Aksırana ne demelidir?
 

Sual: Aksırana ne demelidir?

CEVAP

Selam verenin selamını almak farz olduğu gibi, aksırana da Yerhamükellah demek Hanefi'de "Farz"dır Bu farz-ı ayn değil, farz-ı kifayedir Yabancı kadınların aksırmalarına yerhamükillah demek caiz değildir Bir toplantıda, bir kimse aksırıp Elhamdülillah dese, oradaki biri, Yerhamükellah demezse, hepsi günah işlemiş olur Biri derse diğerlerinin de söylemesi gerekmez Söyleseler de zararı olmaz, iyi olur Hadis-i şerifte, (Selamı ve teşmiti yayın!) buyuruldu (İbni Asakir)

[Teşmit; aksırıp da, "Elhamdülillah" diyene, "Yerhamükellah" diyerek hayır ve bereketle dua etmektir]

Aksırınca Elhamdülillah demeli, bunu duyan müslüman da, Yerhamükellah demeli! Daha sonra aksıran Yehdina ve yehdikümullah demeli! Oradaki başka biri de bunu söyleyebilir Helada iken aksıran heladan çıkınca "Elhamdülillah" der veya içinden söyler Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Allahü teâlâ aksırmayı sever, esnemeyi sevmez) [Buhari]
(Esnemek şeytandandır Esnemeye mani olmaya çalışın Esneyene şeytan güler) [Buhari]

(Aksıran hamd etmemişse, hatırlatmak için Elhamdülillah de! Çünkü aksıranın hamd etmesi her derde devadır) [Deylemi]

(Aksıran, "Elhamdülillahi Rabbil âlemin" veya "Elhamdülillahi alâ külli hal" desin Yanındaki de "Yerhamukellah" desin Aksıran da "Yağfirullahü lena ve leküm" desin) [Hakim]

(Aksıran "Elhamdülillah" derse, melekler de "Rabbil alemin" derler Aksıran "Rabbil alemin" derse, melekler bu defa "Rahimekellah" derler) [Taberani]

(Müslümanın müslüman üzerindeki beş hakkından biri, aksırıp Elhamdülillah diyene, Yerhamükellah demektir) [Buhari]

(Aksırıp da, "Elhamdülillah" diyene "Yerhamükellah" demek farzdır) [Buhari]

(Aksırınca "Elhamdülillah" diyen göz ağrısı görmez) [Taberani]
(Aksıranı teşmit etmek, diş ve kulak ağrısından korur) [Şir'a]

(Aksırınca "Elhamdülillah alâ külli hâlin minel hal" demek 70 derde devadır) [Hatib]
Nezle olan, üçten fazla aksırsa, her aksırışta Elhamdülillah dese caiz olur Böyle nezle olan kimse Elhamdülillah derse bir defa Yerhamükellah denir Bundan sonra Elhamdülillah dese de, yerhamükellah demek gerekmez Dense de mahzuru olmaz Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Aksıranı 3 defaya kadar teşmit et Daha sonra ister et, ister etme!) [Tirmizi]
(Üç defadan fazla aksıran nezle olmuş demektir) [Ebu Davud]

Çok kuvvetli aksırmak ve anormal şekilde esnemek uygun değildir Uykusuzluk veya asabiyetten ileri gelenler hariç, esnemek iyi sayılmaz Esnerken ağzı, dudağı ısırarak kapamak mümkün olmazsa, sol elin dışı ile kapatmalıdır! Yemeğe veya insanlara karşı değil de başı başka yöne çevirmelidir Aksırırken de, çok ses çıkmaması için ağzı kapamaya çalışmalıdır!
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kuvvetli aksırmak da şeytandandır) [İbni Sünni]
(Geğirirken, aksırırken sesinizi yükseltmeyin) [Beyheki]

Aksırınca elhamdülillah diyen kimseye yerhamükellah diye mukabelede bulunmaya teşmit denilir ve meşruluğu hususunda ümmetin icmaı vardır. Bu bir görev olup İslâm’ın önemli muâşeret kâidelerinden sayılır.

Zâhirîler ile Mâlikî mezhebinden bazı imamlar elhamdülillah diyeni işiten herkesin ona mukâbelede bulunmasını vâcip saymışlardır. Hatta Kâdî İyâz, İmam Mâlik’in teşmîtin farz olduğu yönündeki görüşünün daha yaygın olduğunu söylemiştir.

Fakat ulemânın çoğunluğunun mezhebine göre teşmît farz ve vâcip olmayıp, sünnet ve menduptur.

Hikmetine gelince: Hapşırma esnasında vücutta birikmiş bazı zararlı toksinlerin dışarıya çıkması ve vücudun rahatlaması söz konusu olduğu için, bu nimete karşılık Allah’a hamd etmek gerekir. Böylece Allah’a şükür edilmiş olur.

Yerhamukelah: Allah sana rahmet etsin

Yehdina ve yehdikumullah: Allah bize ve size hidayet versin..

Teşekkürler bilgilendirme için hocam.