[YaŞuHa]

Yetim hakkı

YETİM HAKKI

Sana yetimleri sorarlar, de ki: onların işlerini düzelt­mek, (kaçınmaktan) daha hayırlıdır. Eğer onlarla bir arada (adalet gözeterek) yaşarsanız, artık onlar sizin kardeşleriniz-dlr. Allah (yetimlerin) salâhına çalışanlarla (onların mal ve hâlinde) fesad (ve fenalık) yapanları bilir.» (El-Bakare sûresi, âyet: 220)
insan haklarının en müşfik cephesini ve en yüksek met-lamı yetim haklarına verilen önemde görmekteyiz. Kur'ân-ı Kerîm'in 23 yerinde yetimlerden bahsedilir ve bu konuda otu­za yakın hadîs-i şerîf vardır. İslâm dîni bu hususta iki esas gö­zetmiştir :
1- Yetim, erginlik çağma erişene kadar en iyi şeklin dı­şında malına yaklaşılmaması,
2- Yetimi yedirmek mevzuunda birbirimize özenmemi­zi, onu incitmemek için lâzım gelen bütün titizliğin gösteril­mesi.
Bir âyet-i kerîmede buna işaretle buyuruluyor ki: «Yeti­me yedirmek konusunda birbirinize Özenmiyor musunuz? Size kalan mirası hak gözetmeden yiyorsunuz.» «Yetim hakkına, tecavüzün Allah katında nasıl bir günah sayıl­dığını ve cezasının ne kadar elim olacağını beyân eden :
«Yetimlerin mallarını haksız yere yiyenler, karınlarına ancak ateş tıkinmiş olurlar; zaten onlar çılgın aleve atılacaklardır.»
Nisa sûresinin onuncu âyeti inince, günah meselelerinde çok titiz davranan ve ince düşünen Eshab-ı Kiram artık yetimler­le bir arada oturmaktan, onların mallarına bakmaktan kaçın­dılar. Bu durum karşısında yetimlerin mal ve mülklerine bak­mayı kendi üzerlerine alan kimseler kalmadı gibi oldu. Vazi­yetin ciddiyeti Cenâb-ı Peygamber'e (S.A.V.) arzedildi. Bunun üzerine yukarıdaki âyet indi. Buna yakın diğer bir rivayette, înbü Abbas (R.A.) diyor ki: «Nisa sûresinin onuncu âyeti inin­ce, yetim malına bakan, onlara vesayet eden Müslümanlar sür'-atle bu işten vazgeçtiler ve onların mallarını kendi mallarından ayırdılar, onlarla ihtilâtı terkettiler. Çoğu zaman yetimler için hazırladıkları yemekten arta kalanı bir tarafa bırakıp yemek­ten çekindiler. Bu yemeklerin zaman zaman ekşiyip döküldü­ğü de olurdu. Meselenin bu derece hassasiyet arzetmesi Müs­lümanları bir hayli müşkilâtta bıraktı. Bunun üzerine Bakare sûresi 220. âyet nazil oldu. Ve artık yetimlerin yiyecek ve içe-cekleriyle kendi yiyeceklerini beraber hazırlamaya cesaret bul­dular. Ebû Dâvud, Neseî, îbnü Ebî Hatim ve îbnü Merdve>h, Hâkim de Atâ' bin Sâib tarikiyle böyle rivayet etmişlerdir. îb­nü Abbas ile tbnü Mes'ud (R.A.) dan da buna yakın rivayet edilmiştir.
Hazret-i Âişe validemiz (R.A.) diyor ki:
«Ben, yetimin malını kendi yanımda yalnız başına bırakmayı hoş görmüyorum ve onun yiyeceğini kendi yiyeceğime, onun İçeceğini kendi içeceğime katmadıkça (rahat edemiyorum).»[1]

Çıkarılan Hükümler :


1- Yetimlerin lehine olmak üzere onların malım onlara velilik eden kimsenin kendi malına katması daha ha­yırlıdır.
2- Yetimlerin malında, onlara velilik edenin alım satım, icâre, müdarebe ve benzeri muamelâtta tasarruf et­mesi caizdir.
3- Yetimin malından ona yetecek kadarını alıp velîsi­nin malına karıştırarak birlikte hazırlamakta bir beis yoktur. Ancak bütün bu hususlarda hak ve adaleti gözetmek lâzımdır. Aksi halde vebal altına girilmiş olur.
4- Yetimler erginlik çağma girdikten sonra onlarla ev­lenmeğe ruhsat verilmiş ve onlar dinde kardeşimiz olarak bil­dirilmiştir. Bu bakımdan onları küçümsememek, hakir gör­memek gerektir.[2]

Duyuyor musun Yüreğim. . .?
Ruhum sana SesLeniyor. . .
!Lâ Tahzen. . .!!!
innaLLahe Meassabirin. . .
(ÜzüLme. . .! ALLAH sabr edenlerle Bereberdir. . .)