mantık 2. ünite(Omu ilitam )
 

• MANTIK



S-1) Mantık ilmini sistemli bir kuruluş haline getiren kimdir?

C-1) Aristotales.



S-2) İslam dünyasının ilk filozofu kimdir?

C-2) Kindi.



S-3) Muallimi-Sani diye adlandırılan düşünür kimdir?

C-3) Farabi.



S-4) Mantığı ciddi anlamda meşrulaştıran ve İslami ilimlere uyarlayan kimdir?

C-4) Gazali.



S-5) Mantık kaç ilke üzerine devam eder?

C-5)Dört. Özdeşlik,çelişmezlik,üçüncü şıkkın imkansızlığı,yeter-sebep prensibi.



S-6) Bir şey ne ise odur. Bir şey kendisinden başka bir şey değildir ifadesi hangi ilkenin tanımıdır?

C-6) Özdeşlik ilkesi.



S-7) Aynı niteliğin aynı özneye,aynı bakımdan hem ait hemde ait olmamasının söz konusu olmayacağı hangi ilkenin tanımıdır?

C-7) Çelişmezlik prensibi.



S-8) Bir şey ya vardır ya yoktur. Bu ifade mantıkta hangi ilkenin tanımıdır?

C-8) Üçüncü şıkkın imkansızlığı.



S-9) Her olayın bir sebebi vardır. Sebepsiz bir şey olmaz ifadesi hangi ilkenin tanımıdır?

C-9) Yeter-sebep prensini.



S-10) Genel anlamda mantığın konusu nedir?

C-10) Tasavvur ve Tasdik.



S-11) Cins,tür,ayrım,hassa,irinti hangi ilmi öğrenmek için gereklidir?

C-11) Beş tümel.(isagoci)



S-12) Mantıkta en çok kullanılan yöntem hangisidir?

C-12) Kıyas.



S-13) Bir yargıdan diğer bir yargıya nasıl ulaşması gerektiğini gösteren formülün adı nedir?

C-13) Formel mantık.



S-14) Mantığın amacı nedir?

C-14) Tanım ve kıyasın doğru olanını yanlış olanından ayırt etmek.



S-15) Fiziği bir ağaca,Ahlakı verimli bir tarlaya,fizikle ahlakı koruduğu için mantığıda sura benzetenler kimlerdir?

C-15 Stoacılar.



S-16) Mantığı nahiv ilmine benzeten kimdir?

C-16) Farabi.



S-17) 2400 yıllık geçmişi olan ilim hangisidir?

C-17) Mantık.



S-18) Mantıktan başka kesin bilgiyi elde etmenin mümkün olmadığı tezini öne süren düşünür kimdir?

C-18) Gazali.



S-19) Mantık,duyuların yanıltmalarına karşı insana aklın güvenilirliğini gösterir.görüşü kime aittir?

C-19) Gazali.



S-20) Mantığı,herhangi bir bilimle uğraşmadan önce öğrenilmesi gerek şeydir. diye netelendiren düşünür kimdir?

C-20) Aristotales.



S-21) Mantık ifadesi ilkkez kimler tarafından kullanılmıştır?

C-21) Stoacılar.



S-22) Felsefe’yi mantık,fizik ve ahlak olmak üzere üçe ayırak kimlerdir?

C-22) Stoacılar.



S-23) Mantığı ilkkez bölümlere ayıran kimdir?

C-23) Petrus ramus.



S-24) Muallimi-Evvel olarak bilinen düşünür kimdir?

C-24) Arsitotales.



S-25) Revakilerin diğer adı nedir?

C-25) Stoacılar.



S-26) İslam dünyasında ilk tercüme faaliyetleri ne zaman başlamıştır?

C-26) Halid b. Yezid b. Muaviye zamanında.



S-27) Halife Mansur zamanında çevirilen eserlerin çoğunluğunu hangi ilimler oluşturur?

C-27) Astroloji ve hendese ilimleri.



S-28) Aristotales mantığının İslam dünyasına geçişini sağlayanlar genellikle hangi mezhebin mensuplarıdır?

C-28) Nesturi.



S-29) İslam dünyasında ilkkez mantığı alet ilimlerinden kabul eden kimdir?

C-29) Kindi.



S-30) İlkkez filozof ünvanını alan ve meşşai okulunun da kurucusu olan kimdir?

C-30) Kindi.





S-31) Gerçek ismi Muahmmed b. Tarhan uzluğ ebunnasır olan düşünür kimdir?

C-31) Farabi.



S-32) Mantık sadece bir alet ilmi değil aynı zamanda bağımsız bir ilimdir. Tezi kime aittir?

C-32) Farabi.



S-33) Farabi İslam dünyasının yetiştirdiği en orijinal mantıkçıdır,sözü kime aittir?

C-33) Rescher.



S-34) Mantığı,kavramlar,tanım,hükümler,çıkarımlar ve kıyas şeklinde tanımlayan kimdir?

C-34) Farabi.



S-35) Bir objenin zihinde tasavvuru şeklinde ifade edilen terim hangisidir?

C-35) Kavram.



S-36) Mutabakat yoluyla delalet ne demektir?

C-36) İsmin,bir şeye karşılık olarak konmasıdır.



S-37) Bir terimin diğer terimi zorunlu olarak gerektirmesine ne denir?

C-37) İltizam yoluyla delalet.



S-38) Bir şeyin başka bir şey veya şeyleri içermesine ne denir?

C-38) Tazammun.



S-39) Kendisinde doğruyu veya yanlışı barındıran söze ne denir?

C-39) Deklarativ.



S-40) Tasavvur ile hayali,birbirinden ayıran düşünür kimdir?

C-40) Gazali.



S-41) Parçaları ayrı ayrı ele alındığında bir anlam ifade etmeyen kavrama ne denir?

C-41) Basit kavram.



S-42) Bir nitelik olarak kullanılan kavramlara ne denir?

C-42) Bileşik kavramlar.



S-43) Bir anlam altında yer alan,bir çok şeye delalet eden kavram’a ne denir?

C-43) Tümel kavram.



S-44) Bireyler grubunu ifade edip grupta gerçekleşen kavrama ne denir?

C-44) Kolektif kavram.



S-45) Bireyler grubunu ifade edip grupta değilde bireyde gerçekleşen kavrama ne denir?

C-45) Distribütif kavram.



S-46) Beş tümeli sayınız?

C-46) Cins,Tür,Ayrım,Özel ilinti,Genel ilinti.





S-47) Kendisinden daha genel bir şey olmayan farklı hakikatlara ve zatlara yüklem olabilen tümel’e ne denir?

C-47) Cins.



S-48) Altında daha özeli olmayan özsel olarak isimlendirilen tümel’in adı nedir?

C-48) Tür.



S-49) Bu nedir? Sorusunda,Bu büyümeyen bir cisimdir dediğimizde büyüyen’den kaçındığımız şekliyle ortaya çıkan kavrama ne denir?

C-49) Ayrım.



S-50) Özsel olmayan bir yükleme ile yüklenilen tek bir hakikatin altında bulunan şeye nedir?

C-50) Hassa.



S-51) Kendisine nispet edilen şey,sadece kendisinde bulunmazsa buna ne denir?

C-51) Genel ilinti.



S-52) Çırak durumunda olan mantıkçıların Aristotales’in kategorilerini okumakla işe başlamaları gerektiğini ifade eden filozof kimdir?

C-52) Petrus Abelardus.



S-53) Kategorilerin hiçbir bağlantısı olmayan terimler olduğunu ifade eden düşünür kimdir?

C-53) Aristotales.



S-54) Varlığı kendisini niteleyene bağlı olmayan ve kendi kendine ayakta duran şeye ne denir?

C-54) Cevher.



S-55) Her biri doğası gereği bir ve bireysel bir şey olan,iki veya daha fazla tamamlayıcı öğeye bölünebilen şeye ne denir?

C-55) Nicelik.



S-56) Fertlerle ilgili olarak o nasıldır? Sorusunu soran birisine verilebilecek bir cevaptır.ifadesi hangi terimin tanımıdır?

C-56) Nitelik.



S-57) Bir tesir edicinin diğer bir şeye tesir ettiğinde tesir ediciye ilinti olan hale ne denir?

C-57) Etki.



S-58) Bir şeyin başka bir şeyle etkilenmesiyle ona ilinti olan hale ne denir?

C-58) Edilgi.



S-59) Bir şeyin bazı parçalarının diğer parçalarına veya kendisinin dışında bulunan şeylere ilinti olmasına ne denir?

C-59) Durum.



S-60) Anlamı iki şey arasındaki ilgi, ilişki olan kavram hangisidir?

C-60) ilinti.





S-61) Bir şeyin ne olduğunu açıklamaya ne denir?

C-61) Tanım.



S-62) Tanımı; Bir şeyi başka şeylerden muttarid ve munakıs olarak ayırabilecek şekilde özsel veya ayrılmaz niteliklerini sayarak açılayan özdür .klinde tanımlayan kimerdir?

C-62) ilintisel tanımları benimseyenler.



S-63) Tanımın tek bir tanımı olmadığını onu, nesnenin mahiyetinin künhünü,soranın nefsinde tasavvur etmekten ibarettir şeklinde tanımlayan düşünür kimdir?

C-63) Gazali.



S-64) Bir şeyin yakın cinsi ile yakın ayrımından yapılan tanıma ne denir?

C-64) Tam özsel tanım (haddi tam).



S-65) Bir şeyin uzak cinsi ile yakın ayrımından yapılan tanıma ne denir?

C-65) Eksik özsel tanım.(haddi nakıs)



S-66) Bir şeyin yakın cinsi ile hassasından yapılan tanıma ne denir?

C-66) Tam ilintisel tanım (Resmi tam)



S-67) Bir şeyin uzak cinsi ile ilintinden yapılan tanıma ne denir?

C-67) Eksik ilintisel tanım (Resmi nakıs)



S-68) Sadece sözcüğün açıklamasının yapıldığı tanım şekline ne denir?

C-68) Lafzi (adsal) Tanım.



S-69) Bir şeyin hakikatini değil,onun biçimsel şeklini tanımlamaya ne denir?

C-69) Resmi (ilintisel) Tanım.



S-70) Bir şeyin bütün zati niteliklerini ortaya koyarak onu tanımlamaya ne denir?

C-70) Hakiki Tanım.



S-71) Tanımda hataya düşülen üç yer hangileridir?

C-71) Cins,ayrım,ikisi arasındaki ortak bir durum.



S-72) Tanımda zihnin en fazla zorlandığı yerler hangileridir?

C-72) Yakın cinsi almak,Bütün ayrımların öznel olması,Hiçbir özsel ayrım dışarıda kalmayacak şekilde bütün özsel ayrımları almak,Ayrımın,türü ayakta tutan ve cinsinin de böyle bir şey olması.



S-73) Mantık kitaplarında ele alınan iki çeşit bölme hangisidir?

C-73) Bir bütünün kendisini oluşturan elemanlara bölünmesi,Bir tümelin tikellerine bölünmesi.



S-74) Sınıflandırmaya tabi tutulacak şeylerin,fayda ve durum göz önünde bulundurularak gelip geçici özelliklerine göre sınıflandırılmasına ne denir?

C-74) Yapay sınıflandırma.





S-75) Sınıflandırılacak şeylerin temel niteliklerini göz önünde bulundurarak yapılan sınıflandırmaya ne denir?

C-75) Doğal sınıflandırma.



S-76) Tasdik’i; Üzerinde hüküm verilmiş her hangi bir şey hakkında insanın o şeyin dışındaki varlığının,zihinde inanılmış olduğu şekilde bulunduğuna inanması şeklinde tanımlayn kimdir?

C-76) Farabi.



S-77) Önermeyi;Bir şey hakkında bie şey tasdik etmek veya bir şey hakkında bir şey inkar etmektir.şeklinde tanımlayan kimdir?

C-77) Aristotales.



S-78) Bir önermenin gerçekleşmesi için gerekli olan üç unsur hangileridir?

C-78) Konu,Yüklem,Yüklemi konuya bağlayan bağ.



S-79) Bir mananın başka bir manaya yüklenmesi şeklinde tanımlanan kavram hangisidir?

C-79) Yüklemli önerme.



S-80) Konunun bütün fertlerine veya bir kısmına hüküm yüklendiğini açıklayan önermeye ne denir?

C-80) Belirsiz önerme.



S-81) Niceliği (konusu) açıkça ifade edilen önermeye ne denir?

C-81) Belirli önerme.