Ölmeden evvel…

[enderhafızım]

Ölmeden evvel…

Çöreğin içinde Mushaf geçirildiği dönemlerden kalma bir Bulgaristan göçmeniydi Hafız teyze. Kominist rejimin din ile savaşına tanık olmuş bedeni, İstanbul'da olanları anlamakta zorlanırdı.

70'li yılların sonuydu. “Bre ne zorumuş burada Müslüman kalmak” diye başlar, gözyaşlarını sile sile devam ederdi. “Bizim kızancağızlara dinimizi anlatmak ötede daha kolay idi be. Biz Müslümanız derdik. Müslümana bu farz derdik, olur biterdi. Niye diye sormazdı kızanlar bize. E buraya geldik. Bozuldu her şey. Herkes Müslüman olunca Müslüman kalmak hiç kolay değilmiş be!”

Hafız teyze anlatır, biz onun anlattıklarını masal gibi dinlerdik. Anlattıklarını masal gibi dinlediğimizi fark edince, “Hadi bakalım” diye aniden başka bir boyuta geçiriverirdi.

“Büyük tövbeyi yapacağız. Her Müslüman ayda bir kere, olmadı yılda bir kere, olmadı ömründe bir kere bu tövbeyi yapmalı.” Sonra devam ederdi. “Buraya gelirken imamı buldum. Bu gün kandil dedim. Kıldıracaksın inşALLAH bize tesbih namazı. Kem küm. Kıldıracaksın ya dedim. Her Müslüman haftada bir kere olmadı ayda bir kere, olmadı yılda bir kere olmadı ömründe bir kere kılacak tesbih namazını.”

Hafız teyze söyleyeceğini hep o sıra ile söylerdi. Her Müslüman günde bir, olmadı haftada bir, olmadı ayda bir, olmadı yılda bir, olmadı ömründe bir defa.

Onun “ölmeden evvel ille de yapılacaklar” listesi büyük tövbe, tesbih namazı ve kefaret orucu ve ile de herkesin hellalliğini almak idi. “Ne yapın edin gücünüz kuvvetiniz yerinde iken ömrünüzde bir defa kefaret orucuna niyet edin.”

Gazetelerde, dergilerde “ölmeden evvel okunacak kitaplar”, “ölmeden evvel görülecek filmler” listesine bakarken, ALLAH rahmet etsin, her defasında Hafız teyzeyi hatırlıyorum. Sonra da onun adına cevaplar vermeye çalışıyorum.

- “Ölmeden önce muhakkak seyredilmesi gereken filmler varmış Hafız Teyze.”

- “Öte dünyadan haber mi çıkmış. Kabir suali bu filmlerden mi olacakmış?” diyor, gözünde gözlük çetik ören hayali ile.

Ya da,

- “Bak şimdi sen şunların yaptığına! Çoluğun çocuğun imanını ifsad ediyorlar. İnandın mı yavrum. Yaşarken de ölürken de insana lâzım olan en mühim şey imanı be yavrum. Bu filmler imanımızı mı kuvvetlendirecekmiş?

Bakma sen onların söylediğine. Otur hele şuraya. Bak nasıl yaşamış bizden öncekiler. Zamanın birinde bir delikanlı gelmiş büyükler meclisine. Ölmek için bir yer söyleyin hele demiş. Onlar da bak şurası uygun demişler. Delikanlı kelime-i şahadet getirip oracıkta teslim edivermiş ruhunu.”

Ölmeden evvel ölmeyi uzun uzun anlatırdı Hafız Teyze. “Ölümü hiç hatırdan çıkarmadan yaşamayı bilse insanda kötülük mü kalır” derdi. “Heva ve hevesinin peşinden mi giderdi? Bu geçici âleme niye bunca emek! İnsan azığını öteler için hazır eylemeli.”

Ölmeden evvel ölmek temrinini bilenlerin aramızdan çekildiği; bilenlerin kalmadığı gibi bunu anlayabileceklerin bile azaldığı bir dünyada yaşıyoruz artık. Ölmeden evvel ölmeyi bir ıstılah olarak hatırda tutacak kadar vefa gösteremeyince, “başkalarının ölümü” bize dokunmayan bir seyre dönüşüyor. Dünya böyle bir “yer” artık. Dünya esas yurdun durağı olmaktan çıkıp bir “yer”e dönüşünce, ölmeden önce tırmanılması gereken tepeler, ölmeden önce seyredilmesi gereken filmler birbirini kovalıyor.

“Ölmeden önce” diyerek aslında ne demiş oluyoruz? İnsan hayatında bir defa falan yeri görmeli, filan filmi seyretmeli demek yerine ölmeden evvel diyerek ölümü seyir üzerinden öldürebileceğimize inandırmaya çalışıyoruz kendimizi. Ölümü uhrevi alemin başlangıcı olan bir son olmaktan çıkararak, ölüm ile ölmeden önce yapılması gereken “heva-heves” listesini post-modern harmanlamanın ruhuna uygun bir şekilde birbirine rapt ediyoruz: “Ölmeden evvel seyredilecek filmler/Okunacak kitaplar.”

Reklam dilinin; eskimemiş bir davet oluşturmak kastıyla kurduğu cümleye, üzerinde durulmaya değmez bir klişe olarak neden bakamıyorum… Çünkü, modern zihniyetin ölüm ile ilgili bütün kodlarını ve uzaklığını veriyor bu listeler.

Esasında “ölmeden evvel yapılacaklar” listesi efendimizin hadis-i şerifini hatırlatıyor bize. “Nasıl yaşadıysanız öyle öleceksiniz.” Modern dünyanın fanileri olarak “böyle” yaşadığımıza göre, “ölmeden evvel yapılacaklar” listemiz de “böyle” oluyor işte. Görülmesi gereken yerler, tadılması gereken lezzetler, gidilmesi gereken filmler, okunması gereken kitaplar…

Ölmeden evvel yapılacaklar listesi uhrevi bir yolculuğun azığını değil de, “Ben yaptım ve oradaydım” ile kazanılan modern hacılığın “kutsanmışlığını” vaad ediyor.

Fatma Karabıyık BARBAROSOĞLU