BAŞKA ANLATIMLA KIYAS-I MEAL FARIK
Kıyas-ı maal fârık, birbirine benzemeyen şeyler arasında yapılan kıyas, yani, doğru olmayan ve hakikate uymayan mukayese demektir.
Kıyasın varlığından söz edilebilmesi için, birtakım rükünleri bulunması gerektiği gibi, kıyasın geçerli olabilmesi için bazı şartların bir araya gelmesi gerekir.
Bu şartlar çoktur ve çeşitlidir. Bir kısmı "aslın hükmü" ile bir kısmı "fer" ile bir kısmı da "illet" ile ilgilidir.
Kıyas-ı maal fârık konusu, Fer' ile ilgili şartlarda geçer.
Fer' ile ilgili şartların birincisi, Fer’, hükmün illeti bakımından asıla eşit olmalıdır.
Eğer böyle olmazsa, fer’ aslın dengi ve benzeri bir olay olmadığından ona kıyas edilemez.
Çünkü bir hükmün kıyas yoluyla başka bir olaya verilebilmesi, ancak bu olayın hükümle ilgisi olaya (asla) denk ve benzer olması halinde mümkündür.
İşte, bu şart gerçekleşmediği halde bir kıyas yapılırsa, bu kıyasa, "farklı iki olay arasında yapılmış kıyas" anlamına gelmek üzere "kıyas maal fârık" denir. |