[NazlıTuran]

Islam kurumları 9.ünite

1. devlet nedir?bir ülkeye yerleşmiş insan topl.düzenini kuran temsil eden siyasi iktidari 1 kuruluş biçimidir
   
   2devletin en temel görevi ne
   varlık
   
   3hak kelimesinin çoğulu
   hukuk
   
   4islama göre hakkın kaynağı
   ilahi iradedir.yüce Allahtır.3çeşit hak vardır Allah hakkı insan hakkı ortak hak
   
   5hukukullah nedir
   Allah hakkı
   
   6hukukul ibad nedir
   insan hakkı
   
   7Allah hakkı olan ibadetleri :
   normal zamanda azimete hastalık yolculuk halinde ruhsata uyar.
   
   8adalet nedir
   herşeyin hakkını verme haksızlığı önleme orta yol tutma
   
   9yargılama nezaman yürütüldü
   hz.peyg.zamanında yürütüldü medine sözleşmesi önektir.
   
   10peyg.zamanında kadılık tayin edilmişmidir
   hayır.onun zamanında fetva vermekle ünlü sahabeler:ömer.b.hattab
   ali b.ebi talip
   hz.aişe
   abdullah.b.mesud
   zeyd b sabit
   abdullah b.ömer
   abdullah b abbas
   
   11hapishane hangi dönemde ortaya çıkmış
   hz.ömer
   
   12hulefa i raşid döneminde kadılık işleri kimlere devredilmiş
   hz ebubekir halife seçilince adli işleri hz ömere vermiş.
   ancak hz ömer onun zamanı kadı ünvanı almamış
   hz.ömer kendi hilafet döneminde görevi ebud derdaya vermiş
   hz osman zamanıda kaza işlerine mugire b nevfel bakmış
   
   13islam ülk.vilayetinde kadı tayin eden ilk kişi
   hz ömerdir. ebud derdayı medineye
   şureyh b harisi kindikufeye(kadı şureyh)
   ebu musa el eşariyi basra
   osman b kays mısır
   
   14 hz ömer hilafeti dönemi kimle 1 konuda aralarında anlaşmazlık meydana gelmiş
   ubeyy b kab
   
   15emevi dönemi kadıları Allahtan korkar adaletle hükmederlerdi
   emevi dön.muhakeme işi kaç yönle öne çıkar
   2.
   1.kadı ictihad doğrultusunda kendi karar verirdi ozamanda 4 mezhep henüz yoktu
   2.kadılar bağımsızdılar.yargı siyasetten etkilenmiyordu
   
   16abbasi dön.mahukuk kurumları nelerdi
   mahkeme mezalim mahk. hisbe teşkilatı
   
   17abbasi dönem. kim zamanında kadilkudatılık yani başkadılık ortaya çıktı
   harun reşid zamanında imam ebu yusuf.
   
   18abbasi dön.kadıların görevleri nelerdir
   davalar bakmak yetimleri korumak vakıflara bakmak kanunları ihlal edenleri cezalandırmak
   
   mezalim mahkem.niçin kurulmuştur
   mevki ve nufuz sahibi kişilerin zulum ve haksızlıklarına mani olmak .kadıların bakmakla aciz kaldıkları bu davalara sahibul mezalim yada kadil mezalim denilen görevliler bakardı
   bu mahkemelerde duruşmada
   muhafız
   kadı
   fakih
   katip
   şahit
   5 grup görevlisi muahakkak bulunurdu
   
   20 selçuklu dönemi
   abbasileri taklit etmiş.adli teşkilatta kadilkudat bulunurdu
   başkadı (kadılkudat)ilmiye teşkilatının başı idi.
   
   21 naib kim nedir
   kadıların yardımcısıdır.merkezi idare temsilcisiydiler.selç dönemi mahkemelr bağımsızdı.kadılar vicdana göre hareket ederdi
   kadıların kararı kesindi
   
   22 kazasker kadıleşker nedir
   orduda görev yapan askerler arasında ortaya çıkan davalara bakan kadılardır.
   
   selç döneminde başsavcı durumunda olan emiri dad başkanlık ettiği bir çeşit mezalim mahk.vardı
   emir i dad olağanüstü yetkilere sahipti
   
   23osmanlı dön.hukuk sist.neye bağlanmıştı
   şeri mahkemelere
   şeri hükümler kuran hadis icma kıyas temel ilkelere dayanırken
   örfi hükümdarın iradesine bağlıydı
   örf hükümd.siyasi idari konularda bağımsız iradesidir
   kadıların özgür iradesi en üst düzeydeydi.
   
   24 osmanlı mahkemelerini ne denetlerdi
   divanı hümayun
   
   25 osmanlı mahk.şahitler heyetinin adı
   şuhudul hal .udulul müslimin.davalarda alınan hertürlü karar bugünkü gibi sicil defterine kaydedilirdi
   şeri hukuk ictihada dayanırken örfi kanunların hazırlanmasında divanı hümayun örfi hukuktan sorumlu nişancıların rolleri olmuştur..
   
   26 kadılık
   kadı (hakim)olmanın şartları :
   müslüman ergen akıllı hür sağlam duyu organı adalet ictihad bilgisi.kadıların kuran sünnet icma kıyas bilmesi şarttı
   
   27 islam med.oluşan hukuk kurumları nelerdir
   kadılık
   kazasker kadıasker
   hisbe ihtisab
   mezalim mahk.
   muhtesib
   sahibuş şurta
   
   28hz ömer hakim tayininde nasıl değişiklik yapmış
   bir yöntem uygulamış vilayet kadılarını kendi tayin etmiş
   daha aşşağı hakim tayinini valilere vermiş
   
   29 kadılık hangi dön.farklılık göstermiş
   abbasileri 1.döneminde
   kadı hüküm verirken ictihad etmek zorunda kalmaksızın mezheplerden birine uygun olarak karar veriyordu
   
   30 abbasi dön.önceki dön.farklılığının en önemli yanı
   her vilayette 4 mezhebi temsil eden kadılar bulundurması
   
   ilk dönem abbaside kadı yetkisi artmış davayla beraber vakıf velayet vesayete de bakmış
   abbasi halif.kadulkudat sist.kurmuş.bu ünvanı ilk alan demiştik ebu yusuf
   
   abbasi dön.kim yargılamada ıslahat yapmış ve yalancı şahitliği yoketmiş
   kadı gavs
   bu asrın en meşhur kadılarından biride ibn mesruk el kindi.
   bu şahıs valinin meclisinde hazır bulunma adetini terketmiştir.ayrıca bu kadı davaya bakılacağı zaman açılmak üzere mühürlenerek konulduğu arşiv edinmekle sicillerini islah etmiştir.
   
   32endülüs dön.kadılara ne denirdi
   kadil cemaa
   
   33 endülüste kadıların görvleri
   vakfı ve fatva sicillerini kontrol etmek cuma ve bayram namazı kıldırmak yağmur duası etmek endülüs kadıları eski ispanyolca bilirlerdi.
   
   34peyg.zamanında duruşmalar için yer varmıydı
   özel mekan yoktu cami pazar ev ancak sonraki dönemlerde özel binalar inşa edildi
   
   35kadıların temel görevi ne
   kaza ve yargıyla birlikte mali idari askeri dini eğitim öğretimleilgilenmek
   
   36osmalı dön kadılık görevine getirilme ilk kim zamanında
   osman gazi zamanında kayınpederi şeyh edebalinin damadı dursun fakih ilr başlar osmanlı dön.kadılar anadolu ve rumeli olmak üzere 2 kadı askerliğe bağlıydı
   osmanlı kadısı ssancak ve kazalara tayin edilirdi.hiyerarşide sancak kadısı daha üstündü.
   
   37kaza kadı görev süresü nekadardır
   20 ay en fazla 1 sene.kaza kadıl.yükselen kadı sancak kadısı olur mevleviyet payesi alırdı.osm.davaları çözüme kavuşturanda kadıdır.kadı hariç ceza infaz kimse veremezdi.
   
   38osman.dönmahkemede kadının yanında kim olurdu
   şuhudul hal bilirkişi heyeti olurdu
   ayrıca kadılara vekalet eden naibler vardı
   
   39 naib ne yapardı
   kadı adına keşif yapar
   davaları görürdü
   
   40 naiblere görevlere göre adları ne olurdu
   kadı naib
   mevali naib
   bab naib
   arpalık naib
   
   41muhzır ne
   davalıları mehkemeye çağıran hazır bulunmalarını sağlayan kişi birden çok muhzırın olduğu yerde amirede muhzır başı denirdi
   birde katipler vardı onlarda davaları deftere kaydederdi
   
   42ne zaman kadılık adliye nezaretine devredilmiş
   12 mart 1917
   
   43ne zaman asliye mahkemelerine bırakılmış
   8 nisan 1924 böylece türkiyede kadılık ünvanı son bulmuş
   
   44kazasker nedir
   asker kadısı ordu kadısı demektir.
   ilk abbasilerle ortaya çıkmıştır
   osmanlıda ortaya çıkışı ise1.murat zamanıdır
   osmanlıda ilk kazaske:çandarlı kara halil
   kazasker divanın tabi üyesiydi
   fatih zamanına kadar 1 kazasker vardı
   fatih sultan mehmet 2 ye çıkardı
   
   divanda vezirden sonra gelirdi(kazaskerler protokole göre)
   
   45divanı hümayunda şeyhülislamların bulunmaları sonra olduğundan dini meselelere kim bakardı
   kazasker.
   kazaskerin en önemli görevi adalati en hızlı şekilde gerçekleştirmekti.sadece veziriazama karşı sorumlu idiler.
   kadı müderris tayin eder.ilmiye kıyafeti giyer
   
   46 kzaskerlerin bugünkü karşılığı ne
   milli eğitim ve adalet bakanlıkları
   
   47hisbe ihtisab nedir
   iyiliği emretmek kötülüğü yasaklamak
   
   48 peyg.muhtesib olma şartı olan erkek olma prensibi olmasına rağmen hangi bayan medine çarşısında görevliydi
   hz ömern yakını şifa binti abdullah
   
   49hisbeyi ilk uygulayan
   ömer b hattab
   muhtesip ünvanı ancak abbasi dön.mhdi zamanında kullanılmaya başlanmış
   muhtesip:hisbe kurumunun başı.toplum huzurunun sağlanmasında muhtesibin önemi büyüktür
   
   50osmanlı zamanı kadı olan yerde muhtesibin bulunmasına önem verilmiştirç.osmanlı dön.devlet teşkilatında köklü değişikliği kim yapmıştır
   2.mahmut
   1826 yeniçeri kaldırılmasından sonraihtisab nezareti adında yeni 1 müessese sadrazamlığa bağlanmış
   16 ağustos 1854 te şehremaneti kurulmuş ve ihtisan nezaretine son verilmişir
   
   51muhtesibin diğer isimleri nelerdir
   arif . emin .gulam.avn.huddamı ihtisab.terazicibaşı.koloğlanlar
   
   52.sahibus suk(çarşı ağası demektir)endülüs zamanı onlar yürütürdü muhtesipliği.
   çarşı pazarı kontrol ederlerdi
   ihtiyaç maddelerinin fiyat belirlenmesi onların görevleri
   
   53 mezalim mahk.diğer adları
   istinaf mahk.
   temyiz
   danıştay
   mezalim kadı ve muhtesibten daha yüksek yetkiye sahibtir
   tam teşkilatlı olarak emevi dönemi ortaya çıkmış
   abbasi döneminde divanul mezalim kuruldu:şikayet ihtilaflar için
   endülüs emevi dön.sahibul ahkamul mezalim bir müessese vardı
   
   54mezalimin görevleri nelerdir
   halka karşı zalim idareciler hakkında şikayetlerin incelenmesi
   memurların tahsilattaki haksızlıkların giderilmesi
   divan katiplerini denetlemek
   maaş alanların maaş gecikmesini ödenmesini incelemek
   yöneticilerin gasb ettiği malları şikayet
   umumi hususi vakıfları denetlemek
   kadı mahk.verdiği kararları uygulamak
   muhtesiblerin maliye ile uğraşanların yerine getirmediği kararları uygulamak
   cuma bayram namazı hac vs.ibedetleri sağlatmak
   
   55mezalim mahk.kimlerden oluşurdu
   hükümdar vezir
   sahibul mezalim
   kadı hukukçular
   müftü şuhud(mahkeme başkanının verdiği kararı tespit eden bilgilerine müracat eden kimse)
   ordu maliye temsilcileri
   muhtesib sahibus şurta(polis bekçi)
   
   56şurta nedir
   emniyet teşkilatının vazifesini yürütmekle beraber devletin güvenliği ve kamu düzeni ile ilgili suçlarla ilgilenen
   
   şurta abbasi emevi fatımı türk devl.:idari ve asayiş suçlara bakar siyasete göre hüküm verir
   
   İHVAN FORUMDAN ALINTIDIR.