18 bin alem demek ne demektir
 

On sekiz bin âlem deyince neyi anlamamız gerekiyor? Bu âlemlerin sayısını nasıl bileceğiz?" Alem; cihan, kâinat, dünya ve Allah(celle celalüh)'tan başka her şey anlamına gelir Ayrıca halka ve topluma da âlem denir "On sekiz bin âlem" kavramı Fatiha'da "Rabbi'l-âlemîn" ifadesinin tefsirlerinde geçer

Buna göre âlemlerin sayısı on sekiz binle yirmi sekiz bin arasında değişiyor Kâinata âlem-i ekber (büyük âlem) insana da âlem-i asğar (küçük âlem) deniyor Kâinatla insan arasında çok yakın bir ilişkiden dolayı kâinata "insan-ı ekber" tabiri kullanılıyor İnsana küçük âlem denmesindeki asıl sebep, kâinatta ne varsa insanın maddî ve manevî hayatında azçok o şeyin var olmasıdır İnsanda, cisminden başka nasıl ki akıl, kalb, ruh, hayal, hafıza gibi manevi duygular vardır Büyük insan olan âlemde ve şu insan meyvesinin ağacı olan kâinatta da bu maddi âlemden başka âlemler vardır Ayrıca bu dünya âleminden tâ cennet âlemlerine kadar her bir âlemin birer seması bulunuyor 1

Diğer yandan İnsanda var olan bu duygular, kâinatta benzeri âlemlerin varlığını gösteriyor Öyle ki, insanın ruhu ruhlar âleminden, hafızası Levh-i Mahfuz'dan, hayali misâl âleminden ve böylece her bir duygusu bir âlemden haber veriyor2 Demek ki kâinatta; insan, dünya, gezegenler, yıldızlar ve galaksiler gibi bildiğimiz ve görünen âlemlerin yanı sıra, bir de gayb âlemleri olarak varlığına inandığımız görünmeyen âlemler vardır Yıldızların her biri bir âlemdir

Yeryüzünde de her bir tür varlık müstakil birer âlem sayılıyor Hatta her bir insan başlı başına küçük bir âlem olarak kabul ediliyor3 Mesela; sadece yıldızlara ve yıldız topluluğu olan galaksilere bakalım Kâinattaki galaksilerin durumu büyük bir çayırda bir çim yaprağının durumundan farklı değildir Dünyanın en güçlü optik teleskopu olan ve Amerika'da bulunan Mount Palomer Rasathanesi'ndeki 200 inçlik Hale Teleskopu'nun gözlem sahası içine 800 milyon galaksi girebiliyor Ya bütün kâinatta ne kadar galaksi var? Belki yüz milyar, belki daha fazladır Bu konuda tahmin yürütmek bile imkânsız Çoğunluğu 100 milyar civarında yıldız bulunduran bu sayısız galaksiler içinde bir trilyondan fazla yıldızı bulunanlar da vardır Bu yıldızların her birisi güneşten binlerce kat büyüklüktedirler

Bir de yeryüzüne bakalım Bu yer küresinde bulunan canlı cansız her bir tür varlık birer âlemdir: Ağaçlar, çiçekler, böcekler, kuşlar, balıklar vesaire bütün varlıklar birer âlem Ya görünmeyen âlemler Dünyada var olup da göremediklerimiz ışıklar âlemi, ısılar âlemi, hava âlemi, enerji ve elektrik âlemi, itme ve çekme âlemi ve esir âlemi gibi daha nice âlemler4

Ya dünyada olmayan âlemler: Ölen insanların ruhlarının bulunduğu berzah âlemi; ruhanî varlıkların, meleklerin ve cinlerin bulunduğu ruhlar âlemi Göremediğimiz, işitemediğimiz, sadece varlığına inandığımız gayb âlemleri: Ahiret âlemi: Cennet, cehennem ve binlerce âlemler Ruhlar âlemi ile bu dünya âlemi arasında kalan misâl âlemi Şimdi âlemleri nasıl sınıflandıracağız? Sayısını nasıl tespit edeceğiz? 18 bin mi, 18 milyon mu, 18 milyar mı? Demek ki, sayısını ancak Allah(celle celalüh) bilir "On sekiz bin âlem" sadece çokluğu ifade ediyor, desek daha doğru olacaktır

1 Sözler, s 569
2 Lem'alar, s 355
3 Mektubat, s 305
4 Mesnevî-i Nuriye, s 135

Mehmet Paksu