Medineweb Forum/Huzur Adresi - Yaz Kur'an Kursu Eğitiminde Tavsiyeler

Din eğitiminde gönüllülük esastır ve berekete vesiledir unutmayınız. Bir başka açıdan baktığımızda ise kendinizi Allah rızası için çalışan gönüllü, çocukları da kursa gelmekle görevli olarak düşünebilirsiniz. Gerçekte durum bundan farklıdır. Aslında dinen, siz görevlisiniz, çocuklar gönüllüdürler. Çünkü siz kurs yapmaz veya sorumluluklarınızı yerine getirmezseniz mesul olursunuz. Çocuklar ise camiye gelmediğinde günaha girmezler.

Okula yeni başlayan çocuklar gibi, Yaz kursuna da elinde bir elif-ba ve defter ile, yüreği hizasında tuttuğu Kur’an’la gelen öğrencilerin heyecanını söndürmeyiniz.
Öğrencilerinizle aranıza mesafe koymayınız. Kendi öğrenciliğinizi düşünerek onlardan sizin gibi öğrenci olmalarını beklemeyiniz.

Otoriter bir öğretici değil, öğrencilerinin sorunlarıyla ilgilenen ve onlara yol gösteren rehber bir hoca ve öğretici olunuz. Öğrencilerinizin duygularını anlamaya çalışınız ve onlarla bütünleşiniz. Onları dinleyiniz. Özel problemlerine zaman ayırınız.

Cami imamı ve Kuran hocası tarafından gönlü kırılan ve yüreğinde bir iz kalan çocukların camiye, cemaate, dine ve Kurana bakışının nasıl olacağını bir düşünün. Bunun için, her ne sebeple olursa olsun kesinlikle hiçbir öğrenciyi camiden ve dersten atmayınız. Camiden kovulan ve kendisine kızılan çocuğun bir ömür dine uzak durmasının sorumlusunun kim olacağını sorgulayınız.
Sabırlı ve hoş görülü olmak iki temel prensibiniz olsun. Bu iki prensip olunca öğretilemeyecek şeyin kalmadığını unutmayınız.

Bir yaz kursunda kendi çocuğunuzun nasıl bir öğreticiden ders görmesini istiyorsanız siz de öyle bir öğretici olmaya çalışınız.
Kurslardaki etkinliklerin öğrencilerin ufkunu açacağını ve onların farklı yollarla yeni bilgiler öğrenmelerini sağlayacağını unutmayınız.

Öğrencilerinizin psikolojisini ve yaşlarının getirdiği özellikleri biliniz ve bunun için kitap ve makaleler okuyunuz. (Bu konularla ilgili tavsiye kitap listesi yazımızın ekinde vardır.)
Her güne bir hikaye sloganıyla dersler bitince öğrencilere her gün bir hikaye okuyunuz.
Öğrencilerinizi önemseyiniz. Onların arasında ülkemize ve insanlığa büyük hizmetleri geçecek bir çocuğun olabileceğini unutmayınız.

Yaz kurslarında eğitim veren meslektaşlarınızla birlikte çalışmayı ve eğitim istişareleri yapmayı asla ihmal etmeyiniz. Onlarla bilgi, birikim ve tecrübeleriniz paylaşınız. Sizdeki güzel bilgi ve metotları onlara anlatınız. Onlardaki yeni metotları da siz alınız. Tecrübelerin paylaşımından ve birikiminden kalitenin geldiğini unutmayınız. Takım çalışmasına açık olunuz.

İmkanlarınız ölçüsünde camide devamlı şeker, gofret, sakız, bisküvi, kitap, dergi, kalem, defter, başörtüsü, tesbih, takke gibi küçük ikramlar bulundurunuz. Öğrencilerinizi ödüllendiriniz.
Öğrencilerinizi tanımak için form hazırlayınız ve gerekli bilgileri alarak onları yakından tanımaya çalışınız.

Cami imamlarımız olarak cüppe ve sarığınızı giyip namaz sonrasında öğrencilerle tokalaşınız ve onlara güler yüzlü davranınız. Onlarla sohbet ediniz. Bu şekilde öğrencileriniz üzerinde bir din görevlisi olarak çok güzel izlenim bırakacağınızı ve sizin şahsınızda dinimizi seveceklerini unutmayınız.

Çocuklarımızın ahlakını olumsuz etkileyen faktörleri eleştirmek yerine yanınıza ilim ve ahlak öğrenmek için gelen bu yavrularımızı eğitecek proje ve çalışmalar üzerine yoğunlaşınız. Kısacası sorunlara değil çözümlere odaklanınız.

Çocukların eğitimi ve yaz kurslarının önemi ile ilgili ara sıra hutbe vaazlarınızda halkımızı bilgilendiriniz. Kendilerinin ve çocuklarının gösterdiği fedakarlıklarını takdirle ifade ediniz.
Derslerinizi canlı ve coşkulu bir şekilde işleyiniz. Yorgun ve bezgin bir havayla “bir an önce bitse de rahatlasam” gibi bir tavır içinde olmanız öğrencilerin gözünden kaçmayacaktır unutmayınız; Çünkü en iyi müfettiş/murakıp öğrencidir.

Yeri geldiğinde öğrencilerinizle oyunlar oynayınız. Bunun öğreticilik ciddiyetine zarar vermeyeceğini biliniz. Peygamberimizin torunlarının arkasından sağa sola eğilerek koşmasını, sırtına alması ve onlara binek olmasını, minberden inip sevgi ve şefkat göstermesini, onların seviyesine inmesini unutmayınız.

Öğrencilerin görerek öğrenmeleri için yazılı afişlerden yararlanınız. Bu kağıtlara Temel bilgileri ve ahlaki ölçüleri yazınız.
Öğrencilerinize camiyi ve bölümlerini gezdirerek tanıtınız. İmam ve müezzinin görevlerinden, cami ve cemaat adabından bahsediniz. Camilerin önemini işleyiniz.

Cami İmamının, kurs öğreticisinin ve cemaatin davranışlarının çocuklar üzerinde unutulmayacak etkisi vardır. Çocuklar, yaşlarının gereği olarak camide oynayıp gürültü yapabilirler. Bu sebeple onlara cemaatin olumsuz tepki vermesine, bağırıp-çağırmasına ve onlara kızmasına fırsat vermeyiniz. Bu konuda cemaatinizi önceden uyarınız.

Size her konuda destek verecek, bir anlamda eliniz ayağınız olacak, öğrencilere ağabeylik ve ablalık yapabilecek bir öğrenci grubunuz olsun ve bazı hususları onlarla istişare ediniz. Onlara yapabilecekleri görevler veriniz. Yardım ve desteğini aldığınız bu öğrencilerle özel toplantılar yaparak, kurstaki eğitimin daha sağlıklı nasıl gideceğini, arkadaşlarıyla ilişkilerinde nelere dikkat etmeleri gerektiğini paylaşınız. Böylece onların uygulamanın içinde bazı şeyleri öğrendiklerini ve sorumluluk aldıklarını göreceksiniz. Bu arada küçük öğrencilerin ezilmemesi için onları dikkatli takip etmeyi ve dengeleri iyi kurmanız gerektiğini de unutmayınız.

Yaz Kurslarına öğrenciler genellikle Kuran öğrenmek için gelmektedirler. Velilerin beklentisi de budur. Dolayısıyla öncelikle öğrencilerin Kuran okumaya geçmeleri için gayret edilmelidir. Bilen öğrenciler bilmeyenlere yardımcı olarak kısa sürede bütün öğrencilerin Kuran okuyabilecek seviyeye gelmesine çalışınız.

Öteden beri ülkemizde yaşayan bir çok insanın temel dini bilgilerini yaz kurslarından aldığı gerçeğini göz önüne bulundurduğumuzda dini bilgilerin de ağırlıklı olarak bu kurslarda verilmesi önem arz etmektedir. Bu sebeple yaz kurslarında Kuran dersleri ile Temel dini bilgiler derslerini dengeli bir şekilde veriniz. Ana hatlarıyla islam ahlakının önemli konularını işlemeyi de ihmal etmeyiniz.
Yaz kursuna başlarken bütün öğrencileri yazılı olarak ve Kuran okuma düzeylerine göre mutlaka seviye tespit sınavına alınız. Öğrencileri sınıflara, kurlara ve gruplara ayırırken yaş ve bilgi düzeylerini, anlayış seviyelerini dikkate alınız.

Eğitim süresinde veli toplantısı yaparak çocukların devamı ve derslere ilgisini v.s. konuları görüşünüz. Toplantıya velilerin katılımını sağlamak için özel çalışmalar yapınız.
İmkanlarınız ölçüsünde olabildiğince fazla sözleşmeli öğretici bulmaya ve bir sınıftaki öğrencilerin sayısının otuzu geçmemesine gayret ediniz.

Kurs ortasında, öğrencilerin beklentilerini öğrenmek, durum tespiti yapmak ve daha kaliteli eğitim yapmak için öğrencilerinizin görüşlerini alabileceğiniz bir anket çalışması yapınız. Ayrıca kursla ilgili değerlendirmelerini isteyiniz.

Yaz kurslarını mümkün olduğunca derslikte veya hazırlanmış özel mekanlarda yapmaya çalışınız. Bu açıdan cemaatinize, yeni camiler inşa edilirken ya da tadilat yapılırken yaz kursları düşünülerek dersliklerin yapılması gerektiğini hatırlatınız. Bu konunun önemi üzerinde ısrarla durunuz. Yaz kursunun sınıf ortamında uygulanmasının başarıyı olumlu yönde çok etkilediği tespit edilmiştir.
Ders saatlerini şartlar uygun olursa erkek öğrencilerin en az bir vakit (öğle veya ikindi) cemaatle namaz kılabilecekleri şekilde ayarlayınız. Derslerin bitiş ya da başlangıcını namaz vaktine göre ayarlayınız. Böylece öğrenilen bilgilerin uygulanmasını da yapmış olurlar. Cami ve cemaatle bütünleşirler.

Öğrenci sayısının fazla olduğu camilerde kız öğrencilerle sabahtan öğleye kadar, erkek öğrencilerle de öğleden ikindiye kadar ders yapabilirsiniz.
Dersler, kırk dakikadan uzun, teneffüsler ise 10 dakikadan kısa olmasın. Derse giriş ve çıkış saatlerine dikkat ediniz. Öğrencilerin öğrenme psikolojilerini dikkate alınız.
Öğrencilerinizin tatil haklarından keserek kursa geldiğini unutmayınız ve olabildiğince az ev ödevi vermeye çalışınız. Dersi derste öğretme prensibine dikkat ediniz. Öğrencilerinizin sınıfta ders çalışmalarına yardımcı olunuz.

Temel dini bilgiler derslerini düz anlatımdan çok buluş yöntemi ile vermeye çalışınız. Olaylardan ve bilinenlerden ya da sorulardan yola çıkarak kısa cümleler halinde bilgileri aktarmaya çalışınız. Öğrencileri sorularınızla ve anlatımınızla yönlendirerek doğru cevabı buldurmaya çalışınız. Evet, Hayırlı cevaplar alabileceğiniz sorular yerine ucu açık sorular sorunuz.

Öğrencilerinize evlerinde okumaları için küçük hikaye kitapları belirleyiniz. Gerekirse camide mütevazi bir kütüphane kurunuz ve onlar için temel eserler alınız. Bu kitapların sistemli bir şekilde elden ele dolaşarak okunmasını sağlayınız ve takip ediniz.
Bir eğitimci davet ederek veya siz hazırlanarak din eğitiminin önemi ve anne babaların çocuklara yaklaşımlarıyla ilgi velilere yönelik bilgilenme toplantısı yapınız. Bu konuda çevrenizde bulunan İmam Hatip Lisesi meslek dersleri öğretmenlerinden ve Din kültürü öğretmenlerinden istifade ediniz. Hatta onları ara sıra öğrencilerinize sohbet etmek üzere camiye davet ediniz.

Yaz kursunda görevli öğreticilerle ve çevrenizdeki din dersi öğretmenleriyle eğitim-öğretim yöntem ve tekniklerini paylaşmak üzere en az bir defa da olsa toplantı yapınız.
Bir yaz kursunda öğrencilerimize öğretilebilecek Türkçe kırk hadis, kırk ayet (ayetlerden kısa bölümler) belirleyiniz. Yazılı olarak kendilerine veriniz ve öğrenmelerini isteyiniz. Hatta bu ayet ve hadislerden bazılarını kurs sonunda velileri davet ederek yapacağınız kapanış programında öğrencilerin ezbere sıra ile okumalarını sağlayınız.

Her bir öğrencinin bir ailenin ferdi olduğunu, öğrendikleri bilgilerini aileleriyle de paylaşacaklarını, böylece onların ailelerine de hitap ettiğinizi unutmayınız. Bu sbeple görülmeyen cemaatiniz ve öğrencileriniz olduğunu da unutmayınız. Siz fark etmeseniz de sizi uzaktan takip edenler ve örnek alanlar vardır. Ezan cemaatiniz de vardır.
Yaz kursunda, Kuran okumaya yeni geçen veya geçeceği sırada kurstan ayrılan öğrencilerinizi yıl içinde de takip ederek okumalarını geliştirmelerine yardımcı olunuz. Önümüzdeki yıl kursa gelemeyeceklerini ya da tekrar elif-bâ dan başlamalarının zorluklarını göz önünde bulundurunuz.
Yaz kurslarına tamamen devam edemeyen, başlayıp yarıda bırakan, hatta sadece bir hafta gelen çocuklar vardır. Onun için, öğrencileriniz sizlerden sevgi, şefkat, ilgi ve güler yüz dışında hiçbir olumsuz tavır ve davranış görmemelidir. Bu çocukların ömür boyu bir daha böyle bir kursa hiç gelemeyeceğini de düşünürseniz bunun önemini daha iyi anlarsınız. Onların sizi güler yüzlü ve kursları da hep güzel hatırlamalarını sağlayınız. Bu durumda her hafta sizin için ayrı bir önem taşıyacaktır.

Kurslarda, Anne babaya sevgi, saygı ve itaati daha özenle işleyiniz. Hem dini yükümlülük açısından hem de velilerin memnuniyeti açısından önemlidir. Çünkü anne-babalar çocuklarının değiştiğini kendilerine yönelik davranışlarından daha çabuk fark ederler. Bu da onların çocuklarını kurslara gitmeye teşvik etmelerine ve daha yakından ilgilenip takip etmelerine sebep olur.
Öğrenmenin yolu sevgiyle başlar. Öğretmek değil, sevdirmek prensibinden yola çıkınız.
Sınıf veya kurs ortamını imkanlarınız ölçüsünde düzenleyip güzelleştirmeye çalışınız. Mekanların verilen mesajlara uygun olması gerektiğini unutmayınız. Bu sebeple loş bir hava, köhne bir mekanda değil; aydınlık, temiz, düzenli ve sistemli bir mekanda eğitim yapmaya çalışınız.

Teknolojiden yararlanınız. Teyp, VCD ve Bilgisayar desteği almayı unutmayınız.
Haftada belirli günlerde film izleme saati belirleyiniz ve öğrencilerin seviyelerine göre filmler izletiniz.
Öğrencilerinize imkanlar ölçüsünde küçük hediyeler takdim ediniz. Bu konuda onların velilerinden ve hayırsever insanlardan destek alabilirsiniz.

Yaz kursu değil yaz okulu düşüncesiyle eğitim ve öğretim yapmaya gayret ediniz. Bu sebeple bilgi yarışmaları, şiir okumaları ve hikaye anlatımları yaptırınız.
Dersleri planlı ve programlı işleyiniz. İki ayda neleri, ne zaman, nasıl anlatmanız gerektiğinin planını yazarak önceden hazırlanınız.

Arada bir gönülden, samimi sohbetler yapmayı da unutmayınız. Hikayelerle, örneklerle ve güzel sözlerle anlattığınız şeyleri zenginleştiriniz
Öğrencilerin adres ve telefonlarını alarak bir problemi olduğunda velisi ile görüşmeyi ihmal etmeyiniz. İmkan buldukça öğrencilerinizin evlerine ziyaretler yapın. Bu ziyaretlerde yanınıza bir iki öğrenci de alırsanız iyi olur. Aile sohbetleri, vereceğiniz mesajlar için kaçırılmaz bir fırsattır.
Öğrencilerinizin anlattıklarınızdan çok yaptıklarınızı örnek aldığını unutmayınız.
Onlara bu kursların dinimizi öğrenmek için yeterli olmadığını, bundan sonra da okuyup araştırıp öğrenmeleri gerektiğini kavratınız.

Kurs süresince Kuran okuma seviyesi iyi olan öğrencilere Arapça ve Türkçesiyle az sayıda hadisler ezberletiniz. Bu hadislerin açıklamalarını yapmayı unutmayınız.
Öğrencilerinizle birlikte gezi ve piknik yapınız. Piknik programında ilahi saati, bilgi yarışması saati, şiir saati, futbol saati, voleybol saati, yemek saati, çay saati, namaz saati, serbest vakit, sohbet saati, dönüş saati gibi plan olabilir.

Öğrencilerinize karşı alçakgönüllü, sevecen ve fedakar olunuz. Fedakarlık göstermeden iyi bir sonuç alamayacağınızı unutmayınız. Onlara birer abi ve abla gibi olunuz.
Öğretirken peygamberimizin tavsiyelerini unutmayınız : Öğretiniz kırıcı olmayınız, öğretenler kırıcı olanlardan hayırlıdır.

Kolaylaştırınız, güçleştirmeyiniz; müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz
Öğrencilerinizden başarılı ve gayretli olanların ilgi ve alakalarının devamı için özel ihtimam gösteriniz.

Camiye veya dershaneye, ders başlama saatinden önce geliniz ve derslere zamanında başlayınız.
Problemli öğrencilerle özel görüşmeler yapınız. Problemlerin çözümü konusunda kendilerinin fikirlerini alınız ve uygulayınız. Bir de onları meşgul edecek görevler veriniz. Hatalı davranışlarını affederek ve yumuşak davranarak çözmenin daha kolay olduğunu unutmayınız.

Fırsat buldukça bulunduğunuz yerdeki hastaları, yaşlı ve kimsesizleri birkaç öğrencinizle birlikte ziyaret ediniz. Onlara ziyaret kültürümüzü yaşayarak öğretmiş olursunuz.
Öğrencilerinize dua etmeyi ihmal etmeyiniz. Bazı dualarınızı da onların duyacağı şekilde yapınız. Bazen de birebir kendilerine dua ediniz. Hayatlarına yön vermelerinde bu sesli duaların çok önemi vardır.

Günün hadisi sloganından hareketle öğrencilere Peygamberimizi sevdirmenin ve ahlakını kazandırmanın en güzel yolu hadis okumaktır. Her gün için bir hadis belirleyip okuyup açıklamasını yapınız.
Öğrencilere haftada bir sohbet yapmak üzere misafir konuşmacı veya yakın camideki hoca arkadaşınızdan yararlanınız. Her haftanın sohbeti için belirli imani ve ahlaki değerler belirleyiniz. Öğrencilerinizin misafir konuşmacıları ilgi ile dinlediklerini göreceksiniz.
Öğrencilerle birlikte uygulamalara ağırlık veriniz. Cemaatle namaz kılmak, topluca dua etmek, ziyaretler yapmak, O gün için Anne-Babayı sevindirmek. Uygulama kağıtları vererek işaretlemelerini isteyiniz.

Yaz Kursu sonunda öğrencilerin ve velilerin görüşlerini alıp gelecek yıl ki çalışmalara ışık tutması için kursla ve eğitimle ilgili bir anket hazırlayıp uygulayınız.
Yaz kursununun veya kurların bitiminde öğrenci velilerinin de hazır bulunduğu kapanış programı tertip ediniz. Bu programa öğrencilerinizin velilerini ve halkı davet ediniz. Programda öğrencileriniz Kuran okusunlar. Şiir okuyup ilahi söylesinler, Hikayeler anlatsınlar. Sonunda da dua ve ikram olsun.
Bütün bu planladıklarımızı yapmak elbette kolay değildir. Ayrıca böyle bir çalışma içinde olmak nefsinize zor gelebilir. Şunu unutmayınız ki bu insanların sizin üzerinizde hakları vardır. İslami bilgileri öğretmek Peygamberimizden sizlere miras kalan bir görevdir. Böyle büyük görevlerin zorlukları ve problemleri elbette çok olacaktır. Fakat bunun manevi tadı ve Allah katındaki mükâfâtını dille ifade etmek mümkün değildir.