Tartışmada yenilmemek için karşı taraf haklı olsa bile haksızdır diyorum günah mı?

[MERVE DEMİR]

Tartışmada yenilmemek için karşı taraf haklı olsa bile haksızdır diyorum günah mı?

Sual: Münakaşa ettiğim arkadaşın haklı olduğunu anlıyorum Fakat yenilgiyikabul etmemek için, hayır öyle değildir diyorum Bunun mahzuru nedir?

CEVAPDoğru olan birşeyi kabul etmemeye inat denir İnat, karşımızdakini aşağıgörmek, ondan nefret etmek, ona düşmanlık beslemek, hased etmek gibisebeplerden meydana gelir Hakkı, düşmanımız da söylese kabul etmeliyizHakkı kabul edememek kibirdendir Kibir ise büyük günahtır Hadis-i şeriftebuyuruldu ki: (Allahü teâlânın en sevmediği kimse, hakkı kabul etmekte inatedendir)Mümin kibirli olmaz, fakat vekar sahibi olur Vekarlı kimse, dünya işlerindekolaylık gösterir Din işlerinde sağlam olur Hadis-i şerifte buyuruldu ki:(Mümin vekarlı ve yumuşak olur) Kibir ve tevazuAllahü teâlâ, kullarına gönderdiği kitapların hepsinde, kibri vegururlanmayı kötülemiş ve yasak etmiştir Mesela, Kur'an-ı kerimdebuyuruluyor ki:(Allahü teâlâ, kibirli olanları elbette sevmez!) [Nahl 23]Havariler, İsa aleyhisselama sordu:- Ey Allahın Peygamberi! İçimizde hangimiz büyük, hangimiz küçüktür?İsa aleyhisselam buyurdu ki:- En büyüğünüz, en küçüktür En küçüğünüz de, en büyüktürBöylece, kendini büyük gören küçüktür Kendini küçük gören büyüktür demişoldu Peygamberlerin sonuncusu ve hepsinin en üstünü olan Muhammedaleyhisselam da birçok hadis-i şeriflerinde, kibirli olanları kötülemiş,alçak gönüllü olanları övmüştür Mesela bir hadis-i şerifte buyuruldu ki:(Allah rızası için tevazu edeni, yani kendini, müslümanlardan üstüngörmeyeni, Allahü teâlâ yükseltir) [Bezzar] Ehl-i sünnet âlimleri buyuruyorlar ki, Allahü teâlâ ilim gibi, kudret gibibütün sıfatlarından kullarına biraz ihsan buyurmuştur Fakat yalnız üçsıfatı kendine mahsustur Bu üç sıfattan hiç bir mahlukuna vermemiştir Buüç sıfatı, kibriya, gani olmak ve yaratmak sıfatlarıdır Kibriya, büyüklük,üstünlük demektir Gani olmak, başkalarına muhtaç olmamak, herşeyi Onamuhtaç olmak demektir Buna karşılık olarak kullarına, zül ve inkisar, yaniaşağılık, kırıklık ile ihtiyaç ve fânî olmak, yol olmaktır Bunun içinkibirlenmek, Allahü teâlânın sıfatına, hakkına tecavüz etmek olur Kullarakibirlenmek yakışmaz En büyük günahtır Hadis-i kudside buyuruldu ki:(Azamet ve kibriya bana mahsustur Bu iki sıfatta, bana ortak olmakisteyenlere, çok acı azap ederim) [Müslim]


Mütevazı olun, büyüklenmeyin, övünmeyinSual: Ben çok şey biliyorum diyerek övünmek uygun mudur?

CEVAPÂlimin ilmiyle övünmesi caiz değildir (Lokman) suresi 18 ayet-ikerimesinde mealen (Şüphesiz ki Allah, kendini beğenip övünen hiç kimseyisevmez) buyurulmaktadırÖvünmek, büyüklenmenin, kibretmenin alametidir (Mümin) suresinin 35 ayet-ikerimesinde büyüklenenlerin kalblerinin mühürlendiği bildirilmektedirİmam-ı Gazalî hazretleri (Necm) suresinin (Nefsinizi tezkiye etmeyiniz!)mealindeki 32 ayet-i kerimesinin tefsirinde (Bir iyilik yaptığın zamanbunu ben yaptım deme Onu bir iyilik sanma! Onu iyilik olarak kabul etmek,kendini beğenmektir) buyurdu(Beydavi) tefsirinde, İblisin (Âdem çamurdandır, cismanidir Ben ruhaniyim,meleğim, çamur unsurların en aşağıdır Ben ise en şerefli olan ateştenyaratıldım) diyerek kibirlendiği bildirilmektedir Övünmek hadis-i şeriflede yasak edilip buyuruldu ki:(Allahü teâlâ cahiliyet övünmelerini sizden kaldırdı Hepiniz Âdemaleyhisselamın evladlarınız Âdem ise topraktan yaratıldı) [Ebu Dâvud]Övünmek, başkasını hakir, aşağı görmekten ileri gelir Hâlbuki hadis-işerifte buyuruldu ki:(Din kardeşini hakir görmek, kötülük olarak yeter) [Müslim](İnsanlar helak oldu diyenin kendisi helak olmuştur) [Müslim](Allahü teâlâ, müslüman kardeşine tevazu göstereni yükseltir, ona karşıüstünlük taslayanı da alçaltır) [Taberânî](Allahü teâlâ "mütevazı olun, büyüklenmeyin, zulmetmeyin!" diye vahyetti)[İ Mace]İnsan, ilim sahibi olunca kendini büyük görmeye başlar Hâlbuki Kur'an-ıkerimde mealen (Her ilim sahibinden üstün bir âlim vardır) buyurulmaktadır[Yusüf 76](Âlimlerin afeti, kendilerini büyük görmeleridir) hadis-i şerifi, ilimsahiplerinden kibirlenenlerin olabileceğini göstermektedir Öğünmekniyetiyle kendisinin âlim olduğunu söylememelidir! Çünkü hadis-i şeriftebuyuruldu ki: (Âlimim diyen cahildir) [Taberânî]Allahü teâlâ, Peygamber efendimize tevazu ehli olmayı emretmiştir Hadis-işerifte buyuruldu ki: (Kıyamette Âdemoğlunun seyyidiyim, hakikatıbildiriyorum, öğünmüyorum Ben şefaatçilerin ilkiyim Bunları öğünmek içinsöylemiyorum) [İbni Mace][Yani (Hakikati bildiriyorum, hakikati bildirmek vazifemdir, bunlarısöylemezsem vazifemi yapmamış olurum) demektir Bunun için mucize göstermekgerekir; fakat keramet göstermek gerekmez]

İlimden Maksat
İlmi, yalnız rızasını kazanmak için öğrenmek gerekir Başka maksatlarlaöğrenmek, caiz değildir Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:(Kim âlimlere övünmek, sefihlerle, cahillerle, aklı noksan olanlarlamünakaşa etmek, onları susturmak, insanların teveccühünü kazanmak için ilimöğrenirse, Allah onu Cehenneme atar) [Tirmizî](Âlimlere övünmek, sefihlerle mücadele etmek maksadıyla ilim tahsil etmeyin!Toplantılarda ilimle üstünlük taslamayın! Böyle yapanın gideceği yer,Cehennemdir Cehennem) [İbni Mace](Allah rızasından başka maksat için ilim öğrenen veya ilmini dünyamenfaatine alet eden, Cehennemdeki yerine hazırlansın!) [Tirmizî]İlmi yukarıda bildirilen maksatlarla öğrenmek caiz olmadığı gibi, Allahrızası için öğrenip de yukarıdaki maksatlarla kullanmak da caiz değildirİlmi ile övünmek de Allah rızasına aykırıdır Hadis-i şeriflerde buyurulduki:(Bir kavim çıkar, Kur'an okuyup "Kim bizden daha iyi bilir? Kim, bizden dahafazla fıkıh bilgisine sahiptir?" der İşte bunlar Cehennem yakıtıdır)[Taberânî](Vallahi bir zaman gelecek, insanlar Kur'anı öğrenecek ve okuyacaklarSonra, "Biz okuduk, öğrendik Bizden hayırlı daha kim var?" diyecekler İşteonlar Cehennem odunudur) [Taberânî]Bu hadis-i şerifler, ilmi ile övünmenin caiz olmadığını göstermektedir İlmiile övünen kimselerle tartışmak asla uygun değildirİnsanın ömrü kısadır Münakaşa ile zaman öldürmek asla caiz değildirAbdülkuddüs hazretleri buyuruyor ki: (Vaktin kıymetini bil! Gece-gündüz ilimöğrenmeye çalış! İlim öğrenmek ibâdet yapmak içindir Kıyamet günü iştensorulacak, çok ilim öğrendin mi diye sorulmayacaktır İş ve ibâdet de ihlaselde etmek içindir) Hadis-i şerifte buyuruldu ki:(Kıyamette herkes, şu 4 şeyden soruluncaya kadar yerinden ayrılamaz:1- Ömrünü nerede tükettin?2- Gençliğini nerede geçirdin?3- Malını nerede kazandın, nereye harcadın?4- İlmin ile [bildiğin ile] ne amel ettin?) [Tirmizî]

Babası dedesi ile övünmekSual: Kendi yaşayışları uygun olmayan kimselerin babaları ile ve dedeleriile övünmeleri uygun mudur?

CEVAP Babaları ile, dedeleri ile övünmek ve tekebbür etmek, cahillik veahmaklıktır Kabil, Âdem aleyhisselamın oğlu idi Yam da, Nuh aleyhisselamınoğlu idi Babalarının Peygamber olması, bunları küfürden kurtarmadıİnsanın övündüğü dedeleri, bir avuç toprak olmadı mı? Onların salih olmalarıile övünmemeli, onlar gibi salih olmaya, onların yolunda bulunmayaçalışmalıdır!

Kibir ve ucubSual: Kibr etmekle, ucb etmek birbirine çok benziyor Birinin diğerindenfarkı nedir?

CEVAPKibir, kendini başkasından üstün göstermek, ucub ise, kendini başkasındanüstün bilmektir Hiç kimsenin bulunmadığı yerde insan ucub sahibi olabilir,fakat kibirli olamaz Çünkü insan, kimse olmasa da kendini ve işinibeğenebilir Fakat kimse olmadığı için kendini büyük gösteremez,kibirlenemezUcub, yaptığı iyi işler sebebiyle kendini beğenmektir İnsan, kendinibeğenince, başkalarından üstün görebilir Bu üstün görme işi de kibirdirUcubdan kibir doğar Kibirden kurtulmak için tevazu sahibi olmaya, ucubdankurtulmak için de minnet ehli olmaya çalışmalıdır! Diyelim ki bir kimse çokgüzeldir, çok yakışıklıdır Bundan dolayı kendini beğenir, yani ucb ederMinnet, nimete kendi eliyle değil, Allahü teâlânın lütfu ile kavuştuğunudüşünmektir Güzel, yakışıklı olmasını cenab-ı Hakkın bir lütfu olduğunudüşünen kimse, kendini beğenemez

Sual:İnsanın kendini beğenmesi, (insanlar içinde değil, yalnızken) aynayabakıpta çok güzelim, çok yakışıklıyım falan demesi zararlı bir duygu mudur?

CEVAPKendini beğenmeye ucub denir Bundan kurtulmaya çalışmalıdır