Tasavvuf Nedir ve Neden Gereklidir ?
Tasavvuf kelimesinin Kök olarak Ashabı suffanın Suffesi,temiz ve duru manasında Savf ,Kabeye hizmet eden Sufa kabilesinin isminden,arapça yün manasına gelen Sufi kelimelerinden ortaya çıktığı ileri sürülmüşse de ,en muteber olarak;Ashabı suffenin suffa sı ve Yün giyen sufi kelimeleri hüsn-ü kabul görmüştür.
Tasavvufun İstilahi manası
kalbi tasfiye -nefsi tezkiye dir,vera ve zühddür.Kalp hastalıklarından ,kurtulma yollarını gösteren bir ilim dalıdır.
Bir müminin yaptığı her işte ve attığı her adımda Rabbinin kendisi ile beraber bulunduğunun ve kendisinin her an görüp gözetmekte olduğunun şuuruna varması ,kalp selameti ve ruh inkişafı bakımından varabilecek en üst noktadadır ki Tasavvufun insana kazandırmayı hedeflediği ruh güzelliği ve ''hal''işte budur.(1)
Tarikat lügatta ,tarık ,yol demektir.İstilahi olarak Allaha yakınlaşmak maksadıyla terbiye ve seyr-i sulük görmektir.
Tasavvufla ilgilenenlerin şu dört şeyi bilmesi gerekir.
1- İtikadımızı Kitap ve Sünnete göre tashih etmek.Neye nasıl inanacağını bilmek,düzeltmek.
2- Ahkam-ı şer’iyyeyi, ezcümle helal ve haram, farz ve vacipleri bilmek.
3- Öğrendiklerinin muktezasına göre amel etmek.
4- Kalbi tasfiye ve tezkiye yoluna girmek.
Bunlar öğrenilmeden ve hayata uygulamadan kişi tasavvuftan istenilen neticeyi elde edemez. Haliyle tasfiye-i kalp ve tezkiye-i nefs mümkün değildir. (Adab - Muhammed b. Abdullah Hani)
yani İman,İlim,Amel,İhlas..
Tasavvufun sistemleşmiş şekli olan Tarikat, ihlasa ulaşmayı,ihsan makamına ermeyi gaye edinmiştir.Kaynağı da Kuran ve Rasululahın akval ve ef'ali ,yani söz ve amelleridir.
Dinimizin ve Dünyada bulunmamızın gayesi Allahın rızasıdır.
Allahın razı olduğu bir kul olma arzunda olan Müslüman ,elde ettiği ilimlerle amel ederken nefsini ,kalbini,bütün pisliklerden temizlemek gayesiyle işe başlar ve ,edep sarayından içeri girer.
Bu Edep Sarayı aynı zamanda en yüksek seviyede takvaya ulaşmayı hedefleyen bir terbiye okuludur.
Bütün amellerimizi Allahın rızasına uygun bir ihlasla yapmak ve bizi cehenneme sürükleyen kalbi marazlardan kurtulmaya çalışmak ve bunu Suffa ashabının Rasulullah gözetiminde terbiye edilmesi gibi bir şeyh'in gözetiminde yapmak tarikat usul ve erkanındandır.
yani İhlas,ihsan,takva...
Tasavvufun gayesi taklidi imandan tahkiki imana yükselmeye çalışmaktır.
Nasıl ki Kuranı Kerimde ;zahiri emir ve nehiyler varsa ;batını emir ve yasaklar da vardır.
Namazı kılın ,zekatı verin(Nur /56)gibi zahiri emirlerin yanında
''Onlar ki namazlarında huşu içindedirler.''(Müminun/ 2) gibi iç dünyamızla ilgili bir çok ayet bulunmaktadır.
Namazın nasıl kılınacağı Fıkıha ,huşu içinde kılmak ,dosdoğru kılmak ta Tasavvuf ilmine aittir demişlerdir.İç dünyamızın harap olduğu bir namaz şu ayete muhatap olur.
Veyl olsun o namaz kılanlara! (Maun suresi/4)
Yani;
''Allah korkusuyla namaz gel,Tevazu ile namaza gel,İhlas ile namaza gel.Samimiyetle namaza gel,Bütün azaların Allahı anarak namaza gel.''
İbadetlerin zahiri şekli ile ilgili hükümler fıkıh ilmini ilgilendiriyorsa kalbi temizlemek ,nefsini şeytandan kurtarmak,huşu ve takvayı kazanmak da Tasavvufun konusudur.
Kişinin hareket ve amellerinde iyilik ve kötülüğe yönelmesi kalbin durumuna bağlıdır.
O gün ne mal fayda verir ne evlat .Ancak Allah'a kalbi selim ile gelenler (o günde fayda bulur) (Şuara /88)
Bu Yüzden Rasulullah Efendimiz kalplerin ıslahına çok ehemmiyet vermiş, edep ve ahlaka ve Allahın rızasına ancak bu yolla ulaşılacağını anlatmıştır.
''Haberiniz olsun,cesette bir et parçası var ki eğer o salah kesbederse cesedin tamamı salah kesbeder ,eğer o bozulursa,cesedin tamamı bozulur.Âgâh olun bu et parçası kalptir.''(Buhari,Müslim)
Bu ayet ve hadislerde bahsedilen selim kalp kulun nefsini her an muhasebeye tabi tutmasiyle ve gerek kalbin, gerekse diger azalarin amellerinin devamli surette murakabe altinda bulundurulmasi ile mumkun olur.Bu murakabe Ser'i emir, yasaklara uyulmak suretiyle ameller islah edilir.
Nefsini tertemiz yapan kişi muhakkak umduğuna ermiş,onu alabildiğine örten kişi de elbette ziyana uğramıştır.(Şems /9)
1-Marifeti İlahiye Tarikatı Aliye/Muhammed Hikmet Efendi sf.35