[umut628]

Türk islam edebiyatı 4. ünite özet ve deneme sınavı
türk islam edebiyatı 4.ünite özeti
________________________________________
TÜRK ıSLAM EDEBıYATI 4.KONU
TÜRK ıSLAM EDEBıYATINDA BELAGAT BAşLIBA EDEBı SANATLAR

T.ı.E. METıNLERıNıN DEğERLENDıRıLMESıNDE VAZGEÇıLMEZ ÖLÇÜ
BELAGAT: Sözlükte ?sözün fasih ve açık seçik olması? demektir. Edebiyat terimi olarak iki manada kullanılır. Birincisi meleke ve kabiliyettir. Bu tanım klasik belagat kitaplarında ?sözün fasih olmak şartıyla mukteza-yı hale mutabık olması? şeklindedir. Bu anlamıyla belagat insanda doğuştan var olan ve ona has melekedir.
ıkinci ve klasik belagat kitaplarındaki anlamı ise ?Kelamın fasih olmak şartıyla mukteza-yı hale mutabık olmasının usul ve kaidelerini bildiren ilim? dir. Belagatin bu maksadına ulaşması için şu üç konu hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.
Meani: Kelamın mukteza-yı hale uygunluğunu sağlamak için gerekli olanları bilme
Beyan: sözün açık-seçik, kolay ve anlaşılabilmesini temin etme yolları
Bedi?: sözü güzel, süslü ve etkili söyleme usulleri.
Türk belagat literatüründe klasik özellikteki ilk Türkçe eser, örnekleri bakımından zayıf olsa da Ahmet Hamdi?nin Belagati Lisanı Osmanî adlı kitabıdır.

T.ı.E METıNLERıNDE KARILAşILAN BAşLICA EDEBı SANATLAR
1. ıNşA: Türk, Arap ve Fars edebiyatlarında ?resmi yazışmalarda kullanılan nesir dilini ifade eden edebi tür ve dil bilimi? için kullanılmış, zamanla genel olarak her türlü nesir ve düz yazı karşılığında kazanmıştır. Kâtip Çelebi buna ?ıfadede yerine, konusuna ve amacına yakışan güzel ibareler kullanmaktır? şeklinde bir ilavede bulunur. Genellikle nesir halinde yazılan mektup türünün de inşa içinde özel bir yeri vardır. Kâtip Çelebi mektubu inşanın bir dalı olarak ele almıştır.
ınşa kelimesi dar anlamda daha çok münşeat adıyla anılan her türlü resmi yazışma ile bunların bir parçası sayılabilecek mektup vb. metinlerin kaleme alınmasının yollarını ve bu hususlarla ilgili kuralların bilgisini ifade eder.

2. SECı: ınşa ile yakın ilgisi bulunan ve daha çok bir nesir sanatı kabul edilen seci, söze güzellik ve süs katan hususlardan biri olarak kabul edilir. Halemiz ve lalemiz kelimelerini içeren bir cümlede her iki kelimenin son hecesi olan ?le? seciyi meydana getirir. Kelime gruplarında da rastlanan seciler daha çok atasözleri ve vecizelerde bir ahenk unsuru olarak yer almış ve onların ezberlenmesini kolaylaştırmıştır. ?Abdal tekkede hacı Mekke?de bulunur?, ?aç koyma hırsız edersiz, çok söyleme arsız edersin? gibi. Seci sanatının en mükemmel örneği Sinan Paşa?nın Tazarruname?sidir.

3. ITNAB: ?Bir düşüncenin gereğinden fazla sözle ifade edilmesi? anlamına gelir. Hem olumlu hem de olumsuz olarak ele alınmıştır. Türkçe belagat kitaplarında ıtnab üçe ayrılmıştır.
a) Itnab-ı makbul: manayı açıklığa kavuşturma, pekiştirme, mübalağa ve tasvir amacına yönelik bir fayda elde etmek üzere sözü uzatma ya da tekrarlamadır.
b) Itnab-ı mümil: Gereksiz yere sözü uzatma, ifadeye lüzumsuz kelime veya cümle katma işidir.
c) Itnab-ı manevi: ıfadede mananın farklı lafızlarla tekrarıdır. Ör: itaat kıl sözüme olma asi.

4. ıKTıBAS: Kuran ve hadisten alınmış bir ibareyi beyte/mısraa/cümleye yerleştirmektir. Genel olarak iki başlık altında toplanır.
ılki; Muhtahsen iktibas. Söz veya yazıda dini ölçülere aykırı düşmeyecek şekilde yapılan nakillerdir.
ıkiye ayrılır. a) Ahsen iktibas: ıktibas edilen ayet veya hadis arasındaki uygunluğun hoş bir tesir bırakması, muhatapta heyecan uyandırması ve anlamı güçlendirmesinin yanı sıra öğütte vermesidir.
b) Hasen iktibas: Öğüt vermenin dışındaki diğer şartları taşımasıdır.
ıkincisi; Müstehcen iktibas. Ayet ve hadislerden dinin ölçülerine aykırı ve ıslam adabına uygun düşmeyecek şekilde yapılan aktarmalardır.
Günümüzde edebi veya ilmi her türlü iktibasa ?alıntı? denir. Sözlüklerde ayetlerden, hadislerden ve edebi eserlerden örnek aktarmanın adı olan istişhad da bir nevi iktibastır.

5. ıSTışHAD: Türk edebiyatında bir edebi sanat olarak istişhaddan ziyade ona çok benzeyen ?irsal-i mesel?( örnek olarak atasözü veya özlü söz zikretme) veya ?iktibas? (hadis veya ayet zikretme) tercih edilmiş ve belagat kitaplarında istişhada yer verilmemiştir. şair veya yazarın ifadeyi kuvvetlendirmek, anlamı zenginleştirmek, söz daha sanatlı hale getirmek gibi amaçlarla ayet, hadis, atasözü, vecize, mısra ve beyit zikretmesi istişhadı ortaya çıkarır.

6. TEşBıH: Mecazla birlikte ele alınmış bir sanattır. Teşbihle mecazın esas farkı kelimelerin gerçek anlamıyla kullanılmasıdır. Türkçede teşbih edatı günümüzde kullanılan ?gibi? takısıdır. Teşbihin rüknü dörttür. Benzeyen, benzetilen, benzeme yönü ve teşbih edatı. Bir teşbihte ya bütün teşbih unsurları yer alır veya bunlardan en az ikisi bulunur. Dört çeşit teşbih vardır.
a) mufassal teşbih: Tam teşbihte denilir ve bütün unsurlar bu teşbihte zikredilir.
b) mücmel veya muhtasar teşbih: Benzeme yönü zikredilmez. Anlaşılması zordur.
c) müekked teşbih: Diğerlerine göre daha sanatlı ve üstün kabul edilen bu tür teşbih, unsurlarının mümkün olduğunca azaltılmasıyla ifadenin güçleştirildiği bir söyleyiştir.
d) beliğ teşbih: ıki ana unsurun yani benzeyen ve benzetilenin kullanıldığı teşbihtir.

7. ıSTıARE: Bir kelime veya ibarenin, teşbihi kuvvetlendirmek, onu abartarak muhataba daha güçlü yorum imkânı sağlamak için benzeşme ilgisiyle ve bir karineye dayalı olarak gerçek anlamı dışında kullanılması demektir. Bir kelimeyi asıl anlamı akla getirmeden kullanmanın, manayı güzel ifade etmede en etkili yol kabul edilmesi istiarenin önemini arttırmıştır. Örneğin sersem yerine ?kaz, inatçı yerine ?keçi?, asık suratlı veya zalim yerine ?nemrut?, aşık veya şaşkın yerine ?Leyla? birer istiaredir.
Belagat kitaplarında istiare üç ana başlık altında incelenmiştir.
a) Açık istiare: Yalnızca benzetilenle yapılan istiaredir.
b) Kapalı istiare: Yalnızca benzeyenle yapılan istiaredir.
c) Mürekkep istiare: Bu sanat istiarede yer alan bir unsurun değişik yönleri ve özelliklerinin benzetme konusu yapılmasıyla gerçekleştirilmiştir. Gizli gizli iş yapan kimse hakkında ?saman altından su yürütüyor? denilmesi de bu tür bir istiaredir.

8. MECAZ: Bir ilgi veya ipucu ile gerçek anlamı dışında kullanılan kelime veya terkibi ifade eden bu belagat terimi, kelimelerin manalarına dayalı edebi sanatların en önemli ve yaygın olanıdır.
Kelimelerin anlam bakımından üç farklı özelliği vardır.
a) Manayı hakiki- gerçek anlam: göz kelimesinin görme organı olması.
b) Manayı tali- türeme anlam: terazi kefesi için göz denilmesi.
c) Mecaz anlam: gözü doymaz, aç gözlü deyimlerindeki göz mecazi anlamdadır.
Mecazlar söze güzellik, canlılık ve etkinlik katar, konuşanın ifade etmek istediğinin daha kuvvetle anlaşılmasına imkân tanır. Mecaz denildiğinde mecazı mürselin anlaşılması gerekir.

9. ıRSAL-ı MESEL: Manzum veya mensur bir ifadede söze destek sağlamak, onu daha kolay benimsetmek için herkesçe kabul edilmiş bir başka sözü, özellikle atasözünü kullanma sanatıdır.

10. TAZMıN: Başka bir şaire ait olan mısranın bir şiirde kullanılması anlamına gelir. Tazminde alıntılanan şiir parçasının kime ait olduğunu söylemek bir kuraldır.
11. TECAHÜL-ı ARıFANE: şiir ve nesirde ?bilinen bir hususun bir nükteye bağlı olarak bilinmiyormuş gibi ifade edilmesi? sanatıdır. Batı reotiğindeki karşılığı ironidir. şair bunun için aslında muhatabına cevabını bildiği sorular sorar. Böylece hem maksadı doğrudan söylemenin basitliği kırılmış olur, hem de söze nükte ve zarafet kazandırır.

12. TEşHıS VE ıNTAK: Teşhis ?varlıkların kişileştirilerek yeni kimlikler kazanması? şeklinde tanımlanabilir. ıntak ?konuşma, insan gibi dile gelme? demektir. Teşhis genelde intak ile bütünlük kazandığından her intak sanatına başvurulduğunda orada teşhiste bulunur.
Günümüzde çocuklar ve gençler için yazılan fabllarda bu sanattan bolca yararlanılmaktadır.

13. HÜSN-ı TALıL: Bir olayın gerçek sebebinin göz ardı edilerek heyecan unsurunun ön plana çıkarılması sanatıdır. Hadiselere o andaki ruh halinin yorumunu katmak, hayatı ve dış dünyayı gönlüne aksettiği gibi algılamak isteyen her sanatkâr bu sanata başvurur.

14. TENASÜB: Sözlükte uyum, orantı, yakışma anlamına gelir. Edebiyat terimi olarak ?aralarında karşıtlık dışında bir ilgi bulunan iki veya daha çok kelimenin anlam güzelliğini ve bütünlüğünü sağlamak amacıyla aynı sözde bir araya getirilmesi? demektir. Anlamca yakın kelimelerin gelişigüzel veya zorunlu biçimde bir araya getirilmesiyle tenasüb gerçekleşmez. Agehi?nin ?Keşti Kasidesi? sırf tenasüb sanatına dayalı yazılan şiirler bir örnektir.

15. LEFFÜ NEşR: Cümlenin kuruluş ve dizilişiyle ilgili, anlama güzellik katan söz sanatlarından biri olarak tanımlanabilir. Bu sanatta önce iki veya daha fazla unsur ayrı ayrı zikredilir(leff), ardından bunların her biriyle ilgili öğeler anılır(neşr).

16. TELMıH: Arap-Fars-Türk kültür ve edebiyatına ait ?bir metinde bu kültürlerin örnek gösterilecek değerlerine sahip bir kişi veya olaylarla ayet, hadis, kelamı kibar, atasözü vb. kalıplaşmış ibarelere gönderme sanatıdır. Telmihin iktibastan ve irsal-i meselden farkı sadece işaret etmesidir.

17. EBCED: Arap alfabesinin ?ilk tertibi ve harflerinin taşıdığı sayı değerine dayanan hesap sistemi?.
Mesela ıstanbul fetih yılı k.kerimdeki ?beldetün tayyibe? kelimesinin ebcedle karşılığı olan 1453 yılına rast gelmekte, bu ise Müslüman topluluklar tarafında ilahi mucize olarak kabul edilmektedir.

18. TARıH DÜşÜRME: Türkçede tarih manzumesi yazarak vuku bulan hadiselerin tarihlerini zikretmeye ?tarih düşürme, tarih yazma? denilir. Başlangıçta öğrenme ve ezberleme kolaylığı için çıktığı tahmin edilen tarih düşürme, daha sonra şairliğin gereklerinden biri sayılarak bir nevi sanat gösterme arcı ve sanatkârın kudretinin göstergelerinden biri sayılmıştır.
Tarihler farklı biçimlerde düzenlenmiştir. a) lafzen tarih: verilecek tarihin rakamla değil sözle zikredilmesidir. b) manen tarih: olayın tarihini ebced hesabına göre harflerin sayı değerinden çıkarılmasıdır. c) lafzen ve manen tarih: ikisinin de kullanılmasıdır.

Türk İslam Edebiyatı 4.Ünite Deneme Soru Ve Cevapları
1-ilm-i Belâgat 'in üç ana konusu?
a-meani-bedi-beyan
b-telmih-tevriye-teşhis
c-tenasüp-mecaz-kinaye
d-teşbih-istiare-seci

2-Meani tanımı?
a-sözü güzel süslü etkili söyleme usulleri
b-sözü açık-seçik söyleme
c-kelamın muktezayı hale uygunluğunu sağlamak için gerekli olanları bilme
d-akıcı ve yerinde söz söyleme

3-Hangisi meani konularından değildir?
a-isnad-inşa
b-ünlem-yüklem
c-emir-nehiy
d-mecaz-kinaye

4-Hangisi Beyanın tanımıdır?
a-sözün açık seçik kolay anlaşılır olmasını temin etme
b-sözü güzel süslü etkili söyleme usulleri
c-resmi yazışmalar da kullanılan edebi tür ve dil bilimi
d-dikkat çekme

5-Hangisi beyan konularından değildir?
a-Teşbih-İstiare
b-hakikat-mecaz
c-irsal-i mesel-ilham
d-kinaye-mecaz-ı mürsel

6-Genel olarak edebi sanatları içine alan ve vücuh-ı tahsin -sözü güzelleştirme-yolları olarak adlandırılan edebi sanat türü?
a-Meani
b-Bedi
c-Beyan
d-Itnab


7-Hangisi Bedi sanatı kapsamındaki edebi sanatlar içinde yer almaz?
a-İrsal-i mesel/tecahül-i arifane/ mezheb-i kelami
b-telmih/hüsnü talil/mübalağa/istifham
c-ilham/teşhis/intak/tevriye
d-vasl/fasl/icaz/itnab

8-Fransız yazar Emil lefranc dan faydalınılarak kaleme alınan eser ve yazarı?
a-es-Sekkai/Miftahul Ulum
b-Taftazani/Telhisul Miftah
c-Süleyman Paşa/Mebanil İnşa
d-Muallim Naci-Istılahat ı Edebiyye

9-Türk Belagat literatüründe klasik özellikteki İLK Türkçe eser?
a-Belagat-i Lisan-ı Osmani-Ahmed Hamdi
b-Edebiyat Bilgi ve Teorileri-Kaya Bilgel
c-Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü-İskender Pala
d-Talim-i Edebiyat-Recaizade Ekrem

10-Resmi yazışmalarda kullanılan nesir dilini ifade eden edebi tür ve dil bilimi?
a-Seci
b-Itnab
c-İktibas
d-İnşa

11-Hangisi Osmanlı da Divan-Humayun denilen resmi devlet yazışmalarının yürütüldüğü resmi yazışmaların içinde yer almaz?
a-Hattı Hümayun
b-İrade-i Seniyye
c-İlm-i Sak
d-Emirnâme

12-Klasik anlayışta seciyi oluşturan ses benzerliği azlığı ve çokluğu esasına dayanan kaç çeşit seci vardır?
a-2
b-3
c-4
d-5

13-Harflerin aynı olduğu seci?
a-Mutarraf seci
b-mütevazi seci
c-murassa/müvazi seci
d-mutlak seci

14-Fasılaların vezin bakımından birbirine uyumlu olduğu seci türü?
a-Mutarraf seci
b-mütevazi seci
c-murassa/müvazi seci
d-mutlak seci

15-Cümlenin iki tarafında yer alan kelimelerin revi harflerinin vezin ve harf sayısı bakımından birbirine uygun olması?a-Mutarraf seci
b-mütevazi seci
c-murassa seci
d-mutlak seci

16-Recaizade Ekrem'e göre kaç çeşit seci var?
a-4
b-2
c-3
d-5

17-”Sevk-i rüzgar ecza-yı vücudunu tarumar ettiğinden”Namık Kemal'e ait bu sözdeki seci türü?
a-Mutlak Seci
b-Mukayyed Seci
c-Murassa Seci
d-Mütevazi seci

18-Klasik Türk belağati literatüründe DÖNÜM noktası olmuş aynı zamanda büyük hukuk külliyatı Mecelle'yi de kaleme alan kişi ve eseri?
A-Abdünnafi-en-neful muavvel
b-Manastırlı Mehmet Rıfat-Mecamıul-edeb
c-Ahmed Cevdet Paşa-Belagatı Osmaniye
d-Recaizade Ekrem-Talim i Edebiyat

19-Osmanlıda Mahkeme yazışmalarında kullanılan yazı türü?
a-İlmi Sak
b-Menşur
c-Emirname
d-İ'lam

20-Türk hitabet sanatının en eski belgeleri?
A-Marifetname
b-Orhon Yazıtları
c-Menakıbname
d-Müzekin-nufus

21-Hangisi secinin etkili olduğu alanlardan değildir?
a-Hitabet sahası
b-Atasözleri vecizeler
c-Dua-name
d-Resmi yazışmalar

22-Bütünüyle secili ifadelerle kaleme alınmış eserlerin EN mükemmel örneği?
a-Sinan Paşa-Tazarruname
b-Erzurumlu İsmail Hakkı-Marifetname
c-Fevzi Efendi-Mevhibetül vehhab
d-Feridüddin Attar-Tezkiretül Evliya

23-”Bir düşüncenin gereğinden fazla sözle ifade edilmesi”sözü gereksiz uzatmak,lafı dolaştırmak manasına gelen terim?
a-İktibas
b-Itnab
c-İstişhad
d-Teşbih

24-Itnab kaç çeşittir?
a-3
b-2
c-4
d-5

25-Manayı açıklığa kavuşturma pekiştirme mübalağa ve tasvir amacına yönelik bir fayda elde etmek üzere sözü uzatmak?
a-Itnab-Mumil
b-Itnab-ı Manevi
c-Itnab-ıMakbul

26-Bıktıran usandıran uzun söz?
a-Itnab-Mumil
b-Itnab-ı Manevi
c-Itnab-ıMakbul

27-”İfadede mananın farklı lafızlarla tekrarı” haşv-i manevi anlamında söz?
a-Itnab-Mumil
b-Itnab-ı Manevi
c-Itnab-ıMakbul

28-
I-”Kuran ve hadisten alınmış bir ibareyi beyte-mısraa-cümleye yerleştirmek”manasındadır
II-İbareyi esas lafzıyla nakletme yönüyle telmihten ayrılır
III-Atasözleri ile örnek verme açısından irsal-i meselden ayrılır
IV-Beytin tamamını aktarma bakımından tazmin,taştir,tahmisten ayrılır


Yukarıda tanımı yapılan edebi sanat türü hangisidir?
a-İktibas
b-Teşbih
c-İstişhad
d-İstiare

29-Öğüt özelliği taşıyan muhatabında heyecan uyandıran,hoş tesir bırakan anlamı güçlendiren İktibas türü?
a-Ahsen İktibas
b-Hasen İktibas
c-Müstehcen İktibas
d-Nakıs İktibas

30-Öğüt verme özelliği taşımayan muhatabında heyecan uyandıran,hoş tesir bırakan anlamı güçlendiren İktibas türü?
a-Ahsen İktibas
b-Hasen İktibas
c-Müstehcen İktibas
d-Nakıs İktibas

31-Ödünç istemek ödünç almak anlamında belagat terimi?
A-İstişhad
b-İktibas
c-İstiare
d-Teşbih

32-Ayet ve hadislerden dinin ölçütlerine aykırı İslam adabına uygun düşmeyecek şekilde aktarım yapma?
a-.Tam İktibas
b-Ahsen İktibas
c-Hasen İktibas
d-Müstehcen İktibas

33-”Mesağ olaydı eğer “la şerike leh”derdim
Naziri gelmedi âlemde hüsn ü an olalı”Yahya Kemal
Beytinin mısraında kullanılan edebi tür?
a-Hasen İktibas
b-Ahsen İktibas
c-Müstehcen İktibas
d-Nakıs iktibas

34-Hagisi istişhadın özelliklerinden değildir?
a-Örnek söz ve mısraların kime ait olduğu belirtilir.
b-Türk nesrinin başlangıcından itibaren kullanılır.
c-”Divan nesri”adıyla Sinan paşa nın Tazarruatından itibaren rağbet görmüştür.
d-Başka şaire ait mısranın bir şiirde kullanılmasını ifade eder.

35-Hangisi Mufassal Teşbihin özelliklerindendir?
a-4 unsur yer alır
b-2 unsur yer alır
c-benzeme yönü zikredilmez
d-en az teşbih unsuru yer alır

36-Hangisi Mücmel Teşbihin özelliklerinden değildir?
a-Benzeme yönü zikredilmez
b-Mufassal teşbihe göre daha abartılıdır
c-Herkes tarafından anlaşılması biraz zordur
d-Teşbih türlerinin en makbuludur

37-Müekked teşbih tanımı?
a-Tam teşbih
b-Teşbih unsurlarının azaltılarak ifadenin güçlendirilmesi
c-Etkili ve abartılı ifadeli teşbih
d-Benzeme yönü zikredilmeyen teşbih

38-
I-Benzeyen ve benzetilen kullanılır
II-Tam teşbihde denilir
III-En makbul teşbih türüdür
IV-Benzetme niyetinden çok anlam aktarımı söz konusudur
V-Benzeme yönü zikredilir.
Yukarıda sayılan özelliklerden hangisi Beliğ Teşbih tanımına uyar?
A-I-II-III
B-I-II-III-V
C-I-III-IV
D-Hepsi

39-Belağ kitaplarında istiare kaç başlık altında incelenir?
a-2
b-3
c-4
d-5

40-Yalnızca benzetilenle yapılan istiare?
a-Kapalı İstiare(istiareyi mekniyye)
b-Açık istiare(istiare i musarraha)
c-Mürekkep İstiare(istiare i temsiliyye)

41-Batı retoriğinde “alegori” olarak tanımlanan istiarede yer alan unsurun değişik özelliklerini benzetme konusu yapılmasıyla gerçekleştirilen istiare türü?
a-Kapalı İstiare(istiareyi mekniyye)
b-Açık istiare(istiare i musarraha)
c-İstiare-i asliye
d-Mürekkep İstiare(istiare i temsiliyye)

42-Yalnızca benzeyenle yapılan istiare?
a-Kapalı İstiare(istiareyi mekniyye)
b-Açık istiare(istiare i musarraha)
c-Mürekkep İstiare(istiare i temsiliyye)
d-İstiare-i Tebeiyye

43-”Zaman o gül gibi gül görmemiş zaman olalı
Gülün güzelliği dillerde destan olalı”Yahya Kemal
Yukarıda ki beyitte ifade edilen belagat türü?
a-Açık İstiare
b-Mecaz
c-Teşbih
d-Mürekkep İstiare

44-Temsili istiarenin en güzel ve beğenilmiş örneği olan
“Bin gemle bağlanan yağız at şaha kalkıyor
Gittikçe yükselen başı Allah'a kalkıyor” beyti kime aittir?
a-Yahya Kemal
b-Faruk Nafiz
c-Ragıp Paşa
d-Nefi

45-Bir ilgi veya ipucu ile gerçek anlamı dışında kullanılan kelime veya terkibi ifade eden belagat terimi?
A-İstiare
b-Teşbih
c-Mecaz
d-Telmih

46-Terazi kefesi için göz denilmesi ile ne ifade edilir?
A-Manayı hakiki-Asli mana
b-Tali-Yan anlam
c-Manayı mecazi
d-İrsal-i mesel

47-Türkçe belgat kitaplarında mecazların yapılarına göre hangisi yanlış eşleştirlmiştir?
A-toprak mezar manasında -lügavi
b-toprak gözümde tütüyor-örfi
c-salat ile dua kastedildiğinde-şer-i
d-ağustos buğdayları sarardı-teşbih

48-
I-Atasözlerini kullanılır
II-Herkesçe bilinen gerçeklerden örneklemeler vardır
III-Meşhurdur,meseldir,derler,nitekim,zira ifadeleri kullanılır
Yukarıda özellikleri verilen belgat türü hangisidir?
A-Tazmin
b-Tecahul arifane
c-Teşhis
d-İrsal-i mesel

49-Başka bir şaire ait olan mısranın bir şiirde kullanılması manasında,daha ziyade gazel ve kasidelerde kullanımı yaygın olan tür?
A-Telmih
b-Tazmin
c-Teşbih
d-Tenasüb

50-Batı retoriğindeki karşılığı ironi olan bilinen bir hususun nükteye bağlı ifadesi?
A-Tecahül-i arifane
b-Hüsni talil
c-Teşhis
d-Leffü neşr

51-Hangisi Tecahül arifin birlikte kullanımı yaygın sanatlar arasında yer almaz?
a-Teşbih
b-İstiare
c-Mübalağa
d-Telmih

52-Recaizade Mahmud Ekremin “mecazın en etkili türleri”olarak tanımladığı sanat?
a-Teşhis ve İntak
b-Ebced-Tarih düşürme
c-Leffü neşr-Telmih
d-istiare-istişhad

53-”Haki payine yetem der ömrlerdir muttasıl
Başını taştan taşa vurup gezer avare su”Fuzuli-Su kasidesi
Yukarıdaki beyitte kullanılan edebi sanat?
a-Tenasüb
b-Mecaz
c-Hüsn-i Talil
d-Teşhis

54-Tenasübün kelime manası?
a-göz ucuyla bakma-ışık çakması
b-Uyum orantı yakışma
c-toplama-dürme-bükme
d-konuşma insan gibi dile gelme

55-İntak'ın kelime manası?
a-göz ucuyla bakma-ışık çakması
b-Uyum orantı yakışma
c-toplama-dürme-bükme
d-konuşma insan gibi dile gelme

56-Leff-ü neşr kelime manası?
a-göz ucuyla bakma-ışık çakması
b-Uyum orantı yakışma
c-toplama-dürme-bükme-dağıtma yayma
d-konuşma insan gibi dile gelme

57-Telmihin kelime manası?
a-göz ucuyla bakma-ışık çakması
b-Uyum orantı yakışma
c-toplama-dürme-bükme
d-konuşma insan gibi dile gelme

58-Leffü neşr kelimelerin zikrediliş sırasına göre nasıl isimlendirilir?
a-müretteb-gayri müretteb
b-tafsili-icmali
c-leff-neşr
d-açık-kapalı

59-”Bir metinde ayet,hadis,kelam-ı kibar,atasözü vb.kalıplaşmış ibareler ile gönderme yapma sanatı?
A-Tenasüb
b-Telmih
c-Teşhis
d-Tazmin

60-Sırf tenasüb sanatına dayalı şiirler yazan şair ve eseri?
A-Fuzuli-Su kasidesi
b-Agehi-Keşti Kasidesi
c-Faruk Nafiz-At şiiri
d-İsmail Hakkı Bursevi-Esrarul Huruf

61-”ilk tertibi ve harflerinin taşıdığı sayı değerlerine dayanan hesap sistemi”ne ne ad verilir?
a-Ebced
b-Tarih Düşürme
c-İktibas
d-İnşa

62-XVII.YY. Tasavvuf ehli arasında ebced harfleriyle ilgili izahların yer aldığı eser?
a-Hulusi Kılıç-Bediiyyat
b-Kaya Bilgel-Edebiyat Bilgi ve Teorileri
c-İsmail Hakkı Bursevi-Esrarul Huruf
d-Firdevsi-Şehname

63-Türk edebiyatında en başarılı ve zengin tarih manzumelerinin yer aldığı YY?
a-XIV.YY
b-XVIII.YY
c-XV.YY
d-XII.YY

64-Tarihi verilecek olayın rakamla değil sözle zikredildiği tarih?
a-Lafzan Tarih(suri)
b-Manen Tarih
c-Tam tarih
d-Ta'miyeli Tarih

65-Söylenmek istenen yılı hem sözle hem de harflerin sayı değerleri ile ifade eden tarih?
a-Lafzan ve Manen Tarih
b-Düta Tarih
c-Tam tarih
d-Ta'miyeli Tarih

66-Olayın tarihinin ebced hesabına göre harflerin sayı değerinden çıkarıldığı tarih?
a-Lafzan Tarih(suri)
b-Manen Tarih
c-Tam tarih
d-Ta'miyeli Tarih

67-Beldetün tayyibetün ibaresi gibi hesaplandığında yılın tam ortaya çıktığı tarih?
a-Lafzan Tarih(suri)
b-Manen Tarih
c-Tam tarih
d-Ta'miyeli Tarih

68-Ekleme çıkarma suretiyle hesap yapılması gereği mısrada belirtilen tarih düşürme?
a-Lafzan Tarih(suri)
b-Manen Tarih
c-Tam tarih
d-Ta'miyeli Tarih

69-Tarih mısraını meydana getiren harflerin toplamından çıkan hadisenin cereyan ettiği yılın iki katını verdiği tarih?
a-Lafzan ve Manen Tarih
b-Düta Tarih
c-Tam tarih
d-Ta'miyeli Tarih

70-Hangisi Tarih düşürme sanatında harflerin kullanılışından doğan özelliklerden değildir?
A-Noktalı noktası bütün harfler hesaba katılır
b-Mucem Tarih
c-Mühmel Tarih
d-Ebced










1-a
2-c
3-d
4-a
5-c
6-b
7-d
8-c
9-a
10-d
11-c
12-b
13-a
14-b
15-c
16-b
17-a
18-c
19-a
20-b
21-d
22-a
23-b
24-a
25-c
26-a
27-b
28-a
29-a
30-b
31-c
32-d
33-a
34-d
35-a
36-d
37-b
38-c
39-b
40-b
41-d
42-a
43-a
44-b
45-c
46-b
47-d
48-d
49-b
50-a
51-d
52-a
53-c
54-b
55-d
56-c
57-a
58-a
59-b
60-b
61-a
62-c
63-b
64-a
65-a
66-b
67-c
68-d
69-b
70-d






alıntıdır