|
ÜNLÜ DARALMASI (DEVAMI) Not: “de” ve “ye” fiilleri haricindeki kelimelerde “y” kaynaştırma ünsüzü ünlü daralması meydana getirmez. Bu tip kelimeler konuşurken daralmaya meyilli olduklarından yazarken de sözcüğün konuşmadaki gibi yazılması bir yazım yanlışı olarak kabul edilir. Doğru Yanlış Ağlayan Ağlıyan Söyleyecek Söyliyecek Anlayabilir Anlıyabilir Gizleyeli Gizliyeli Bekleyeceğim Bekliyeceğim “-yor” ekinden önce gelen “ma, -me” olumsuzluk eki de daralmaya uğrayarak “mı, mi, mu, mü” olur. Örnekler: Bak – ma – yor – lar > Bakmıyorlar (Ünlü daralması) Dinle – me – yor > Dinlemiyor (Ünlü daralması) Oku – ma – yor – sun > Okumuyorsun (Ünlü daralması) Çöz – me – yor – sunuz > Çözmüyorsunuz (Ünlü daralması) |
ÜNLÜ TÜREMESİ 1-Bazı sözcükler “-cık, -cik, -cuk, -cük” küçültme eki aldıklarında sözcük ile küçültme eki arasında bir ünlü türemesi meydana gelir. Örnekler: Az – cık > Azıcık (Ünlü türemesi) Bir – cik > Biricik (Ünlü türemesi) Dar – cık > Daracık (Ünlü türemesi) Genç – cik > Gencecik (Ünlü türemesi) Gül – cük > Gülücük (Ünlü türemesi) Öp – cük > Öpücük (Ünlü türemesi) |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. ÜNLÜ TÜREMESİ (DEVAMI) 2- Bazı pekiştirilmiş sözcüklerde de ünlü türemesi meydana gelebilmektedir. (“m, p, r, s” harfleri kullanılarak oluşturulan pekiştirmenin nasıl yapılacağını “sıfatlarda pekiştirme” konusunda anlatmıştık dilerseniz inceleyebilirsiniz.) |
Güneybatı Güneydoğu gibi birleşik yön isimleri BİTİŞİK yazılır. |
AÇIKLAMA BİLDİREN CÜMLELER Açıklama, bilinmeyeni bilinir kılmaktır. Bir kavram, durum ya da olguyla ilgili bilgi vermek amacıyla kurulan cümleler, açıklama nitelikli cümlelerdir. Açıklama belirten cümlelerde yargılar arasındaki bağlantı bağlaçlarla kurulur. Örnek: Bugün okula gitmeyeceğim; çünkü hastayım. Yüzünden düşen bin parça, anlaşılan üzgünsün. Günü gününe pek uymaz bu kentin. Bir bakarsınız, yaz ortasında buz kesmişsiniz; bir bakarsınız, kasım ortasında ceket fazla gelmiş. |
CÜMLE VURGUSU Cümlede asıl anlatılmak istenen öğe vurgulanır. Biz konuşurken, önemsediğimiz öğeyi cümlenin herhangi bir yerinde ses tonumuzu yükselterek vurgulayabiliriz. Ancak yazıda bunu yapamayacağımızdan, vurgulamak istediğimiz öğeyi yükleme yaklaştırırız. Yani cümlede yükleme en yakın öğe, en çok vurgulanan öğedir. “O, beni, hep burada bekler.” cümlesinde yükleme en yakın öğe dolaylı tümleç olduğundan, en çok vurgulanan öğe de odur. |
ARA SÖZ (Dolaylı Söz, İstitrat) Cümleyi söylerken söz arasına sıkıştırılan, bazen bir öğenin açıklayıcısı, bazen cümle dışı unsur olan söz veya söz öbeklerine arasöz denir. Eğer bu söz bir cümle ise “ara cümle” diye de adlandırılır. Açıklamadan da anlaşılacağı gibi ara sözün iki işlevi vardır. “O kasabayı, doğduğum yeri, bu kitapta tanıttım.” Nesne/ Dolaylı Yüklem/ Tümleç cümlesinde “doğduğum yeri” sözü, kasaba hakkında söylenmiştir ve kasabayı açıklamaktadır. Öyleyse bu öğe nesneyi açıklayan bir ara sözdür. Ara söz daima açıkladığı öğeden sonra gelir. Ara söz ve aracümleler iki virgül arasında ya da iki kısa çizgi arasında verilir. Örnek: “Ömer Seyfettin, edebiyatımızın en güçlü öykücüsü, eserlerinde yaşadığı topluma yabancı kalmamıştır.” cümlesinde altı çizili yazılan ara söz cümleden çıkarılsa bile cümlenin anlamı bozulmaz. Fakat ara sözdeki bilgi, cümle içerisinde verilmek istendiği için bu bir ara söz olarak açıkladığı öğeden hemen sonra gösterilmiştir. |
yukarıdaki en son örnekde altı çizili cümle çıkmamış altı çizili cümle: edebiyatımızın en güçlü öykücüsü |
Toplam 1 Eklenti bulunuyor. cicekver |
Bağımlı Sıralı Cümle Birbirine yalnız anlam yönünden değil, öğeleri bakımından da bağlı olan sıralı cümle çeşididir. Sıralı cümleyi oluşturan cümleler ortak öğe kullanır. Farklı yüklemler ortak özneye, nesneye ya da tümlece bağlanır. Yani özne, nesne ya da herhangi bir tümleç her iki cüm*lenin de öznesi, nesnesi, tümleci olur. ÖRNEK: Aydın, dün hep evdeymiş; hiç dışarı çıkmamış. Yukarıdaki cümle birbirine noktalı virgülle bağlanmış iki cümleden oluşan bir sıralı cümledir. |
Bağımsız Sıralı Cümle Öğe ortaklığı olmayan sıralı cümle çeşididir. Sıralı cümleyi oluşturan cümleler anlamca birbirine bağlıdır; ancak aralarında öğe ortaklığı söz konusu değildir. Kitapları çok severdi. sözü yüklemi, öznesi olan bir cümledir. Evindeki kütüphanede binlerce kitabı vardı." sözü de eksiksiz bir cümledir.Bu iki cümle anlamca birbirine bağlıdır. ÖRNEK: "Kitapları çok severdi; evindeki kütüphanede binlerce kitap vardı." cümlesi ise bir bağımsız sıralı cümle olur. Her cüm*lenin öğeleri yalnız kendine ait, cümleler arasında öğe ortaklığı yok. |
BAĞLI CÜMLE Bağlı cümle biçim olarak sıralı cümleye çok yakındır. Sıralı cümlenin içindeki cümleler birbirine virgül ya da noktalı virgülle bağlanır. Bağlı cümlede ise cümleler birbirine bağlaçlarla bağlanır. Çevrenize alıştığınız anda ihtiyarlamışsınızdır. sözü bir cümledir; tam bir yargı bildirir, sonuna nokta konup cümle tamamlanmıştır. Artık düşünmeye ihtiyacınız kalmamıştır. sözü de gerekli öğeleri olan bir cümledir. Bu iki cümle arasında anlamca ilişki ve bir bağ vardır. Bu iki cümle birbirine "çünkü" bağlacı ile bağlanacak olur*sa ortaya çıkan cümle bağlı cümle olur. Örnekler: Çevrenize alıştığınız anda ihtiyarlamışsınızdır; çünkü artık düşünmeye ihtiyacınız kalmamıştır. Sinek küçüktür, ama mide bulandırır. * Bağlı cümlede cümleler birbirine "ama, ancak, fakat, lakin, ne var ki, ne yazık ki, yalnız, çünkü, oysa, oysaki, madem*ki, ve, veya, ne...ne, halbuki..." gibi bağlaçlarla bağlanır. |
| SAAT: 11:38 |
vBulletin® Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
User Alert System provided by
Advanced User Tagging v3.2.6 (Lite) -
vBulletin Mods & Addons Copyright © 2025 DragonByte Technologies Ltd.