"Çeyiz ve Elişine Son!" Değil Tabi, Ama...
 

Dikiş kursu görmüş, geçirmiş biri olarak, “çeyiz ve elişi” mevzusunu dillendirmeyi üzerime vazife edinmiş bulunmaktayım. Zira ben kursta cicili bicili kıyafetler dikme derdinde iken; sözlü, nişanlı, kısmetini bekleyen ablalarım da çeyiz dikme derdinde idi. Bir çeyizde nelerden, en az kaçar tane bulunması gerektiğini ilk defa o zamanlar öğrenmiş ve adeta yarış haline gelmiş bu duruma karşı şaşkın bakışları yine ilk o zamanlar sergilemiştim.


Bir çeyizde nelerin bulunduğuna şöyle bir göz atalım: Mutfak takımı, salon takımı, oturma odası takımı, yatak odası takımı olmak üzere oraya buraya serilecek örtüler olmazsa olmazlarımızdan. Bunların her birinden birer takım olması elzem olduğu gibi, ikişer üçer takım yapmak çok daha evlâdır. Bir genç kız başörtüsü kullansın veya kullanmasın en az elli oyalı tülbendi çeyizine koymakla yükümlüdür. Ayrıca bu tülbentlerin oyaları farklı farklı olmalı ve göz doldurmalı ki, bakışları üzerine çeksin; marifeti sergilesin. Yeri gelmişken bir parantez açıp, cahil çeyizcilere bir püf noktası verelim: İşlediğiniz, ördüğünüz v.s yeni, orijinal motiflerin, örneklerin, püf noktalarını beğenerek modelini isteyenlerden saklamanız ve bir bahane ile konuyu savuşturmanız adettendir. Parantezi kapatıp konumuza dönecek olursak, yine her çeyizde muhakkak bulunması gereken bir diğer elişi olan seccade hurcuna değinmek gerekecek. Son moda tekniklere göre hazırlanıp, bir güzel süslenecek olan bu hurç; içinde seccadeleri, namaz tülbentlerini, takkeleri ve son olarak tespihleri barındıracak ve yeri geldi mi özenle açılarak içindekiler yaşlı teyze ve amcaların kullanımına sunulacak. Elli adet tülbent küçük bir hurcun içine nasıl sığacak demeyin, namaz tülbendi diye ayırmıştık bir önceki cümlemizde.


Bir zamanlar salonun en güzel köşesine asılmak üzre cânım kitabımız için bol fistolu, kurdelalı, gösterişli kılıflar hazırlanırdı. Ama hemen söyleyeyim; modası geçti bunun. Şimdilerde cânım kitabımızın tamamını duvara asmak yerine, ondan alıntılar bulunan bol simli tablolar ile duvarları süslemek daha gözde. İşporatadan çok ucuza rahatlıkla bulabileceğiniz bu tabloları şimdiden sandığa koyabilirsiniz. “Pardon!” Çeyizleri sığdırmak sebebiyle alınmış olan “baza”lara yerleştirebilirsiniz demem gerekiyordu. Bu arada kitâbımızdan bahsettik de, zihnime düşüverdi: Lise talebesiyken, hocalarımızla Süleymaniye kütüphanesine bir gezi düzenlemiştik.

Bizler muazzam güzellikte nakşolmuş bir hilye-i şerifi izlemeye koyulduğumuzda, rehberimiz söze başladı ; “Bu hilye-i şerif tabloları, Osmanlı’da imkanı olan ailelerde, genç erkeklerin odalarına asılır ki, hergün defalarca okusun da, Efendimiz’e benzesin.” Biz bakışlarımızı hayretle rehberimize bir anlığına çevirip tekrar tabloyu seyre koyulduğumuzda rehberimizin sözü henüz bitmemişti: “Genç kızların çeyizlerinde, kendi el yazmaları kuran-ı kerim’ler bulunurdu.”
Danteller örüldü, dikişler dikildi, söz-nişan derken düğün geldi çattı. Yok öyle yağma! Çeyiz sermeden düğün olur mu hiç? Şöyle ortalama bir hafta evvelden, yeni gelin evine, gelin hanımın, valide hanımın ve bilumum akraba hanımların marifetleri bir güzel seriliverir. İşte buna “çeyiz serme” denir. Yalnız sadece elişlerinden ibaret değildir çeyiz serme. Örneğin mutfak araç-gereçleri mutfak masasının üzerine dizilmelidir ki, gelenler “Helal olsun! Her şeyin en güzelini almışlar, yapmışlar.” deyiversin. Değil mi ya?


Ancak ne hikmetse, içimden bir ses “Yaz! Yaz! Yaz!” diyor. Neyi mi? Hz. Fatma’nın çeyizini: Taş değirmeni, hurma lifinden eski bir hasır, bir ayakkabı, bir misvak, tahtadan bir kâse, koyun yününden bir döşek ve her tarafı yamalı bir çarşaf…


Şu sıralarda elişleri yalnızca çeyiz için yapılmıyor. Hobi sektörü denilen bir pazar oluştu; hobi malzemeleri, hobi marketler, hobi kursları, hobi tv programları… Elişleri ile uğraşmaktan zevk alan biri olarak ortada garip bir durumun varlığını seziyor olmam garip geliyor. Bir zamanların elişlerini hor gören okumuş kızları, şimdilerde ellerine yünleri, şişleri almış, harıl harıl örgü örüyorlar. Psikologlar tv programlarında, bu tip hobiler ile ilgilenmenin insana pozitif enerji verdiğinden, özgüven aşıladığından ve benzeri bir çok yarar sağladığından bahsediyor. Emekli hanımlar da, emeklilikten sonraki bunalımlarını hobileriyle atlattıklarını anlatadursunlar, annemin zihnini, emeklilikten sonra evde depresyona girdiğinden dem vuran akrabamızın hali meşgul ediyor: “Halbuki abdest alsa, namaz kılsa huzur dolmaz mı insana?” (…)



Bu cümleleri satırlara sıralamakla, “Elişi yapmaya son!” anafikrini aşılamaya çalışmıyoruz. Yalnızca gören gözlere, gözlerden kaçan gösteriş merakımızı gözler önüne sermeye çabalarken, dantel, nakış motiflerinin ayrıntılarını, ayrıntı düşkünleri için ayırıyoruz. Ve diyoruz ki; gergefi bu defa gönlümüze gerip, anlayış, merhamet, nezaket, motiflerini her bir cevherimize nakşederek, tükenmez bir sevgi ile tıka basa doldurduğumuz sandığımızı kapıp, yeni yolumuzda öyle atsak adımlarımızı… Bu motif çok mu zor dersiniz?

Ayşe Betül Hüma

Cvp: "Çeyiz ve Elişine Son!" Değil Tabi, Ama...
 

baştan sona bir solukta okudum sevgili yağmur.gerçekten acı ve bir o kadar da yerinde tesbitler..
heleki türk toplumu olarak her şeyi abartmakta bir numarayız.aman iğne oyası olmazsa olmaz,bilmem kaç parça vitin takımı,oklava kılıfı, çaydanlık örtüsü, el örmesi perdeler...neler neler...
bu konu gelmişken bir anımı anlatayım.mahallemizde bir kız evleniyordu.tabi çeyizi serilmiş ,konu komşu çağırılmıştı,herkes çam sakızı çoban armağanı,işte patik,havlu,namaz başörtüsü ,ev eşyası,vs. gönlünden ne koparsa götürür adettendir ya;evlenen kız ablamın arkadaşıydı.oda bizde fazladan bulunan kadın ilmihalinin birini paketledi ve ona hediye etti.gel zaman git zaman kız annesinin evini ziyarete gelmişti,ablamlada karşılaşmışlar,ona demişki o kadar hediye aldım,bir sürü çeyiz yaptım ama senin hediyen kadar faydalı bir hediye almadım...
gerçekten öyle...aşırıya kaçmadan çeyiz yapılabilir.ama abartmaya, lüzümsuz şeylere vakitler harcamaya gerek yok.onların yerine bir kitap bile bir bayanın en güzel çeyizidir...

Cvp: "Çeyiz ve Elişine Son!" Değil Tabi, Ama...
 

Bende artık kuran-ı kerim duvarlara asılmıyor diye sevinirken...
Meğer kuranımız mahzunluğunu hala yitirmemiş ne kadar acı!!

Cvp: "Çeyiz ve Elişine Son!" Değil Tabi, Ama...
 

fikrimce maddi çeyizler özleri gibi fani, geçici & eskiyicidir..

Cvp: "Çeyiz ve Elişine Son!" Değil Tabi, Ama...
 

Çok değerli bir hocam , şöyle bir cümle kurmuştu: Evladım ne yapıyorsunuz siz, bugün 1 kaşığınız olur, o kaşıkla birlikte yersiniz yemeklerinizi, yarın gün gelir 2 kaşığınız olur, gün gelir herşeye sahip olursunuz, Bırakın şu şeyiz işlerini, benim eşim elinde bir tek Fizilal_il Kur'an ile geldi evime...

Bundan daha güzel bir cennet evliliği , bundan daha güzel bir çeyiz düşünemiyorum... Hamd Olsun Zihnimdeki en güzel dekor, Efendimiz sav. in evinin dekoru.. Gerisi dünya malı, dünyada kalır... Nasıl ki, Hz. Adem ile Hz. havva'nın evliliği, bir cennet nikahı idi, nasıl ki dünya üzerine düştüklerinde ellerinde hiç birşeyleri yoktu, birbirlerine olan sevgilerinden başka!...

Eyy İNSAN ! Dön de bir bak geçmişine gayrı hey canım !...

Cvp: "Çeyiz ve Elişine Son!" Değil Tabi, Ama...
 

selam kardeşim
bende bir hatıramı anlatmak istiyorum
bir cuma günü sohbete gitmiştimkuran okunmaktaydı sessizce arkaya oturdum
üzerimde bir yelek vardı hemen önümde döndü arkasını ve kuran okunurken yelek örneği ile uğraşıyodu tabi herkeste merak gitti
artık dikkat ediyorum ede örülmüş yelek vs. giymemeye
kanayan yaramız
allah dünya ve ahiret sevgisini dengelenlerden kılsın

Cvp: "Çeyiz ve Elişine Son!" Değil Tabi, Ama...
 

Pes yani hayretlerim şaştı.
Allah dosdoğru hidayet eyliye cümlemizi
Amin..

Cevap: Cvp: "Çeyiz ve Elişine Son!" Değil Tabi, Ama...
 

ne kadar çok basit değilmi arkadaşlar hem de kuran okunurken Rabbim bize mağfiret eyle
hele namaz seccadelerini bir süslerlerki insan onun üstünde namaz kılamıyor kılsa da gözüyle kanaviçe seccadeyi
inceliyor acaba nerede yanlış var diye şahsen benim başıma gelmiştir genç kızken yeni başlamıştım kanaviçe işlemeye önüme serdiler namazlığı Allah ıslah etsin ne kadar da büyülenmiştim mükemmel örgüsüne uzgn