[Medineweb]

6.ünite


KUR’ÂN-I KERİM’İN ÂYETLERİ

Âyet Kelimesinin Anlamı

Lügat anlamı olarak açık alâmet, işaret, nişane, delil, olağanüstü bir olay ve topluluk gibi mânâlara gelen bu kelimenin çoğulu ây veya âyât’tır. Istılâhi anlamına gelince âyet: Kur'ân-ı Kerim’deki surelerin içinde bulunan, başı ve sonu belli olan, bir veya daha fazla cümleden oluşan kelâm demektir. Ayetin son kelimesine, iki ayeti birbirinden ayırdığı için fasıla (ayıran), bu fasıla kelimesinin son harfine de harfu’lfâsıla (ayıran harf) denir.

Kuran’da ayet şu anlamlara gelir:
1.Mucize anlamına gelmektedir.
2.Alâmet anlamına gelmektedir.
3.Kur'ân âyetleri anlamına gelmektedir.
4.İbret anlamına gelmektedir.
5.İnsanları hayrette bırakan görülmemiş iş anlamına gelmektedir.
6.Delil ve burhan anlamına gelmektedir.

Mekkî-Medenî Sureler

Genel olarak Kur'ân sureleri Mekkî ve Medenî olarak iki grupta tasnif edilmektedir. Bu sınıflandırmada ölçünün ne olduğu hususunda farklı üç görüş vardır. Bunlar:

1- Vahyin İndiği Mekân Bakımından: Buna göre vahiy nerede inmişse, inen yere nispetle adlandırılmıştır. Yani Mekke’dekiler Mekkî, Medine’dekiler medenî olarak isimlendirilmişlerdir.

2- Muhataplar Bakımından: Buna göre vahyin hitap tarzı esas alınmıştır. Yani Mekkelilere hitaben nazil olanlar Mekkî, Medinelilere hitaben nazil olanlar ise Medenî olarak isimlendirilmiştir. Kur'ân-ı Kerim’de “Ey İnsanlar!” şeklindeki hitapların bulunduğu sureler Mekkî, “Ey iman edenler!” şeklindeki hitapların bulunduğu sureler de Medenî’dir.

3- Zaman Bakımından: Buna göre hicret esas olarak alınmış olup, hicretten önce nazil olanlar Mekkî, hicretten sonra nazil olanlar ise Medenî olarak kabul edilmiştir. En fazla kabul edilen görüş de budur.

Mekkî Surelerin Özellikleri

1- Bakara ve Ali-i İmran hariç, başında hurûf-u mukattaa bulunan her sure Mekkî’dir.

2- İçinde secde ayeti bulunan sureler Mekkî’dir.

3- İçinde “kellâ” lafzının geçtiği sureler Mekkî’dir.

4- Bakara suresi hariç içinde geçmiş ümmetlerin ve peygamberlerin kıssalarını anlatan sureler Mekkî’dir.

5- Bakara suresi hariç, içinde Hz. Âdem ve İblis kıssasının geçtiği sureler Mekkî’dir.

6- Bazı istisnalar bulunmakla birlikte içinde “Yâ eyyühennâs” ibaresi bululan ve “Yâ eyyühellezine âmenû” bulunmayan sureler Mekkî’dir.

7- Mufassal surelerin büyük bir kısmı Mekkî’dir.

Medenî Surelerin Özellikleri

1- Şer’i had ve cezalarını, miras paylarını, ictimâî ve medenî kanunları, devlet hukukuna ait bazı hükümleri ihtiva eden sureler Medenîdir.

2- Savaşa izin ve savaş hükümleriyle ilgili hükümlerin bulunduğu sureler medenîdir.

3- Ankebût suresi hariç, içinde münafıkların bahsi geçen sureler Medenîdir. (Ankebût suresinin ilk 11 ayeti hariç diğer âyetleri Mekkidir. İlk 11 ayeti ise medenîdir. Çünkü burada münafıklardan bahsedilmektedir)

4- Ehl-i kitapla münakaşa ve onları sapıklıklarından dönmeye çağıran sureler (Bakara, Âl-i İmrân, Nisâ, Mâide, Tevbe, Beyyine) Medenîdir.

Konu Bakımından Mekkî Sureler

Mekkî olan surelerde ALLAH’a iman meselesi üzerinde durulur. İnsanları tek olan ALLAH'a ibadete çağırır. ALLAH'ın bir olduğuna dair deliller sunar, âhiretin varlığı, dünyada işlenen fiillerin ceza ve mükâfatı, cennet-cehennemin varlığı, peygamber ve meleklere iman gibi konular işlenir. Ahlâkî kurallar, doğruluk, iyilik, akraba ziyareti, ana-babaya iyi muamele, komşu hakları, dilin ve kalbin korunmasıyla ilgili esaslar gibi bütün insanların kabul etmesi gerekli olan toplumsal kurallarla, küfrün, fıskın, zulmün, çocukları diri diri gömmenin, adam öldürme ve zinanın çirkinlikleri anlatılır. Geçmişte yaşayan peygamberlerin ve peygamberlerle kavimleri arasındaki mücadelenin detaylı bir şekilde anlatır. ALLAH'ın azameti, saltanatı, O’na itaatin gerekliliği ve kıyamet gününe iman gibi konular anlatılır. Şirkin yanlışlığını anlatır.

Mekkî Surelerin Üslûbu

Kullanılan üslup açısından da Mekkî surelerle Medenî sureler arasında bazı farklılıklar vardır. Bunlar:

1-Mekkî âyet ve sureler kısa, ifadeler veciz, tabirler hararetli ve vurguludur.

2- Önemli bazı kelime ve cümleler tekrar edilmekte, yeminler ve darbı-ı meseller kullanılmaktadır.

3- Kıyametin halleri, cennet-cehennem tasvirleri fazlaca yer tutmaktadır.

4- Müşriklerle mücadele ve şirki çürütecek delillere önemli bir yer verilmektedir.

Böyle bir üslubun seçilmesindeki sebep, Mekke ehlinin Hz. Peygamber (s.a.s.) ve Kur'ân'a karşı olan inatçı tutumları ve olumsuz davranışlarıdır.

Medenî Surelerin Üslûbu

Medenî sureler genellikle daha uzundur. Medenî vahiyde genellikle sakin ve yumuşak bir üslup kullanılmaktadır.