iki temel madde, özellikle de zıt güçler veya varlıklar olabilir. |
Monizm: her şeyin bir tek zorunluluğun, ilkenin, madde veya enerjiden olduğunu iddia eden görüştür. Akozmizm: felsefede Tanrı’nın tek ve nihai gerçeklik olduğunu, sonlu nesne ve olayların bağımsız olarak var olmadıklarını savunan görüş. Akozmizmin, her şeyin Tanrı olduğunu savunan panteizmle aynı şey olduğu düşünülmüştür |
Agnostisizm: İnsanın nesnel gerçeğin bilgisini edinme yetisinden kuşku duyan, bunu sınırlı gören ya da tamamen yadsıyan nesnel gerçeği ancak kısmen bilinebilir ya da hiç bilinemez sayan bilgi teorisi öğretilerine verilen ad. Agnostisizmin en önemli biçimleri Hume ve Kant tarafından geliştirilmiştir. TANRININ VARLIĞI YA DA YOKLUĞU HAKKINDA HİÇBİR ŞEY BİLMEDİĞİNİ, DOLAYISIYLA BU KONUDA HİÇBİR ŞEY SÖYLEYEMEYECEĞİNİN ÖNE SÜREN KİŞİYE AGNOSTİK DENİR. |
******AGNOSTİSİZM: AGNESTİK tanrının varlığı yada yokluğu hakkında hiçbir şey bilmediğini ve bu konuda hiçbir şey söylenemeyeceğini öne süren kişidir. Tanrının varlığını kanıtlayamamaktan agnostisizm veya ateizmi çıkarmak doğru olmaz. Agnostik, teizim ile ateizm arasındadır. |
Determinizm, belirlenircilik, gerekircilik veya belirlenimlilik evreninin işleyişinin, evrende gerçekleşen olayların çeşitli bilimsel yasalarla, örneğin fizik yasaları ile, belirlenmiş olduğunu ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu olduğunu öne süren öğretidir. |
ATEİZM Ateizm, tüm tanrılara ve ruhsal varlıklara olan metafizik inançları ve dinleri reddeden; doğruluğuna inanılan gerçekliği inanç yoluyla açıklamayı kabul etmeyen bir felsefi düşünce akımıdır. Ateistler, bazen "tanrıtanımaz" kelimesiyle anılsalar da, bu isimlendirme var olan bir tanrıyı reddetme fikrine atıfta bulunduğu için ateistler tarafından kabul görmez. Ateizm inanç koşullanmalarını, hayalî yaratıkları ve olayları reddeder. Ateist bakış açısıyla tanrının yanı sıra tüm metafizik inançlar ve tüm ruhanî varlıklar da reddedilir. |
Ateizm; yaratıcı ve müdaheleci bir tanrıyı kabul eden teizmden, yaratıcı ancak müdahaleci olmayan bir tanrıyı kabul eden deizmden, her şeyi kapsayan içkin bir tanrı veya evrenin ya da doğanın Tanrı ile aynı olduğunu savunan panteizmden ve Tanrı'nın hem evrenin kendisi hem de evrenin ötesinde (aşkın) olduğunu savunan panenteizmden; ayrıca, Tanrı'nın varlığı ve yokluğu konusundaki soruları "cevaplandırılamaz" diyerek cevapsız bırakan agnostizmden; Tanrı'yı, "kesin olarak" reddetmesiyle ayrılır. |
DETERMİNİZM ’HER OLAYIN BİR TAKIM YAKIN VE UZAK SEBEPLERE BAĞLI OLARAK ORTAYA ÇIKTIĞINI , ORTAYA ÇIKTIKTAN SONRA DA BU KEZ BİZZAT O OLAYIN BAŞKA OLAYLAR İÇİN BİR SEBEP OLDUĞUNU VE BÜTÜN BU OLUP –BİTENLERİN ‘’KOZAL BİR AÇIKLAMA’’ SININ YAPILABİLECEĞİNİ –EN AZINDAN TEORİK BİR İMKAN OLARAK- KABUL EDİLEBİLECEĞİNİ’’ İFADE EDEN PRENSİP HANGİSİDİR? A: FATALİST B: KOZALİST C: ALEM D: DÜNYA E: DETERMİNİZM SORU 9: KATI DETERMİNİZMİ ZAYIFLATAN, TABİAT OLAYLARI İLE İLGİLİ TAHMİN EDİLEBİLİRLİĞİN DAHİ BİR SINIRININ OLDUĞUNU DİLE GETİREN ‘BELİRLENİMSİZLİK İLKESİ’ HANGİ FİLOZOF TARAFINDAN ORTAYA ÇIKARILMIŞTIR? A: PLATON B: MİLL C: HEİSENBERG D: LEİBNİZ E: FARABİ |
Belirlenimlilik, belirlenircilik, gerekircilik, determinizm, evrenin veya evrendeki olayların ya da bir bilimsel disiplinin alanına giren tüm nesne ve olayların önceden belirlenmiş olduğu, onların öyle olmalarını zorunlu kılan birtakım yasa veya güçlerin etkisiyle meydana geldiklerini ileri süren öğretiye verilen addır. Kısacası, her olayın maddi veya manevi birtakım nedenlerin zorunlu sonucu olduğunu kabul eden felsefi görüştür. |
ATEİZM iki şekilde kullanılır: NEGATİF ATEİST (Geniş anlamda ateist), sâdece "teist olmayan", başka bir deyişle Tanrı'yı hayatına sokma gereğini duymayan kişi, şeklinde tanımlanabilir. POZİTİF ATEİST (Dar anlamda ise ateist), düşünerek ve tartışarak Tanrı'nın var olmadığını öne süren kişidir. |
SORU: ‘’ATEİSTLERİN ÇOĞU KOZMOLOJİK AÇIDAN BUGÜN ARTIK ‘KATIKSIZ BİR ATEİZM’ İDDİASINDAN VAZGEÇMİŞTİR’’ DİYEN İNGİLİZ DÜŞÜNÜRÜ KİMDİR? A: ANSELM B: MACqUERRİE C: WHİTEAD D: KRAUSE E: KÖHLER SORU: EĞER TANRI VAR OLSAYDI BU DERECE AKIL, BİLGİ VE HİKMET SAHİBİ BİR VARLIK, KENDİSİ HAKKINDA BİZE AKIL VE MANTIK DIŞI MUCİZELLERLE DEĞİL DAHA DOĞRUDAN BİLGİ ULAŞTIRIRDI’’ DİYEN ATEİST FİLOZOF KİMDİR? A: B. RUSSEL B: BARON D’HOLBACH C: NİETZCHE D: SARTRE E: CAMUS |
Hümanizm, genel olarak akıl sahibi bir varlık olan insanı tek ve en yüksek değer kaynağı olarak gören, bireyin yaratıcı ve ahlaki gelişiminin, rasyonel ve anlamlı bir biçimde, doğaüstü alana başvurmadan, doğal yoldan gerçekleştirile bileceğini belirten ve bu çerçevede, insanın doğallığını, özgürlüğünü ve etkinliğini ön plana çıkaran felsefi akımdır. |
Fatalizm (Kadercilik, Yazgıcılık) Nedir, Ne Demektir? Her şeyin önceden doğaüstü bir güç tarafından belirlendiğini ve hiç kimsenin bu yazgıyı değiştiremeyeceğini savunur. Önceden belirlenmiş bu yazgıdan ötürü birey özgür değildir, dolayısıyla sorumluluktan söz edilemez. Fatalizm, cebriyye, kadercilik, yazgıcılık veya sabitkadercilik adlarıyla da bilinmekte olup, her şeyin önceden doğaüstü bir güç tarafından belirlenmiş olduğunu ve kimsenin bu belirlenmiş yazgıyı değiştiremeyeceğini ileri süren görüştür. |
| SAAT: 22:20 |
vBulletin® Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
User Alert System provided by
Advanced User Tagging v3.2.6 (Lite) -
vBulletin Mods & Addons Copyright © 2024 DragonByte Technologies Ltd.