[Medine-web]

hadis tarihi-7.hafta özetidir.
Kütüb-i Sitte: İslam âleminde ittifakla kabul edilmiş altı hadis kitabı vardır. Bu eserler Kütüb-i sitte (altı Kitab) adıyla meşhur olmuştur. Bu altı kitabın her birinin kendine özgü önemli hususiyetleri bulunmaktadır. İlk üçü câmi‘ diğerleri ise sünen olan bu eserler sırasıyla şunlardır:
1- Buhârî ve el-Câmi‘u’s-sahih’i: Yaşı 10’u geçmeden hadîs öğrenimine başladı. Ömrünü hadise vakfetmiş olan Buhârî, zühdü takvası, fazileti, Kur’ân-ı Kerim okuma sevgisi, derin kavrayışı ve hafıza gücü ile meşhurdur. Eserlerinden bazıları şunlardır: et-
Târîhu’l-kebir, et-Târîh’l-Evsat, et-Târîhu’s-sağîr. Buhârî’nin en meşhur ve ismiyle özdeşleşen eseri el-Câmi‘u’s-sahih’idir. Buhârî bu kitabını 600 bin hadistenseçtiği hadislerle meydana getirmiştir. İbn Hacer’in sayımına göre Sahîh’de tekrarsız 2761 merfu hadîs vardır. Bunların 23’ü sülâsî, 159’u tamamen muallakdır. Sahîh’deki merfu hadisler tekrarlarla birlikte 9082’ye ulaşır. Sahîh’de 100 kadar ana bölüm (kitâb), 3450 kadar alt-bölüm (bâb) bulunmaktadır. Buhârî bu kitabındaki hadisleri, isimlerini açıkça verdiği 289 hocasından tahrîcetmiştir.
2- Müslim ve el-Câmi‘u’s-sahih’i: Buhârî’ninki gibi, kendisiyle özdeşleşen eseri el-Câmi‘u’s-sahîh, Sahîh-i Müslim veya kısaca Müslimdiye bilinir. Müslim bu eserini 300 bin hadisten seçtiği hadislerle meydana getirmiştir.
Sahîhân:Buhârî ve Müslim’in cami’u s-sahih’leri hadîs kitaplarının en meşhur, en sahih eserleridir. Onlar Sahîhân ismiyle müstesna bir alakaya mazhar olmuşlardır. Her ikisinde de bulunan hadislere müttefekun aleyhdenilir.
Bu iki eserden hangisinin daha üstün olduğu konusuna âlimlerin çoğu üç noktadan Sahih-i Buhârî’nin üstün olduğunu söylemişlerdir. Bunlar:
a- Kitaplara alınan hadiste Buhârî’nin göz önünde bulundurduğu şartlar daha ağırdır.
b- Buhârî’de tenkide uğrayan raviler daha azdır ve bunların çoğu, hadislerini iyi bildiği hocalarıdır.
c- Buhârî’nin tenkide uğrayan metinleri de azdır. Ayrıca hadislerden fıkıh istinbatı bakımından da Buhârî üstündür.
3- Tirmizî ve el-Câmi‘u’s-sahih’i: Kitapta dört bin civarında hadis bulunmaktadır. Diğer önemli eseri Eş-Şemail: Hz. Peygamber’in ahlâkı, bedeni yapısı, yaşayış ve giyiniş tarzı gibi yüksek şahsiyeti ile ilgili hadisleri ihtiva eden eserdir.
1- Cami’u-s sahihinin, diğer hadis kitaplarında görülmeyen başlıca üç özelliği vardır:
Hadisin sıhhat yönünden derecesini verir, sened ve seneddeki raviler hakkında açıklamalar yapar.
2- Hadisi zikrettikten sonra; bu konuda falan sahabiden gelen hadis de vardır” diyerek aynı konuya girebilecek hadisleri rivayet etmiş olan sahabilerin isimlerini verir.
3- Fukahanın, hadisin konusuyla alakalı görüşlerini zikreder, zaman zaman izah gerektiren hadislerin izahını yapar, garip kelimelerini açıklar. Kitap, bu özellikleriyle, bilhassa hadis öğrencileri için, en faydalı hadis kitabıdır.
4- Ebû Dâvûd ve Sünen’i: Hadîs ve İslâm Hukuku’nda birçok eser veren Ebû Dâvûd’un, ismiyle özdeşleşen eseri Sünen’idir. Bu eserini 500 bin hadisten seçerek 20 yılda tamamladı. İçinde, 5274 hadîs bulunmaktadır.
5- En-Nesâ’î ve Sünen’i: Nesâî önce, içinde zayıf hadislerin de bulunduğu büyük bir sünen kitabı yazmış sonra bundan zayıf olanları çıkarıp kendisine göre sahiholan hadislerden oluşan el-Müctebâ isimli eserini meydana getirmişti11. Müellifin Kütüb-i sitte içinde yer alan eseri, es-Sünenü’s-suğra ismiyle de bilinen bu el-Müctebâ’dır. Bütün hadislerinin sayısı ise 5761'dir.
6- İbn Mâce ve Sünen'i: Bu eserin en güzel tarafı, içindeki hadislerin güzel bir şekilde tertip edilmiş olmasıdır. Eserde 4341 hadis vardır. Bunların 1339’u kütüb-i hamsede bulunmamaktadır.