Allah aynı anda her şeyi nasıl bilir ve yapar?
 

Temessül, kainattaki mühim bir kanunun adıdır Bir varlığın öz veya suretle, bazen ikisiyle birden yansımasıdır Benzeşme, cisimlenme, görünme ve belirme diye de ifade edilebilir

Temessülün özelliğini belirleyen iki önemli unsur vardır “görünen varlık” ve “gösteren ayna” Başka bir deyişle, temessül olayında, varlığın görünebilme kabiliyetiyle aynanın gösterebilme istidadı iki temel faktördür

Temessülün en basit ve bilinen misali günlük hayatımızda daima kullandığımız aynalardır Aynaya bakarsak, orada kendimizi görebiliriz Suretimizin karşımızdaki cama aksetmesi bir temessüldür

Aynadaki görüntümüz, bizim görünüşümüzle doğru orantılıdır Aynı orantı, görüntü ile aynanın rengi ve düzgünlüğü arasında da vardır Su da bir tür aynadır Televizyon ise, meselemize güzel bir misal olabilir Bir şahıs, televizyon vasıtasıyla, temessül sırrıyla, ayrı yerlerde, milyonlarca ekranda aksetmektedir Aynaya mukabil, bunda ses tecellisi de vardır

Şu halde cam, su ve televizyon, kabiliyetleri farklı üç nevi aynadır Maddi varlıkları gösterebilirler Kainattaki aynalar bunlardan ibaret de değildir Hava, esir ve misal alemi de ayna vazifesi görürler Onlarda ruhani varlıklar temessül eder Nasıl kesif yaratıklar maddi aynalarla tezahür ediyorsa, öyle de nurani varlıklar latif aynalarla tecelli ederler O, göz ile görülemeyen varlıklar ise, cinler, melekler ve ruhlardır

Temessül eden varlıkları üç kısma ayırabiliriz

Birincisi, “kesif, maddi” şeylerin akisleridir Bunların görüntüleri bir suretten ibarettir O şeyin mahiyetini yansıtmaz Mesela, bir kimse yüz aynalı bir odaya girse, yüz tane görüntü meydana gelir Lakin o suretler ölüdürler Görmezler, işitmezler, konuşmazlar, yemezler, içmezler

İkincisi, “maddi nurani”nin yansımasıdır Aynasını güneşe çeviren bin tane adam düşünelim Güneş, bütün aynalarda görünür O görüntüler güneşin aynısı değildir, ancak güneşin bazı özelliklerine sahiptir Aynadaki güneşcik de, asıl güneş gibi ışık, ısı ve yedi renk sahibidir Gökteki güneş şuurlu olsaydı, aynamız vasıtasıyla bizimle konuşabilir, çeşitli işler yapabilirdi Bir iş başka bir işe engel olmazdı

Üçüncü kısım, “nurani ruhlar”ın akisleridir Bu görüntüler, ruhani varlığın özelliklerine sahiptir Diridir, görür, işitir, konuşur, anlar ve bilir Bu noktada aynaların gösterebilme kabiliyeti önem taşır Mesela, havadan daha latif olan “esir”, ruhaniler için iyi bir aynadır

Muteber hadis kitaplarında temessülün birçok misalini görmek mümkündür Mesela, “hame” isimli bir cin, ihtiyar bir adam halinde cesetlenmiş, peygamber efendimiz aleyhisalatü vesselamın yanına gelmiş, şehadet getirerek İslam’ı kabul etmiştir Hazret-i Ömer radıyallahu anhın anlattığı bu hadise, cinlerin temessülüne güzel bir misaldir

Hazret-i Cebrail aleyhisselam ise, bilinmeyen bir şahıs suretinde Efendimizin huzuruna gelmiş, “iman nedir, İslam nedir?” diye sorular sormuştur Sahabelerin huzurunda meydana gelen bu hadise, meleklerin temessülü hakkında meşhur bir misaldir O büyük melek, aynı anda daha başka sayısız yerlerde bulunur, çeşitli işler yapar, bir iş başka bir işe mani olmazdı

Hazret-i Muhammed aleyhissalatü vesselam da, temessül kanunuyla, aynı anda muhtelif yerlerde görünür, alimlere ders verir ve velileri irşat eder Bu hakikat, maneviyat merdiveniyle ulvi makamlara çıkan meşhur zatların kitaplarında anlatılmaktadır Bu hususiyet, bazı mühim velilere de ihsan edilmiştir Bunların ders ve irşadı vefatlarından sonra da devam eder

Hem ruhu, hem de cesediyle, aynı anda birçok yerde bulunabilen bir kısım evliya da vardır ki, bunlara “abdal” namı verilir Ruhu gibi, cesedi de nuraniyet kazanan bu zatların hali, hakikaten harikadır

Temessül hadisesi bütün “nasılların” cevap anahtarı gibidir Bu kanun, bize, Allahu Teala'nın, “bir” olduğu halde her şeyi aynı anda nasıl bildiğini, nasıl yarattığını, nasıl idare ettiğini, bir işin başka işlere nasıl mani olmadığını da hiç bir şüpheye yer kalmayacak şekilde izah eder Bütün kanunları koyan Odur Nice harikalara mazhar olan bütün cinleri, melekleri ve ruhları yaratan O'dur Nurlar, O'nun “nur” isminin gölgeleridir O, maddi olmayan mukaddes zatıyla hiçbir yerde değildir, ancak isimleri ve sıfatlarıyla her yerdedir Temessül ve nuraniyet sırrını bir derece de olsa anlayanlar, bu hakikatları görür, bilir ve tasdik ederler