Doğu da Batı da Allah'ındır
Doğu da Batı da Allah'ındır 115-Doguda Batı da Allah'ındır. nereye yönelirseniz Allah'ın yüzü oradadır.Muhakkak ki Allah Vasi'dir,Alim'dir. Bu ayetin nüzul sebebi hakkında çeşitli görüşler vardır. Bu görüşlerin hepsi İbn Cerir Taberi'de geçmektedir. 1 - Kıble önceden Kudüs'e doğru idi. sonra Ka'be'ye çevrilince yahudiler itiraz ettiler ve dediler ki: «Kıble niçin değişti? Madem önceden yanlıştı niçin böyle yapılıyordu. Madem doğru bir şey idi niçin değişirildi.» Bunun üzerine Allah (c.c) bu ayeti indirdi. 2 - Kıble tayin edilemediği ve bilinmediği zaman ne yapmak gerektiğini bildirmek için inmiştir. 3 - Bu ayet nafile namazlar hakkında indirilmiştir. 4 - Necaşi hakkında indirilmiştir. Necaşi öldüğünde Rasulullah (s.a.s) müslümanlara: «Kardeşinizin namazını kılın» dediğinde müslümanlar: «Ya Rasulallah! O müslüman değildi. O Ka'be' ye doğru değil Kudüs'e doğru namaz kılıyordu.» dediler. (Bu rivayet zayıftır) 5 - Sahabelerin Rasulullah (s.a.s)'e: «Allah'a dua edeceğimiz zaman hangi yöne yönelelim?» diye sormaları üzerine bu ayet indi. Kıble Niçin Değiştirildi? Kıble ancak Allah'ın belirttiği yönde olur. Kıble olarak seçilen yer belli bir özelliğinden dolayı kıble seçilmez. Kudüs nasıl ki Allah (c.c)'nun emriyle kıble tayin edilmişse, Ka'be'de aynı şekilde Allah (c.c)'nun emriyle kıble tayin edilmiştir. Kıble Tesbit Edilemediği Zaman Ne Yapılır? Kıblenin hangi yönde olduğu bilinmediği zaman içtihad yapılır. İmam Ebu Hanife'ye göre; araştırarak içtihadına göre kıbleyi tayin edip namaz kılan kimse namazı kıldıktan sonra kıblenin yanlış olduğunu anlasa da namazı iade etmesi gerekmez. Eğer kıblenin yanlış olduğunu namaz içinde öğrenirse o zaman namazını bozmadan o yöne döner. İmam Malik'e göre; araştırarak içtihadına göre kıbleyi tayin edip namaz kılan kimse eğer yanıldığını anlarsa vakit çıkmamışsa namazını iade eder, vakit çıkmışsa iade etmesi gerekmez. İmam Şafii'ye göre; kıble tayininde yanıldığını anlayan kimsenin, vakit çıksa da çıkmasa da namazını iade etmesi gerekir. Hanbeliler'in bir görüşü İmam Malik'in görüşü gibidir. Diğer görüşü de İmam Şafi'nin görüşü gibidir. Binek Üzerinde Namaz Kılınır mı? Bu ayetle nafile namazın hayvan üzerinde kılınabileceğine izin vardır. Hayvan nereye yönelirse yönelsin üzerinde namaz kılınır. İbni Ömer (r.a)'den şöyle bir hadis rivayet edilmiştir: «Rasulullah (s.a.s) devesinin üzerinde iken devesinin gittiği yöne doğru (nafile) namaz kıldı.» (Müslim)
Allah'ın Yüzü:
«Nereye yönelirseniz Allah'ın yüzü oradadır.»
Ayetin bu bölümü hakkında da çeşitli görüşler vardır:
İmam Şafii ve bazı alimler «Allah'ın yüzü oradadır» dan kasıt Allah'ın kıblesidir, demişlerdir.
Bazı alimlere göre ise; «Allah'ın yüzü oradadır»dan kasıt Allah'ın belli bir yer ve yönde olmadığı, ilmi ve iradesinin heryerde olduğudur.
Sahabelerin görüşü; Allah'ın isimlerini ve sıfatlarını belirten ayetleri mahlukata benzetmeden, iptal etmeden ve saptırmadan olduğu gibi almaktır. Bu ayette de açıktır ki; Allah'ın yüzü vardır. Fakat mahlukatınki gibi değildir. Allah (c.c) hakkındaki sıfatlara teşbih (mahlukata benzetmek), ta'til (iptal etmek) ve sapık teviller yapmadan iman etmek gerekir.
«Muhakkak ki Allah Vasi'dir, Alim'dir.»
Vasi : Cömertliği bütün kainatı, ilmi bütün ilimeleri, kudreti bütün kuvvetleri ihata eden demektir.
Alim : Kullarının gizli veya açık bütün yaptıklarını ve söylediklerini bilendir.