Tuvalet Adapları Nelerdir
 

Tuvalet Adapları Nelerdir

Büyük veya küçük abdest bozmada aşağıdaki hususlara dikkat etmek menduptur.

1. Üzerinde Allah'ın (c.c) ismi, azîz, kerim, Muhammed, Ahmed (s.a.v) gibi büyük isimler yazılı iken veya bir naylona muhafazaya sarılı olmayan nusha, Esma vefkleri, Dua vs. tuvalete girilmemeli, bunları dışarıda uygun bir yere bırakmalıdır. Özellikle günümüzde gerek bu yazılı kolyeler gerek yüzükler çoğalmıştır. Bunlar çıkarılmadan veya naylon, bez, deri vs. ile muhafazaya alınmadan Tuvalete girmek caiz değildir. Nitekim Hz. Peygamber, (s.a.v) helâya girdiği zaman yüzüğünü bırakıyordu. Çünkü O'nun yüzüğünde "Muhammed Resulullah " yazısı vardı (bk. eş-Şevkânî, a.g.e., I, 73).

2. Terlikleri giymesi, başını örtmesi, temizlik yapacağı su veya tas vb. şeyleri hazır bulundurması. Erkekler elbiselerinin paçalarını diz kapaklarına veya biraz altına kadar çemremeli ve çorapları çıkarmalı (Namaz kılanlar için)

3. Tuvalete sol ayakla girip, sağ ayakla çıkmak. Çünkü saygıya lâyık yere sağ ayakla aksi yere solla girilir. Tuvalete girerken Şu dua okunur: "Bismillahi, Allâhümme inni eûzubike mine'l-hubsi ve'l-habâis (Allah'ın adıyla. Ey Allah'ım, bütün pis ve çirkin şeylerden sana sığınırım) " (Buhârî, Vüdû', 9, Deavât, 14; Müslim, Hayz, 122, 123; Ebû Dâvud, Tahâre, 3; Tirmizî, Tahâre, 4; Nesaî, Tahâre, 17; İbn Mâce, Tahâre, 9; Ahmed b. Hanbel, III, 99, 101).

Bu duayı pratik ezberlemek isteyenler kağıda hem tuvalete girerken okunanı hem de çıkarken okunanı yazsınlar ve Tuvaletin kapısı yanında duvara assınlar girerken ki duayı okuyup girsinler çıkınca da çıkılırken okunacağı okusunlar. Hem birkaç sefer uygulama da zahmetsiz ezberlerler ve ezberleyene kadar da okumuş olurlar. Hem de başkalarının da uygulamasına vesile olurlar. Aynı şekilde tuvalet adabını da asarlarsa iyidir.
Tuvaletten çıkarken de şöyle dua edilir: "Gufrâneke, elhamdü lillâhillezi ezhebe annî'l-ezâ ve âfâni (Ey Rabbim, senin bağışlamanı bekliyorum. Benden, abdest bozma imkân vererek sıkıntıyı gideren ve bana sağlık ve esenlik veren Allah'a hamdolsun)" (İbn Mâce, Tahâre, 10, Tirmizî, Tıbb, 32).

4. Elbisesini otururken sıyırır. Kalkarken de hemen elbiseyi çeker.Tuvalette sadece ihtiyacını giderinceye kadar kalmak gerekir. (Günümüzde tuvalette gazete, dergi okuyanlar vardır) Gerektiğinden fazla kalmanın gerek sağlık ve gerekse ruhsal yönden bazı zararları ortaya çıkabilir. Basur ve ciğer kanaması gibi. Tuvalette yemek, içmek, konuşmak mekruhtur. Özellikle ayet dua Esma gibi şeyleri okumaktan şiddetle kaçınmak. Malum şeytan bazen kişiye bu tür vesvese verebilir oku diye sakın aldanmayın.
Küçük abdesti ayakta bozmamak gerekir. Çünkü üzerine idrar sıçrar. Erkeklerin ayakta bevl etmeleri Tenzihen mekruhtur. Hz. Âîşe şöyle demiştir: "Size kim Resulullah (s.a.s)'ın küçük abdestini ayakta bozduğunu söylerse, onu tasdik etmeyiniz. O, küçük abdestini oturarak yapıyordu" (Tirmizî, Tahâre, 8; Nesaî, Tahâre, 24; eş-Şevkânî, a.g.e, I, 88).

Sol ayak üzerine yüklenilerek oturulur. istinca ve istibra yapılır. Özellikle Erkekler idrar yaparken son damla düşünceye kadar öksürmesi, sağa-sola yatarak veya hareket ederek emin olmalı iyice dikkat etmeli. Eğer bunu yapmazda abdest alırsa sonradan kalan idrar düşeceğinden dolayı abdesti geçersizdir. Birde halk arasında kırk adım denen aslında bu belirttiğimiz husustur ve tuvaletteyken yapılır. çıkınca dışarıda kırk adım yapılmaz eğer kalbi mutmain değilse ve yapacaksa kişi o zaman pamuk, selpak gibi bir şeyi uzvunun önüne koysun öyle yapsın çünkü son damla öbür türlü donuna elbisesine değecektir. Hem büyük hacet hemde küçük hacette tahareti sol elle yapmak. Su ile taharet almak ve tuvalet bezi veya kağıdı ile kurulanmak. Sahrada abdest bozması gerekirse o zaman su, taş, toprak ve kâğıt, kumaş, tahta, tuğla, kiremit gibi muhterem olmayan katı cisimlerle yapılabilir.

5. Üzerinde meyva bulunan ağaçların altına ve insanların oturacakları mesire yerlerine büyük veya küçük abdest bozmaktan sakınmak gerekir. Bunda insanlara eza verme vardır. Hanefilere göre, küçük abdestini az su birikintisine yapmak haram, çok su birikintisine tahrîmen mekruh, akar suya yapmak ise tenzihen mekruhtur. Ayrıca bunun sadece insanlara değil, Cinlere de zararı vardır. Çünkü bu yerlerde cinlerden de yaşanlar vardır.Câbir (r.a.)’den rivâyete göre: “Rasûlullah (s.a.v), durgun suya küçük abdest bozmayı yasakladı.” (İbn Mâce, Tahara: 25; Müslim, Tahara: 28)

AbdulIah b. Sercis'ten (Radıyallahu anh):
Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdu ki;
"Sizden biri kovuklara idrarını yapmasın, uyuduğunuz zaman kandili söndürün, şüphesiz fare fitili alıp ev halkının yanmasına sebep olabilir,
Gece su/süt tulumlarını bağlayın, su kabının üstünü örtün ve kapıları kilitleyin!"
(Râvilerden) Katâde'ye:
"Kovuklara bevletmenin mekruh olmasının sebebi nedir?" diye soru¬lunca dedi ki:
"(Çünkü) oralar cinlerin meskenleridir, dedi. (İmam Ahmed b. Hanbel, El-Müsned, el-Fethu’r-Rabbani Tertibi, Ensar Yayıncılık: 2/160-161.)

Gusül abdesti alınan yerde (hamam) küçük abdest bozmak da mekruhtur. Hadiste: "Sizden biriniz banyo yaptığı yere küçük abdestini bozmasın. Sonra orada abdest alır. Şüphesiz vesveselerin çoğu bundan kaynaklanır "(Ebû Dâvud, Tahâre, 15; Tirmizi, Tahâre, 17; Nesaî, Tahâre, 31) buyurulmuştur.

6. Hanefîlere göre, evin içinde bile olsa abdest bozarken önünü veya arkasını kıbleye doğru dönmek tahrîmen mekruhtur. Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Tuvalete girdiğiniz zaman, büyük veya küçük abdest bozarken önünüzü veya arkanızı kıbleye dönmeyiniz. Fakat doğu veya batıya donunuz"(Ebu Dâvud, Tahâre, 14).

Hanefîler dışındaki çoğunluğa göre ise, kapalı tuvalet olarak hazırlanan yerlerde bu mekruh olmaz. Delil Câbir (r.a)'in naklettiği şu hadistir: "Hz. Peygamber, (s.a.v) küçük abdest bozarken kıbleye dönmemizi yasakladı. Daha sonra O'nu vefatından bir yıl kadar önce Kıbleye dönerken gördüm" (eş-Şevkânî, a.g.e, I, 80, 81). Kaza-i hâcet için hazırlanmamış olan kapalı bir binada, örtünmeksizin kırlarda abdest bozarken önünü ve arkasını kıbleye dönmek ise haram olur (ez-Zühaylî, a.g.e., I, 305, 306).

7. Tuvalette, cinsiyet uzvuna, çıkan dışkılara bakmamak, eliyle oynamamak, sağa sola dönmemek müstehaptır. Çünkü bütün bunlar tuvalet hâliyle bağdaşmaz ve orada kalma süresinin uzamasına yol açar.

alıntı