İmam Ali'nin (a.s) Buyruklarında Namaz
 

İmam Ali'nin (a.s) Buyruklarında Namaz
İmam Ali (a.s) Nehc'ül-Belâğa'da defalarca namaz ve Allah'ı anmaktan bahsetmiştir. Onun bu buyrukları "Nehc'ül-Belâğa'da Namaz" adlı bir kitapta toplanmıştır. Biz burada en bariz örneği namaz olan, zikir ve Allah'ı anmanın felsefesi hakkında ondan birkaç cümle nakle*deceğiz:

Buyuruyor ki:

"Allah, zikri kalplerin cilası kıldı ki kulaklar Allah'ın zikriyle işitsin ve kör gözler görür ol*sun."[31]

Sonra namazın bereketleri hakkında buyuruyor ki: "Onları melekler kuşatır, üzerlerine huzur iner, onlar için göklerin kapıları açılır ve güzel yerler hazırlanır."

Başka bir hutbede şöyle buyuruyor:

"Namaz, günahları ağaçların yaprakları gibi döker ve insanın boynunu günah ipinden kurta*rır."[32]

Sonra devamında, Resul-i Ekrem'den güzel bir ben*zetme nakletmektedir:

"Namaz insanın kendisini günde beş defa yı*kadığı bir su arkı gibidir; acaba artık bundan sonra insanda kir kalır mı?"

196. hutbede kibir, azgınlık ve zulüm gibi ahlâkî çir*kinliklerin bir bölümünü sıraladıktan sonra buyuruyor ki:

"Bu kötülüklerin tedavisi namaz, oruç ve ze*kâttır."

Ardından da namazın etkileri hakkında şöyle buyu*ruyor:

"İnsanların bütün vücuduna huzur ve teskinlik verir, gözlerine huzu, huşu verir, nefislerini titretir, uysallaştırır, kalplerini yumuşatır ve kib*ri giderir. Vahşetler onları dehşete düşürünce se*nin zikrin onlara üns ve ülfet verir."

Elbette bütün insanların namazdan bu yararlan sağlayamadığı, sadece bir gurubun namaza ve Allah'ı an*maya gönül verdiği ve onu bütün dünyayla değişmeye*cekleri açıktır.

Kulluk ve UbudiyetinEtki ve Bereketleri
1- Gurur ve Övünç Kaynağı

İmam Zeynelabidin (a. s) münacatında şöyle buyuru*yor:

"Allah'ım! İzzet olarak senin kulun olmak ye*ter bana."[33]

İnsanın, yaratıcısıyla konuşması ve O'nun insanın söylediklerini duyup kabul etmesinden daha büyük bir iftihar ve övünç kaynağı var mıdır?!

Bu değersiz dünyada, insanın muhatabı büyük ve bilgin bir kişi olursa insan onunla övünür, onunla birlik*te olmaktan gurur duyar ve bir zamanlar falan hocanın öğrencisi olduğundan dolayı kıvanç duyar.

2- Güç ve Kudret Kaynağı

Çocuğun eli güçlü ve şefkatli babasının elinde oldu*ğu sürece kendini güçlü hisseder, fakat yalnız olunca, her an diğerlerinin kendisine bir zarar ulaştırmasından korkar, endişelenir.

Allah Tealâ'yla bağlantı içerisinde olan bir kişi, sü*per güçler, zorbalar ve müstekbirler karşısında kendini güçlü hisseder.

3- İzzet Duygusu

İzzet, etkilenmeme anlamındadır. Peygamberler mek*tebinde bütün izzetler Allah'a mahsustur; nitekim bütün güçler de O'nundur. Dolayısıyla, Kur'ân-ı Kerim, Allah'*tan başkasının kapısını çalanları, "Allah'tan başkasın*dan mı izzet istiyorsunuz." diye kınamaktadır.[34]

Tabi ki mutlak Aziz'e ve sonsuz güce bağlanmak in*sana izzet verir. Nitekim "Allah-u Ekber" gibi kelimeler zorbaları insanın yanında alçaltır ve ona zorbalar kar*şısında onur kazandırır.

İşte bu nedenledir ki Kur'ân-ı Kerim, zorluklarda ve sıkıntı anlarında namaz ve ibadetlerden güç ve kuvvet almamızı emrediyor.

"Sabır ve namazla yardım talep edin."[35]

Allah'ın velileri de hassas durumlarda, namazdan güç alırlardı. Kerbelâ'da dokuzuncu günün ikindi vakti, Yezit ordusu İmam Hüseyin'in (a. s) çadırlarına hücum etti. İmam (a.s), "Savaşı bir gece geciktirin; çünkü ben namazı seviyorum ve bu geceyi sabaha kadar ibadetle ge*çirmek istiyorum." buyurdu.[36]

Allah'ın salih kulları, sadece farz namazları değil, sünnet namazları da severler. Nafile namazı, Allah'a aş*kın nişanesidir. Farz namazı insanlar genellikle Allah'ın azabından korktukları için kılabilirler; fakat müstehap namazda korku değil, aşk söz konusudur.

Evet, birini seven birisi onunla daha fazla konuşmak ister; onu bırakmaz. Allah'ı sevdiğini iddia eden birisi O'nunla konuşmayı nasıl istemez ki?!

Elbette namaz ve nafilelere karşı bu ilgisizlik sebep*siz değildir, rivayetlere göre gün boyu işlenen günahlar insanın gece namazı ve sabahın nafilesini yerine getir*mesine engel olur ve ondan bu nimetin alınmasına sebep olur.[37]

Her halükârda nafile namazlarını kılmayan bir kişi*nin bir fazileti olmadığı için Allah Tealâ'dan kendisine bir lütuf ve bağışta bulunmasını bekleyemez.

Nafile namazlar, farz namazların eksik ve noksan*lıklarını telafi eder.[38] Birisi İmam'a, "Ben namazlarda kal*ben huzur bulamıyorum ve namazın bereketlerinden bir nasip edinemiyorum; ne yapmamı önerirsiniz?" diye sorunca buyurdu ki:

"Farz namazların peşinden nafile namazı kıl; çünkü nafile namazı farz namazların eksiklikle*rini giderir ve farz namazın kabul olmasına ne*den olur."

İşte bu etki ve bereketlerden dolayıdır ki Allah'ın ve*lileri sadece farz namazlara değil, müstehap namazlara da çok fazla önem verirler; aşırı yemek, çok konuşmak, çok uyumak, haram lokma, boş işlerle uğraşmak, dün*yayla meşgul olmak gibi bu manevî seyre ve ruhî uçuşa engel olan şeylerden uzak dururlar. Çünkü bu gibi şeyler insandan ibadet hâlini alır ve namazı onun gözünde ağır gösterirler.

Nitekim Kur'ân-ı Kerim şöyle buyuruyor:

"Doğrusu o (namaz) -Allah'a- saygı göste*renlerden başkasına ağır gelir."[39]

4- Terbiye Edici Bir Etken

Her ne kadar namaz ruhî ve manevî bir bağlantı olup hedefi Allah'ı anmaksa da, ancak İslâm bu ruhun is*teğini bir takım terbiye programları çerçevesinde uygu*lamıştır, dolayısıyla bunun için birçok şartlar koşmuş*tur; namazın sahih olmasının şartları, namazın kabulü*nün şartları ve namazın mükemmelliğinin şartları gibi.

Namazın sıhhat şartlarından olan örneğin beden ve elbisenin pak olması, kıbleye doğru durmak, kelimeleri doğru telaffuz etmek, namaz kılman yerin ve giyilen el*bisenin mubah oluşu gibi şartlar, namaz kılan kişinin ruhuyla değil, cismiyle ilgilidir.

Fakat İslâm dini ibadetin bu şekilde yapılmasını is*teyerek Müslümanlara nezaket ve temizlik, istiklal ve diğerlerinin haklarını gözetme dersi vermeyi hedeflemiş*tir.

Nitekim, yöneliş ve kalp huzuru, humus ve zekât gibi malî farzları yerine getirmek namazın kabu*lünün şartlarındandır. Namazı ilk vaktinde camide kıl*mak, güzel koku sürüp dişleri fırçaladıktan sonra safla*rın düzenini gözeterek namaza durmak vb. şeyler de namazın mükemmelliğinin şartlarındandır.

Bu şartlara dikkat ettiğimizde bunlardan her birinin insanları terbiye etmede önemli bir rolü olduğunu görü*rüz.

Namazda hangi tarafa duracak olursak Allah'a doğ*ru durmuş oluruz; çünkü Kur'ân-ı Kerim buyuruyor ki: "Nereye dönseniz Allah'ın veçhi oradadır."[40] Fakat İslâm toplumunun bir tek yönü olması gerektiğini anlatmak, insanlara vahdet ve birlik dersi vermek için herkesin bir yöne doğru durmasını emrediyor. Ancak neden bu yön Kabe olsun ki? Çünkü Kabe insanların ibadet etmesi için kılman ilk yerdir: "Doğrusu insanlara ilk kurulan ev, mübarek Mekke'de olandır."[41] Ayrıca, temelini atan ve tarih boyunca tamir edenler peygamberlerdir. Kaldı ki, Kabe bağımsızlık simgesidir; çünkü Müs*lümanlar Yahudilerle Hıristiyanların kıblesi olan Bey-t'ul-Mukaddes'e doğru yönelince onlar, "Bizim kıblemize doğru namaz kılıyorsunuz, o hâlde müstakil ve bağımsız değilsiniz." diyerek onları küçümsüyorlardı. Kur'ân-ı Ke*rim apaçık bir şekilde buyuruyor ki:

"Yüzünüzü o yana -Kabe'ye- çevirin ki in*sanların aleyhinizde bir delili olmasın."[42]

Kısacası, kıble istiklâl, vahdet ve birlik sembolüdür ve tüm bunlar namazın terbiye edici dersleridir.