Tarih bayunca kıssacı vaizler ve din ticareti
 

İslam tarihinin her döneminde kıssacı vaizler olagelmiştir! Bu vaizlerin en belirgin hususiyetleri aşırı mübalağacı oluşlarıdır. Cennet’in tavsifine geçtiler mi, Cennet nimetlerini yetmişer bin şeklinde dağıtmaya başlarlar. 70 bin huri, 70 bin köşk şeklinde… Zira hurilerin, köşklerin sayısı arttıkça, bunların cahil halk tabakasından alacakları bahşişler de bir o kadar artmaktadır!
….İlk dönemlerdeki Kıssacılar iyi niyetle, Allah rızasını kazanmak amacıyla, en azından insanlara iyi şeyler yaptırmak, günah işlemekten sakındırmak için halka kıssa /masallar anlatıyordu! Sonrakilerin ise katiyyen Allah rızası diye bir dertleri olmamıştır! Sonraki Kıssacıların ise tek derdi, dünyalıktır! Ceplerini doldurmak için, İslam’ın temellerini dinamitlemekten asla çekinmemişlerdir!
….Bu kıssacı vaizlerin en ünlülerinden biri de; İmam Gazalî’nin kendisinden etkilenip, tasavvufa girmesine neden olduğu söylenen kardeşi Ahmed Gazalî’dir. Nizamiye medreselerinde ders de vermiş olan ve verdiği vaazlarla servet sahibi olan bu kıssacı vaize göre, İblis velilerin en büyüklerindendir. Sözlerinin çoğu saçma-sapan şeyler olan, uydurma hadisler nakleden, uyanıkken peygamberi gördüğünü ve ona müşkülatını sorup-hallettiğini söyleyebilecek kadar büyük bir şarlatandır! Bu kıssacı vaiz; kimseye İblis aleyhinde söz söyletmez! Ona göre; İblis Allah’a öyle âşıktır ki, O’na öyle bağlıdır ki, cehennemde ebedi azap görme pahasına bile olsa, O’ndan başkasına secde etmemiş ve gerçek bir muvahhit (!) tir!
….Cahil halk her zaman bu kıssacıları; alimlere, fakihlere tercih etmiştir. İmam-ı Azam Ebu Hanife’nin annesi bile, oğlunun verdiği fetvaya güvenmemiş, devrin ünlü kıssacı vaizlerinden Zur’a’ya gidip, oğlunun verdiği fetvanın doğru olup-olmadığını ona sormuştur! Her nasılsa bu kıssacı vaiz tevazu göstermiş ve Ebu Hanife’nin kendisinden daha büyük âlim olduğunu söylemiş ve İmam-ı Azam’ın annesi de böylelikle mutmain olmuştur!
….Abdullah b. Ömer, bir defasında Camide yanına oturan kıssacıyı yanından kovmuştu! Abdullah İbn-i Abbas; bir kıssacı hakkında, “Yalan söylüyor, Allah’ın düşmanı” diye seslenmişti. Abdurrahman Sülemî talebelerinin kıssacılarla bir arada oturmasını yasaklamıştır.
….Hadisçiler bile bu kıssacılardan yaka silkmiştir. Bu kıssacı vaizlerden biri bir gün mescitte, “Kim Lâ ilahe illallah derse, bu sözün her kelimesinden gagası altın, tüyleri mercan olan bir kuş yaratır…” şeklinde yirmi sayfa tutacak kadar uzun bir masal anlatır. Bu hadisi Yahya b. Maîn’den aldığını söyler. Yahya da camide dinleyiciler arasındadır. Yahya der ki, Ben böyle bir hadis ne işittim ne de rivayet ettim! Bunun üzerine kıssacı vaiz pişkin bir şekilde der ki; “Ben çoktan beri Yahya b. Mâin’in ahmak biri olduğunu işitir dururdum. Bunun doğru olduğunu şimdi anladım. Be ahmak herif! Ben senden başka adı Yahya b. Mâin olan 17 tane daha adamdan hadis almışımdır.”
….Hadisçi eş-Şâ’bî, mescitte etrafına halkı toplamış hikaye anlatan ak sakallı, nur yüzlü bir ihtiyar görür. Bu kıssacı vaiz, Allah’ın iki tane sur yarattığını hikâye etmektedir. eş-Şâ’bî buna itiraz eder. Vaiz bunun üzerine hiddetlenir. “Bre utanmaz herif! Ben bu hadisi falancadan duyduğum halde bana itiraz mı edersin!” Pabucunu kaptığı gibi, eş-Şâ’bî’nin üzerine çullanır. Halk da bu kıssacı vaize katılır. Eş-Şâ’bî’ye öyle bir sopa çekerler ki, Allah’u Teâla 30 tane sur yarattığını yeminle söyleyip, kabul edinceye kadar!
….Yine ünlü alimlerden Muhammed b. Cerir et-Taberî (Ö.312) Allah’ın kendi Kürsü’sü yanında Muhammed’e de bir kürsü yarattığını söyleyen bir kıssacı vaizle karşılaşır. Taberi buna itiraz eder ve evinin kapısına da “Kürsü’sünü kimseyle paylaşmayan Allah’a hamd olsun!” şeklinde bir yazı asar! Bunun üzerine, halk bu âlimin evini taşlamıştır, öyle ki; dışarı çıkamasın diye kapısının önünü taşla doldurmuştur. Böylece kendi mümtaz âlimlerine (kıssacı vaizlerine) laf eden bu kimseyi cezalandırmıştır!
….İbn-i Cevzi ise; bu kıssacıların kendilerini zahit göstermek için, içlerinde yüzlerini sarıya boyayanlar olduğunu, istediği zaman gözyaşı dökebilmek için yanlarında tuz taşıyanların bile bulunduğunu nakleder.
….Gördüğünüz üzere tarih değişse de, kıssacılar değişmemiştir! Hamam aynı, tas aynı, yalnızca tellaklar değişmiştir! Sadece adları değişmiştir. Cahil halk da vites değiştirir gibi, normal moddan ağlama moduna geçiveren sulu gözlü sahtekârları, Mum ışığında fotojenik pozlar verip, hatunların gönlünü fetheden, melül bakışlı jön tipli artistleri, Şener Şen gibi komedyenlik / maskaralık yapan Cübbelileri tercih etmiştir!

Saadettin MERDİN