“Allah’ın yüzüne” yaklaşın.!
Allahın nur'una yaklaşın
Açlık günleri” demek olan oruç ile
“Yeryüzünde 1 milyar insan hangi suçundan dolayı aç?” sorusu arasında bir bağ kuramayan ve ‘Ne alaka, kel alaka’ vaziyetleri ile karşılayan ‘yurdum insanı dindarına’ ne demeli?
Dindâr mı demeli dini-dâr mı demeli?
Ona mı, kendime mi yanmalıyım?
Acaba Kur’an’ın indirilmeye başladığı ay olan Ramazan ayının tümüyle
“açlık günleri” ilan edilmesinin amacı ne olabilir?
Acaba
“Açlık günleri (oruç)
sizden öncekilere de farz kılındı” ayeti nasıl bir insanlık ve tarih okuyuşunun ve bilincin ifadesidir?
Kur’an’da keffâretlere öngörülen ‘boyunduruk altında olanları (köleleri) özgürleştirmek’, ‘on veya 60 açı doyurmak’ veya ‘on veya 60 gün peşpeşe aç kalmak’, ‘ötekine’ nasıl bir bakışın ifadesidir? (bkz. ‘Sosyal İslam’ başlıklı makele).
Acaba Kur’an ‘doyurulması gerekenler’ ile
‘Allah’ın yüzü’ (
vechillah) arasında neden ilişki kuruyor? (İnsan; 76/9) Sonr
a “Sizden beni doyurmanızı istemiyorum, sizden rızık da istemiyorum” (Zariyat: 51/57) diyor. Bu nasıl bir teolojidir?
Bunları anlamak için Kur’an’a alttakilerin (açların ve yoksulların) gözüyle bakabilmek lazımdır.
Dine bu zaviyeden bakabilmek için de sıradanlıktan çıkıp ‘özgün bir din’ anlayış ve bilincine sahip olmak lazımdır.
***
Dinlerini ‘tapınak dini’ ve ‘zengin eğlencesi’ haline getirenler, başta oruç, iftar ve sahur olmak üzere İslam’ın özgün ritüllerini tahrif etmişlerdir.
Artık Ramazan bir festival.
İftar, zenginlerin davet ve şatafat gösterisi.
Sahurun anlamı yok.
Ramazan gelince ‘din pazarı’ açılıyor. Ekranlar Ramazan meddahlarından, kıssacılardan, hurafecilerden geçilmez oluyor.
Allah’ın bizim sırf aç kalmamızı istediğini, ondan ‘hoşnut’ olduğunu sanıyorlar.
Sanki biz aç kaldıkça Allah’ın ‘egosu’ tatmin oluyor ve bundan büyük zevk duyarak “Nasıl da milyonlarca insan benim için aç kalıyor, en büyük benim!” diye gökte tanrılığını kutluyor (!)
Sırf ‘bir’ ayaç kalmada maharet var sanıyorlar.
Sadece ‘beş’ kez eğilip kalkmanın meziyet olduğunu sanıyorlar.
Kabe’nin etrafını ‘yedi’ defa dönmenin yeteceğini sanıyorlar.
Hayvan boğazlamanın, her yanı kan gölüne çevirmenin, derinin, bağırsağın, dananın, tekenin ‘din kuralı’ olduğunu sanıyorlar.
Saçının tek telini göstermezsen, domuz etini zinhar yemezsen en çok takva sahibi ve en iyi dindar oluyorsun.
Bu zihniyet nusükun (ritüelin) hayattaki gereğini yapmayı değil; bizzat kendisini din sanıyor.
Açlarla beraber olmayı değil; orucun kendisini… Zülme ve sömürüye ‘kıyam’ etmeyi, zenginin önünde eğilmemeyi, hayatta kimseye ‘secde’ etmemeyi değil; namazın kendisini… Halka karışmayı, eşitlenmeyi değil; tavafın kendisini… Yakınlaşmayı, kaynaşmayı değil; kurbanın kendisini… Domuzlaşmamayı, yiyicilik yapmamayı değil; domuz etinin kendisini… Kadının boyunduruklardan kurtulmasını değil; saç telini örtmenin kendisini ‘ibadet’ sanıyor. Başörtüsünün sırf saç telini göstermemek için var olduğunu sanıyor ve ‘fetiş’ oluşturuyor.
Bunları söyleyene de “Ne yani namazı, orucu, haccı, kurbanı, başörtüsünü inkar mı ediyorsun, domuz eti caiz mi diyorsun?” diyerekten de ‘din bekçiliğini’ kimselere bırakmıyor.
Akif’in tabiri ile ‘Nebiye atf ile binlerce herze uyduruyor, yıkıyor da onunla dini mubini yeni bir din kuruyor’ sonra da ‘yeni bir din mi getiriyorsun’ diye üste çıkıyor.
‘İbadet’in ne olduğunu bilmiyor.
40 yıldır “Din nedir?’ okuyor, bir arpa boyu mesafe yok.
Dinlerde ‘ritüel’ ne amaçla yapılır tümüyle fransız.
Ritüelin kendisini ibadet sanıyor. (bkz. ‘Din ve ibadet anlayışımız’ başlıklı makale).
***
Çünkü ona öyle anlatıyorlar.
Din adına konuşanlar, cemaat hocaları, televizyon vaizleri, hatta Diyanet bile böyle anlıyor dini, diyaneti, ibadeti…
Din, Diyanet, Medine, Medeniyet hepsi aynı kökten gelir.
Peygamberimiz kurduğu yeni topluma neden din kökünden gelen
“Medine” demiş acaba?
Düşünün bakalım İsrail’in resmi ismi neden
“Medinetu’l-İzrail” acaba?
Çünkü din bir inanış, düşünüş ve anlayış biçiminin siyasi, sosyal, toplumsal ve ekonomi-politik ete kemiğe bürünüşü;
“devlet” halinde vücutlanışı demek…
Bir dinin ete kemiğe büründüğü, vücutlandığı yere onun için
“Medine” denir.
Batılıların
“religion” değil;
“state” dediği şeye takabül eder.
Batılılar ölüler, ruhlar ve ayin (ritüel) ile ilgili olana din anlamında
‘religion’ diyorlar. Çünkü Aydınlanmada öyle tanımlandı. Buna göre din bir vicdan işi olup, ölüler, ruhlar ve ayin ile ilgilidir. Yeri tapınaklar ve mezarlardır.
Oysa din
“state” olmak icap eder. ‘State’ yaşayanlar, diriler, siyasal, sosyal, toplumsal, ekonomi-politik olanla ilgilidir. Buna göre din bir vicdan işi değil; vicdanla başlayan bir iştir. Mecrası tarih, tabiat, insan, yaşam ve toplumsal hayattır. Yeri tapınaklar ve mezarlar değil; hayatın atardamarlarıdır.
İşte buna
‘gerçek hayat dini’ diyoruz.
İslam’ı böyle anlamazsanız onu Hristıyanlığın düştüğü duruma düşürür ve ‘dinlerden bir din’ haline getirirsiniz. Oysa İslam dinlerden bir din değildir. Hatta
‘religion’ anlamında bir ‘din’ de değildir. (bkz. ‘İslam dinlerden bir din midir?’ başlıklı makale).
**
Namazı, orucu, haccı, kurbanı vs.
‘dinin kendisi’ sanmanın neye mal olacağını görünüz.
Aslında mal olmuş bile.
Bugün Türkiye’de Diyanet’in temsil ettiği din bir Türk ‘religionu’dur. Dirilerle ilgili değil; ölülerle ilgilidir. Yeri tapınak, kandil geceleri ve mezarlardır. Hayatın atardamarlarından akmaz. Mülkiyetle, kapitalizmle, bankalarla, faizle, sömürüyle, emperyalizmle ilgilenmez. Derdi doğrudan doğruya açlar ve yoksullar değil; açın ve yoksulun çiğnediği sakızın orucu bozup bozmayacağı, sahura saat kaçta kalkacağı vs.dir.
Türkiye dindarlığı neredeyse bütün kesimleriyle beraber doğrudan açlığı ve yoksulluğu
“dini bir mesele” olarak görmez.
“Açlık günlerinin” (orucun) ne için var olduğunun farkında değildir. Ama açın ve yoksulun iftarını hanımını öperek ve ilişkiye girerek açması caiz mi değil mi bayıla bayıla tartışır. İşin derdinde değil; eğlencesindedir.
“Açlık günlerinde” eğlence de böyle olur (!)
Halkı böyledir de devlet değil midir. Hükümetler de böyledir. Her şey değişir, kozmik odalara girilir, anayasa bile yeniden yapılır ama Diyanete asla dokunulmaz. Çünkü bütün hükümetler, siyasiler, egemenler, güç sahipleri hepsi İslam’ı
‘religion’ olarak anlarlar.
Öyle ki bu hususta aydını, sanatçısı, sağcısı, solcusu, Türkçüsü, Kürtçüsü, Atatürkçüsü, hocası, şeyhi, dindarı, İslamcısı vs. neredeyse tamamı böyledir.
Dindarı dini
‘religion’ olarak anladığı için iktidara geldiğinde namazı, orucu, haccı, kurbanı, başörtüsünü devlet eliyle uygulamaya hatta dayatmaya kalkar. İran, Taliban vs. bunun örneğidir.
Laiki de dini
‘religion’ olarak anladığı için iktidarı elinde tuttuğu sürece buna direnir ve ‘devlet din kuralları ile yönetilemez’ der durur. Ritüelleri ‘din kuralları’ olarak anlar çünkü neredeyse herkes öyle görmektedir.
Oysa devlet söz konusu ise ‘din kuralları’ şunlar olmak icap eder: Hak, adalet, eşitlik, kardeşlik, özgürlük, dürüstlük, yetimi, yoksulu, işçiyi, emekçiyi, ‘alttakini’ korumak, mazlumun yanında olmak, zayıfı güçlüye ezdirmemek, faiz, emek sömürüsü, kamu imtiyazı gibi yollardan ‘kenz’ ve ‘temerküze’ izin vermemek, ülke kaynaklarını zenginler arasında dönüp dolanan bir tahakküm aracı olmaktan çıkarmak, hakça dağıtmak, eşitçe bölüştürmek, ‘ortak iyiyi’ iktidar yapmak… Velhasıl adam gibi bir ‘adalet devleti’ haline gelecek ilke, değer ve kurallar bütünü…
***
Peki bu ritüellerin dinde yeri yok mu? Var. Ama bunlar dinin direği değil; gereğidir.
Dini düşüncenin imgeler, simgeler ve ritüeller üzerinden akan bir tarzı vardır. Bu onun kuşatıcı olma iddiasının gereğidir. Fakat bunlar amaç değil; nihayetinde araçtırlar.
Dinlerin ritüellerden ibaret görülür hale gelmesi, yaşamla bağının koparılıp Ali Şeriati’nin tabiriyle ‘anlamsız tekrarlara’ (ayin) dönüşmesi ve böylece ‘religion’laşması yeni bir sorun değildir.
İslamiyet bunlardan en sonuncusunu yaşamakta belki.
***
Alıntı