[JAZARİ]

AHLAK FELSEFESİ 8-14.ÜNİTE ÇALIŞMA SORULARI

8.HAFTA

S.1) Erdem ahlakı veya etiğidendiğinde ilk akla gelen filozof olan………, erdemi, iş ahlakıyla da çok bağlantılıbir biçimde tanımlar.

C-1) Aristoteles,

S-2) Divan-ı Lügati’t-Türk’ünyazarı kimdir ?

C-2) Kaşgarlı Mahmud

S-3) Klasik dönem felsefesi ilekastedilen nedir ?

C-3) Kant öncesi dönemdir

S-4) Yunan filozofu Platon,toplumu üç ana sınıfa ayırmıştır bu sınıflar nelerdir ?

C-4) 1) Toplumun en üstkesimini oluşturan yönetenler veya politikacılar

2) Toplumu iç ve dış düşmanlardankoruyacak asker, polis ve benzeri

3) Bu iki grubun dışında kalançiftçiler, işçiler, tüccarlar ve benzerleridir

S-5) Platon’a göre, işkesiminde bulunması gereken iş ahlakının iki ana erdemi olduğu anlaşılmaktadırbunlar nelerdir ?

C-5) 1.Ölçülülük, 2.Doğruluk/Adalet

S-6) Aristoteles’in en fazla önemsediğive para ile ilgili gördüğü iş ahlakı erdemleri nelerdir ?

C-6) 1. Cömertlik, 2. İhtişam(büyük ölçekli yardımseverlik)

S-7) Müslüman ahlakçılar daölçülülük ve adalet gibi temel erdemler yanında, iş ahlakında özellikle vurguladığıerdemler nelerdir ?

C-7) 1. Yardımlaşma, 2.Liyakat, 3. Güven, 4. Sevgi.

S-8) Modern dönem ahlakfelsefesinde iki büyük ahlak kuramı vardır bunlar nelerdir ?

C-8) deontolojik kuram, teleolojikkuram

S-9) Deontolojik kuramın en iyibilinen ekolü, Alman filozof ………’ın ödevahlakı

C-9) Kant

S-10) teleolojik kuramın en iyibilinen ekolü de, İngiliz filozoflar ……ve…..’in faydacılığıdır.

C-10) Bentham- Mill

S-11) Aristoteles’in de İslamdininin de fazlasıyla vurguladığı üç ilkesel terim nedir ?

C-11) İfrat,tefrid itidal

S-12) …..ve …., İslam dini vedolayısıyla ahlakında da, klasik dönemin felsefi ahlakında da yanlış olan veahlaki bulunmayan tutum ve davranışlardır.

C-12) İfrat-tefrit
İslam Ahlak Felsefesi

9.HAFTA

S-1) Yararlılık kuramının detaylandıracağımız iki temel ilkesi olduğunu söylemek mümkündür bunlar nelerdir ?

C-1) nimetilkesi- ayet ilkesi

S-2) Sorumluluk kuramı ile ilgili olarak da iki temel ilke dikkati çekmekte veya öne çıkmaktadır bunlar nelerdir ?

C-2) emanetve hilafet ilkesi

S-3) Erdemlilik kuramının da birçok ilkesi olabilmekle birlikte, en temel sayılabilecek ikitanesinin……………,/………………olduğunu söylemek mümkündür.

C-3) acımave sevgi- merhamet ve muhabbet

S-4) bilgelik kuramının iki temel ilkesi nedir ?

C-4) ubudiyetve kutsiyet

S-5) ………..ilkesi,canlı cansız bütün varlıkların abid ve arif varlıklar gibi görülebilmesi gerektiğini çağrıştıran bir ilkedir.

C-5) Ubudiyet

İslam Ahlak Felsefesi

10. HAFTA

S-1) İslam dini kuşaklar boyu birbirine düşman olanMedine’deki ……..ve…………kabileleri arasındaki düşmanlığı kısa sürede ortadankaldırıp kalıcı bir barış haline dönüştürmüştür.

C-1) Evs ve Hazrec

S-2) Bir çeşmeden sızan su acıdatlı olmaya

Edebdür bize yirmek bir lüleden sızaram.

Bu şiirde onun, dinlerin kaynağınıbir gördüğü, dinleri tek bir çeşmeden sızan suya benzettiği anlaşılıyor. Tekbir çeşmeden sızan suları acı tatlı diye ayırmak, yargılamak, yermek, kötülemekde edebe aykırı görülüyor. Konuda bahsi geçen kişi kimdir ?

C-2) Yunus emre

S-3) Gelün tanışık idelüm işinkolayun tutalum

Sevelüm sevilelüm dünye kimseyekalmaz

Mısralar kime aittir ?

C-3) Yunus emre

S-4) …….terminolojiye göre ruhve bedenden, ……terminolojiye göre zihin ve bedenden oluşuruz;

C-4) Düalist- monist

S-5) Osmanlı döneminin en büyükahlakçısı olan ………., diğeri de modern dönemin en büyük ahlakçısı sayılabilecekolan ……………'dir

C-5) Kınalızade Ali Efendi- AhmetHamdi Akseki

S-6) ……Aristo'cu erdem ahlakıgeleneğinden gelirken..…...Kant'çi ödev ahlakının etkilerini taşır

C-6) Kınalızade- Akseki

S-7) Ahlak-ı Alai adlı eserkimindir ?

C-7) Kınalızade


S-8) Bir aradalığın zararlarınıazaltıp faydalarını artırmanın iki yolu vardır bunlar nelrdir ?

C-8) birincisi, adalet yolu,ikincisi sevgi yoludur.

S-9) ……yolu, her seviyeden herkes içindir. ……yolu,okumuşlara ve ileri gelenler mahsustur.

C-9) Adalet- Sevgi

S-10) Adaletin üç şartı vardırbunlar nelerdir ?

C-10) 1) "herkese eşitmuamele etmektir

2) herkesin kötülerin kötülükve zararlarından korunmasıdır.

3) iyilik ve yardımların yahutmakam ve mevkii dağıtımlarının da aynı ölçüler çerçevesinde yapılmasıdır

S-11) ………….'ye göre, sevgisadakatten daha geniştir.

C-11) Kınalızade

İslam Ahlak Felsefesi

11. HAFTA

S-1) üç teolojik erdem vardır bunlar nelerdir ?

C-1) : İman, Umut, Sevgi

S-2) Ahmet Hamdi Akseki’ye göre,“Yüce Rabbimize karşı olan vazifemiz ikidir bunlar nelerdir ?

C-2) Marifet vazifeleri,ubudiyet (kulluk) vazifeleri

S-3) Cebrail’in “İhsan nedir?”sorusu karşısında Hz. Muhammed nasıl bir cevap vermiştir ?

C-3) “ İhsan, Allah’ı görürgibi ibadet etmendir.

S-4) mehafetullah ve takvanedir ?

C-4) Allah saygısı, korkusu,mehafetullah ve/veya takva, Allah’a karşı duyulan sevginin ve Onun kullarınakarşı duyduğu sevgisinin farkında olmanın tamamlayıcısı ve dengeleyicisi olanbir erdemdir

S-5) felsefeciler ve kelamcılarınmuhtemelen……….’ı, fıkıhçılar ve benzeri alimlerin de muhtemelen ……..veya……….entemel, çekirdek dini erdem olarak görebilecekleri öngörülebilir

C-5) marifetullah- mehafetullah veya takvayı

İslam Ahlak Felsefesi

12. HAFTA

S-1) Yahudilik: Hz. Musa’ya Sina Dağı’ndavahyedilen ve Yahudiliğin temel evrensel ilkelerini oluşturan On Emir’den kaçı ahlakla ilgilidir ?

C-1 AltısıAhlakla ilgilidir

S-2) Agopesözcüğü incilde hangi anlama gelmektedir ?

C-2) Sevgi

S-3) StAugustine İyi yaşamın kaynağı olarak…………., kötü yaşamın kaynağı olarak da ……………vedünyevi şeylere yönelik arzuları gösterdi.

C-3) Tanrısevgisini- benlik sevgisi

S-4) KatolikHıristiyan ahlakını sistematik ve ilmi hale getiren kişi, onüçüncü yüzyılın büyükSkolastik ilahiyatçısı……………………….’tır.

C-4) St.Thomas Aquinas

S-5) Hinduizminortak ahlaki ve manevi değerleri yahut ilkeleri beş (5) madde halinde sıralanmaktadırbunlar nelerdir ?

C-5) Saflık/Arınmışlık- Ölçülülük,veya nefse hakimiyet – Çalmama – Doğruluk – Şiddetsizlik

S-6) ahimsa hangimanaya gelmektedir ?

C-6) Canlı varlıkları incitmemeilkesi

S-7) Budizm’in “Dört TemelHakikat”i sayınız ?

C-7) 1)Hayat acı ve ıstırapdoludur.

2. Acı ve sıkıntıların nedeniarzulardır.

3. Acı ve sıkıntıları sonaerdirmek, arzu ve isteklerden vazgeçmeye bağlıdır

4. Arzu ve isteklerin üstesindengelmek, Sekiz Dilimli Yolu İzlemekle mümkündür.

S-8) Sekiz dilimli yol hangianalama gelir ve nelerdir ?

C-8) insanı bilgelik ve derintefekkür aşamasına hazırlayan ve ona pozitif ahlaki değerler konusunda kılavuzlukeden zihinsel ve fiziksel uygulamalardır.

1. Doğru Bilgi veya Kesin İman:

2. Doğru Amaç/Düşünce

3. Doğru Konuşma:

4. Doğru Davranış:

5. Doğru Meslek

6. Doğru/Sürekli Çaba:

7. Doğru/Sürekli Gözetim:

8. Doğru/Tam Konsantrasyon

S-9) Sekiz dilimli yolda kiuygulamalardan Doğru Meslek ne manayagelmektedir ?

C-9) Bir Budistin, kasaplık,deri ticareti, tarım ilaçları ve av malzemelerinin üretimi ve satışı, alkollüve uyuşturucu maddelerin üretimi ve ticareti gibi mesleklerde çalışamayacağıanlamına gelir.



S-10) sekiz dilimli yolun dördüncüşartı olan “doğru davranış”ın gerçekleştirilmesi için beş (5) ahlaki kuralaveya emre uyulması gerekir bunlar nelerdir ?

C-10) 1. Öldürmemek, 2. Yalansöylememek, 3. Hırsızlık yapmamak, 4. Zina yapmamak, 5. Alkollü içecekkullanmamak

S-11) Budistlerde En “iyi arkadaş” olarak……….’nın kendisi kabul edilir.

C-11) Buda



S-12) Caynizm’de, özellikle keşişlerbaşta olmak üzere ve onlar daha katı bir şekilde uygulamak üzere, herkesingenel olarak yerine getirmekle sorumlu olduğu 5 temel ahlaki kural vardır.Bunlar nelerdir ?

C-12) 1. Hiçbir canlıya zararvermemek (ahimsa)

2.Doğru sözlü olmak veya doğruluktan ayrılmamak (satya)

3.Başkasına ait bir şeyi almamak (asteya)

4. İffetini korumak, cinsel ilişkidenkaçınmak veya zinadan uzak durmak (brahmacarya)

5. Az ile yetinmek veyakanaatkar olmak (aparigraha)32

S-13) iffetini korumak, keşiş için hangi analma gelir ?

C-13) cinsel ilişkiden uzakdurmak anlamına gelir.

S-14) iffetini korumak sıradaninsan için hangi anlama gelir ?

C-14) zinadan uzak durmak, evlilik bağına sadakat göstermekanlamına gelir.

S-15) Ahimsa kuralını dinler arasında en önemli görenve en katı bir şekilde uygulamaya çalışan …………dir

C-15) Caynizm

S-16) Yugalık ne kadar birmesafedir ?

C-16) Dört kol uzunluğu

S-17) Her Sih’in “beş silah” olarak tanımlanan beş erdeme sahip olmasıbeklenir bunlar nelerdir ?

C-17) 1. Kanaatkarlık, 2. Hayırseverlik,3. Şefkat, 4. İyi davranış, 5. Alçak gönüllülük

S-18) Her Sih’in “beş silah” ile “beş hırsız”a karşı kendinikoruması gerekir Kastedilen beş hırsız nedir ?

C-18) Kibir, öfke, hırs, tutku,şehvet.

S-19) Konfüçyanizm’de bütün ahlaki erdemleri içine alacak beştemel erdem vardır. Bunlar nelerdir ?

C-19) 1. İyilikseverlik 2. Doğruluk3. İyi davranışlılık 4. Bilgelik 5. İçtenlik

S-20) Konfüçyüs, Konuşmalar’da,dünyada beş şeyi her şeye uygulayabilmek yeteneğine “mükemmel erdem” demektedir. Bu beş şey nedir ?

C-20) 1. Ağırbaşlılık, 2.Cömertlik, 3. Samimiyet, 4. Doğruluk, 5. Nezaket

İslam Ahlak Felsefesi

13. HAFTA

S-1) Batı ahlakının biri dini diğeri felsefi iki tarihseltemeli vardır bunlar nelerdir ?

C-1) 1. Tevrat (OnEmir) ve İncil’deki ahlaki emir ve öğütler (Komşunu sev vb.) 2. Yunan

(4 temel erdem) ve Roma Ahlak Felsefeleri.

S-2) Günümüz Batıahlak felsefesinde son zamanlarda en çok tercih edilir olduğu söylenebilecekolan sade tasniflerden birine göre üç ana ahlak alanı vardır bunlar nelerdir ?

C-2) 1. Metaetik, 2. NormatifEtik, 3. Uygulamalı Etik.

S-3) Öte dünya merkezli görüşünsavunucularına göre ahlaki değerler, öznel insani adetlerin ötesinde bulunanbir alemde var olmak anlamında objektif/nesneldirler. Onlara göre bu değerler,nesnel olmanın yanında, değişmeyecek tarzda mutlak veya ebedidirler ve tümzamanlarda dünyanın her yerindeki bütün akıllı insanlar için geçerli olmakanlamında da evrenseldirler. Bu görüşün felsefi açıdan en tanınmışsavunucularından biri…….’dur.

C-3) Eflatun

S-4) Ahlaki değerlerin tamameninsan icadı adetlerden oluştuğunu savunanlar kimlerdir ?

C-4) Antik Yunan Sofistleri veseptikleri

S-5) Felsefe tarihindegörecilik ilk defa ………..le gün yüzüne çıkar.

C-5) Sofistler

S-6) İslam itikadi mezhepleriarasında ………liğin Tanrısal mutlakçılığı oluşturmak amacıyla da olsa genelanlamda rölativist veya subjektivist, ………'nin katı sayılabilecek biçimdemutlakçı, …………liğin ise ölçülü/kademeli mutlakçı olduğu ya da mutlakçılıklagörececilik arasında bir yerde olduğu söylenebilir.

C-6) Eşari – Mutezile –Maturidi

S-7) Batı ahlakında üç normatifetik kuramı daha yaygın olarak irdelenmektedir. Tarihsel açıdan bakıldıklarındabunlar, hangileridir ?

C-7) erdem etiği, ödev etiği vefaydacı etiktir.

S-8) Tarihsel olarak, erdemetiği, Batı felsefesindeki en eski normatif geleneklerden biridir. Eflatun,daha sonraları büyük/temel erdemler olarak nitelendirilen dört erdemi vurgularbunlar nelerdir ?

C-8) bilgelik, cesaret, itidal,adalet.

S-9) Ortaçağın büyük Hıristiyanilahiyatçısı Thomas Aquinas, yukarıda belirttiğimiz Eflatun kökenli dört büyükerdeme, üç tane de teolojik erdem eklemiş ve böylece yedi büyük Hıristiyanerdemi listesini oluşturmuştur. Thomas Aquinas’in eklediği üç teolojik erdemnedir ?

C-9) iman, umut ve sevgi

S-10) Ödev etiği denince aklailk olarak ………gelir.

C-10) Kant

S-11) Telos Yunancada hangianlama gelmektedir ?

C-11) son,nihayet

S-12) Batıdaki uygulamalıetiğin biyoetik, tıbbi etik, iş etiği, sosyal etik, çevre etiği gibi bölümleriolduğu gibi bizdeki uygulamalı ahlakın da ana başlıkları veya bölümleri vardır.Bizdekinin ana bölümleri nelerdir ?

C-12) Ferdi Ahlak, Aile Ahlakı, Sosyal Ahlak, Devlet Ahlakı, Dini Ahlak.

14.HAFTA

S-1) Batı ahlakının biri dini diğeri felsefi iki tarihseltemeli vardır bunlar nelerdir ?

C-1) 1. Tevrat (OnEmir) ve İncil’deki ahlaki emir ve öğütler (Komşunu sev vb.) 2. Yunan

(4 temel erdem) ve Roma Ahlak Felsefeleri.

S-2) Günümüz Batıahlak felsefesinde son zamanlarda en çok tercih edilir olduğu söylenebilecekolan sade tasniflerden birine göre üç ana ahlak alanı vardır bunlar nelerdir ?

C-2) 1. Metaetik, 2. NormatifEtik, 3. Uygulamalı Etik.

S-3) Öte dünya merkezli görüşünsavunucularına göre ahlaki değerler, öznel insani adetlerin ötesinde bulunanbir alemde var olmak anlamında objektif/nesneldirler. Onlara göre bu değerler,nesnel olmanın yanında, değişmeyecek tarzda mutlak veya ebedidirler ve tümzamanlarda dünyanın her yerindeki bütün akıllı insanlar için geçerli olmakanlamında da evrenseldirler. Bu görüşün felsefi açıdan en tanınmışsavunucularından biri…….’dur.

C-3) Eflatun

S-4) Ahlaki değerlerin tamameninsan icadı adetlerden oluştuğunu savunanlar kimlerdir ?

C-4) Antik Yunan Sofistleri veseptikleri

S-5) Felsefe tarihindegörecilik ilk defa ………..le gün yüzüne çıkar.

C-5) Sofistler

S-6) İslam itikadi mezhepleriarasında ………liğin Tanrısal mutlakçılığı oluşturmak amacıyla da olsa genelanlamda rölativist veya subjektivist, ………'nin katı sayılabilecek biçimdemutlakçı, …………liğin ise ölçülü/kademeli mutlakçı olduğu ya da mutlakçılıklagörececilik arasında bir yerde olduğu söylenebilir.

C-6) Eşari – Mutezile –Maturidi

S-7) Batı ahlakında üç normatifetik kuramı daha yaygın olarak irdelenmektedir. Tarihsel açıdan bakıldıklarındabunlar, hangileridir ?

C-7) erdem etiği, ödev etiği vefaydacı etiktir.

S-8) Tarihsel olarak, erdemetiği, Batı felsefesindeki en eski normatif geleneklerden biridir. Eflatun,daha sonraları büyük/temel erdemler olarak nitelendirilen dört erdemi vurgularbunlar nelerdir ?

C-8) bilgelik, cesaret, itidal,adalet.

S-9) Ortaçağın büyük Hıristiyanilahiyatçısı Thomas Aquinas, yukarıda belirttiğimiz Eflatun kökenli dört büyükerdeme, üç tane de teolojik erdem eklemiş ve böylece yedi büyük Hıristiyanerdemi listesini oluşturmuştur. Thomas Aquinas’in eklediği üç teolojik erdemnedir ?

C-9) iman, umut ve sevgi

S-10) Ödev etiği denince aklailk olarak ………gelir.

C-10) Kant

S-11) Telos Yunancada hangianlama gelmektedir ?

C-11) son,nihayet

S-12) Batıdaki uygulamalıetiğin biyoetik, tıbbi etik, iş etiği, sosyal etik, çevre etiği gibi bölümleriolduğu gibi bizdeki uygulamalı ahlakın da ana başlıkları veya bölümleri vardır.Bizdekinin ana bölümleri nelerdir ?

C-12) Ferdi Ahlak, Aile Ahlakı, Sosyal Ahlak, Devlet Ahlakı, Dini Ahlak.