kalbin genişlemesi ve daralması
 

KALBİN GENİŞLEMESİ VE DARLANMASI


”O kimse ki Allah onun göğsünü islamiyet için genişletmiş, o Rabbinden bir nur üzere bulunmaktadır. O hiç kalpleri kararmış kimseler gibimidir? Artık Allah’ın zikrinden kalpleri kaskatı kesilmiş olanların vay haline. İşte onlar apaçık bir sapıklık içerisindedirler.” Ayeti Kerimemizde iki yerde hazıf vardır. Şöyle ki: Ayetin evvelinde bulunan hemze, istifhamı inkaridir. Bu hemze-i istifhamdan sonra şu ibare mukadder olarak mevcuddur:”İnsanl...arın hepsi mertebede müsavimidir? Değildir?” Bu cümlenin başında bulunan (fa) atıf harfidir.(men) ism-i mevsul olup mübteda makamındadır. İkinci mahfuz olan cümlemizde işte bu (men) in haberidir. O da;(ke men tabe’a ala kalbihi) cümlesidir. Buna göre mana: ”Hakkı kabulde Allah’ın göğsünü açtığı kimse Allah’ın kalbini kapatıp da doğru yolu bulamayan kimse gibimidir? Elbete bu iki kimse birbirine eşit olmaz.” Nur suresinin şu ayeti kerimesi buna ışık tutar: ”Her kim için ki Allah(-u Teala) bir nur nasib kılmamıştır, artık onun için nurdan bir şey yoktur.” (Nur 40) Cenab-ı Hak bir kulunun kalbini genişlendirirse namaz kılmak ona ağır gelmez, zekat vermek ona ağır gelmez, hacca gitmek, oruç tutmak ona ağır gelmez.Din ile ilgili hiçbir hayır ona ağır gelmez.Ama Allah Celle ve Ala Hazretleri kimin kalbini genişlendirmezse islamiyetin en hafif meselesinden dahi ağırlanır.Cenab-ı Hak dar gönüllülükten muhafaza eylesin. Mevla Teala inşirah suresinde: ”Biz senin göğsünü genişletmedik mi? Senden yükünü, ağırlığını indirmedik mi?” buyurmaktadır. Sure-i TaHa’da da: ”Musa (aleyhüsselam) dedi ki: Ya Rabbi! Benim göğsümü genişlendir. Benim işimi kolaylaştır.” buyruluyor. Her iki ayeti kerimede de göğsün şerh edilmesinin önemine işaret edilmektedir. En’am suresinde bir ayet-i celile daha var ki Allah’u Teala Hazretlerinin hidayetini murad ettiği kullarının göğsünü şerhettiğini bildirmektedir: ”Allah kime hidayet etmek isterse onun göğsünü islam için genişlendirir. Her kimi de delalete düşürmek dilerse onun göğsünü daraltır, sıkışmış bir hale getirir. Sanki zorla göğe yükselecekmiş gibi bulunur. İşte Allah, iman etmeyenlerin üzerine böylece pisliği sabit kılar.” Ayrıca bu ayeti kerimeden anlaşılıyor ki: İnkârcıların imansızlıkları yüzünden kalpleri kirleniyor. O halde: ”La ilahe illallah kavliyle imanınızı yenileyiniz.” hadisi şerifince zikrullaha devam etmek lazımdır. Gelelim ayetimize: ”Kalpleri katı olanlar için yazıklar olsun veya cehennemin derin yeri olan veyl olsun.” Kalpleri neyden katı olanlar için? ”Allah’ın zikrinden.” Burada iki türlü mana verilebilir. Eğer (men) harfi cer’i (min) manasında ise:”Zikrullahtan kalbi katılaştıranlar için yazıklar olsun.” demektir. Zikrullahtan kalbin katılaşması zikredip te zikrin edebine riayet edilmediğindenidir. Mevla Teala Hazretleri Bakara Suresinde buyuruyor ki: ”Onlar bize zulmetmediler, lakin kendi nefislerine zulmederler.” Bir de (min) harfi cer’i (an) manasında olabilir. O zaman mana:”Zikrullahtan uzak oldukları, zikretmedikleri için yazıklar olsun.” demek olur. Şu halde her ikisinden de sakınalım. Hem zikrullahı, edebini terkederek yapmaktan, hem de zikrullahı bırakmaktan. Eğer zikir edep üzere yapılırsa o zaman kalb genişler, ibadetler kolaylaşır, şer olan şeylere, masiyetlere yönelinmez. ”İşte onlar apaçık bir delalettedirler.” Mustafa İsmet Garibullah Hazretlerinin Risale-i Kudsiyyesinde bulunan şu beyit bu ayet-i celileyi izah etmekte kâfi bir delildir: Eğer bin yıl dese Allah, bir salik Muradı olmasa Allah-u Malik Sevap asla verilmez belki halik İsim maksud değildir belki Malik ”Eğer seyri sülük yapan tarikat yolcusu bin sene lisanı ile Allah, Allah dese de, kalbi ile bu lafza-ı celalden Zatı paki subhaniyeyi kastetmese o kimseye asla sevap verilmez ve o kişi helak olur.Yani vakitleri boşa giderde maksuduna ulaşamaz.Zira zikirde murad edilen isim değil, sahibidir. Öyleyse ”Allah, Allah” dediğimiz vakitte o ismin sahibini murad edelim. Mevla Teala Hazretleri zikrullahtan kalpleri katılaştıran kimselerin durumunu beyan ettikten sonra şimdi de Kuran’ı Kerim’in, Allah’tan korkanlar üzerindeki tesirini bildiriyor: (Ders ayeti) ”Allah, sözlerin en güzeli olan Kuran-ı Kerim’i indirdi ki o ayetleri sağlam olmakla ve doğru olmakta birbirine benzeyen ve okumak suretiyle tekrarlanan ve tekrarlanılmaktan da asla usanılmayan bir kitabtır. Rabblerinden korkanların derileri ondan ürperir sonra derileri ve kalpleri Allah’ın zikrine karşı yumuşar. Bu Allah’ın hidayetidir ki onunla dilediği kulunu doğru yola sevkeder. Her kim ki Allah delalete düşürür artık onun için bir hidayet edici yoktur.” Haberlerin en güzel, en doğrusu, en hatasızı Kur’an-ı Kerimdir. Allah-u Teala Hazretleri beşeriyeti uyandırmak için, anlara saadet ve selamet yolunu göstermek için Efendimiz (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vasıtasıyla Kuran’ı Azimüşşanı ihsan buyurmuştur. En büyük rahmeti ilahiye budur. Bütün ilahi hükümleri cami olan (toplayan), umumi beşeriyete en mükemmel ictimai ve ahlaki vazifeleri bildiren böyle kudsi ve ulvi bir kitabı tasdik etmeyenler, hangi bir söze, hangi bir kitaba iman ederek saadete nail olabilirler? Bu mümkün değildir. Nitekim Mürselat Suresinde Mevla Teala Hazretleri: ”Artık bundan sonra (bu Kuran-ı inkâr edenler) hangi bir söze inanabilirler?” buyurmaktadır. İşte bu yüce Kuranı Kerim, Rabblerinden korkanlar üzerinde öyle müessir bir kitabtır ki, ayetlerini işitince onların derileri ürperir, ayetleri huzuru kalp ile dinledikten sonra derileri ve kalpleri yumuşarda zikrullaha meylederler. Azap ayetleri işitilince korku gelir, ürperme hâsıl olur. Sonra rahmet ayetleri okunduğunda vücudunu kaplayan bu ürperme yumuşaklığa döner. Enfal Suresinde mümin kulların vasıfları anlatılırken: ”Muhakkak müminler öyle kimselerdir ki, Allah (-u Teala) zikredildiği vakitte kalpleri titrer ve onlara Cenab-ı Hakkın ayetleri okunduğu zaman imanlarını arttırır. Ve ancak Rablerine tevekkül ederler.” buyuruluyor. ”İşte bu evsafı zikrolunan Kuran-ı Azimüşşan Allah’ın hidayetidir. Onunla Allah dilediği kulunu doğru yola sevkeder.” Allah (celle celaluhu) kullarına Kuran’da doğru yolu göstermektedir. Bu bakımdan Kuran’ı Kerime’ yapışanlar, onunla amel edenler, hidayete ererler. ”Her kimi de Allah delalete düşürürse artık onun içinde bir hidayet edici yoktur.” Bir kimseyi Cenab-ı Hakkın delalete düşürmesi, kulun iradesini delalete sarfetmesiyle olur. Hidayet ve delalet: Allah’ın halk etmesi (yaratması) ve kulların kesbiyle meydana gelir. Zira kul iradesini hidayete sarfederse Allah’u Teala Hazretleri hidayeti halkeder. Delalete sarfederse de delaleti halkeder. Şimdi de Mevla Teala delalette kıldığı kimsenin azap karşısındaki durumunu beyan etmek üzere buyuruyor ki: (Ders Ayeti) ”Kıyamet günü azabın en şiddetlisinden yüzünü kaçındıran (bu suretle kendini ateşten korumak isteyen) kimse, (o azabdan emin olan kimse gibi olur mu?) O kâfirlere (cehennem zebanileri tarafından) şöyle denilir: Tadın (bakalım dünyada) kazandığınız şeyi (yaptıklarınızın cezasını).” Ayetin başında istfiham hemzesinden sonra gelen gizli bir ibare vardır.(E küllünnasi sevaün) ”İnsanların hepsi müsavi midir? Elbette değildir.” İnsan, dünyada on paralık arzulardan ve isteklerden sebep ahiretteki bu belaları davet ediyor. Hiç yüzü ateşe tutulacak ve cayır cayır yanacak olanlar ile Allah-u Teala Hazretlerinin cemaline bakacak olanlar bir olabilirler mi? Kıyame suresinde buyrulduğu üzere: ”O günde bir takım yüzler parıldayıcıdır. Rablerinin cemaline bakıcıdır.” Müslüman kardeşlerim kendimize gelelim! Kendimize gelelim, günah işlemeyelim. Günah işlemenin en korkunç cezası başta Allah’ın rızasından uzak kalmaktır. Mahmud Efendi Hz. k.s. Sohbetler Kitabı