[enderhafızım]

İslam Mezhepleri Tarihi Soru-Cevap Ders Özetleri Ünite 5 (Dokuz Eylül)

ÜNİTE 5

ŞİA - ZEYDİYYE

S 1 : Şia’nın lügat anlamı nedir?
CVP :Bir kelimeye ,bir kişiye veya onun yardımcılarına tabi olanlar,aynı fikirde olmasalar da bir iş üzerinde birleşenler,bir başkasının görüşüne tabi olanlar anlamındadır.

S 2 :Şia kuranı kerim ayetlerinde hangi manalarda kullanılmıştır?
CVP:Fırka – bölük – taraftar

S 3 :Şia’yı,hz Ali’yi dost edinenler ve onu Resulullah’ın diğer ashabından üstün sayanlar şeklinde tanımlayan kimdir?
CVP :Eş’ari

S 4 :Şia’nın genel tanımı nedir?
CVP :Şia, hz Peygamber (s.a.v)’in vefatından sonra hz. Ali ve Ehl-i Beytini halifelik(imamet) için en layık kişi olarak gören ve onu nas ve tayin ile ‘meşru’ halife kabul eden ; ondan sonraki halifelerin de onun soyundan gelmesi gerektiğine inanan toplulukların genel adıdır.1.

S 5 :ŞEHRİSTANİ’in eserının ismi nedir?
CVP :MİLEL ve NİHAL

S 6 :Şia ne zaman ortaya çıkmıştır?
CVP :1- Hz. Peygamber’in sağlığında (kaşifu’l-ğita, tabatabai, nevbahti)
2-Hz. Peygamber’den hemen sonra (kummi, ibn Haldun, ahmed emin, bernard lewis)
3-Hz. Osman döneminde fitne hareketi ile (Muhammed ebu Zehra, wellhausen)
4-Cemel Vakasından sonra (ibn nedim )
5- Muaviye’den sonra (taha hüseyin)
6-Abdullah b.Sebe ile
7-Kerbela olayı ve Tevvabun hareketinden sonra (şeybi) (Sünni alimlerce savunulan görüş)

S 7 : “Şii müellifler hz. Ali’in P.E. tarafından nasla tayin edildiği iddiasını desteklemek amacıyla Şiayı P.E. döneminde ortaya çıkmış bir mezhep olarak göstermişlerdir” görüsünü savunan kimdir?
CVP:Nevbahti (Fıraku’ş-Şia)

S 8 :Hz. Peygamber Hz. Ali’yi Veda Haccı’ndan dönerken hangi mevkide , kendisine halife, ümmetine imam tayin ettiğini bildirmiştir?
CVP :Gadir Humm

S 9 :Şiilere göre hz. Ali’nin hz. Peygamber sağlığındayken imam tayin edildiğine diğer delilleri de kırtas olayıdır.kırtas olayı nedir?
CVP:Rivayetlere göre hz. Peygamber vefatından kısa bir süre önce hasta yatağında iken yanındaki sahabilerden kalem kağıt getirmelerini istemişti.hz. Ömer , Peygamberin yorgun olduğu gerekçesiyle böyle şeylerle meşgul edilmemesi gerektiğini düşünerek bu duruma mani olmuştu.hz.Ali taraftarları burada hz.Peygamber’in hz. Ali’yi kendisinin yerine vasi tayin edeceğini düşünmüşler ve buna engel olması sebebiyle yüzyıllar boyunca hz. Ömer’e büyük nefret ve kin beslemişlerdir.

S 10 :Bazı müelliflere göre “Şia’nın bir ıstılah haline gelişinin,İslam içinde siyasi bir kitleleşme hareketinin başlamakta oluşunun ilk tezahürü” nedir?
CVP:Tevvabun hareketi

S 11 :Şia’nın ortaya çıktığı dönemden itibaren devlet baskısı altında olduğu ancak H. 3 yy ‘dan itibaren bu baskının azaldığından bahsedilir.bunun nedenleri nelerdir?
CVP :İlmi ve felsefi kitapların Yunanca ve Süryanice'den Arapça'ya çevrilmesi,halkın akli bilimlere yönelmesi,Abbasi Halifesi Me’mun'un Mutezile mezhebine meylederek mezhepler ve dinlere konuşma serbestliği getirmesi.

S 12:Hicri 4.yy’da Şia’nın güçlenmesi ve yayılmasına etki eden sebepler nelerdir?
CVP:Abbasi Halifesinin otoritesinin zayıflaması ve Şii Büveyhoğulları devletinin ortaya çıkması.

S 13:Tarihte Şiiliği benimseyen devletler hangileridir?
CVP:Fatimiler,Büveyhiler,İlhanlılar,Safeviler

S 14:Şiiliğe karşı Sünni akideyi savunan ve Hanefi mezhebini Sünniliğin en yaygın kolu haline getiren devlet hangisidir?
CVP:Selçuklular

S 15:Şiiliğin kurumlaştığı ve İmamiyenin resmi mezhep haline geldiği devlet hangisidir?
CVP:Safevi devleti.

S 16:Şia’ya resmi mezhep olma onurunu veren kimdir?
CVP:Şah İsmail

S 17:Şia’nın kolları nelerdir?
CVP:Zeydiler,İmamiler,İsmaililer,Gulat

S 18:Muhammed b. El-Hanefiye’nin “İmamlık” ve mehdilik’ini ileri sürerek ortaya çıkan ve kullandığı mehdilik,gaib imam,ric’at ve beda fikirleri daha sonraları İmamiye Şiasınca benimsenen kişi kimdir?
CVP:El-Muhtar b. Ebi Ubeyd es-Sakafi

S 19:Kendisine “ibadet edenlerin süsü” anlamında Zeynel-Ağabeydin denilen kimdir?
CVP:Hz.Hüseyin’in oğlu Ali

S 20:İslam tarihinde,Hz. Hüseyin’in şahadetinden sonra Emeviler'e karşı Ehl-i Beyt adına ayaklanan ilk şahıs kimdir ?
CVP:İmam Zeyd b. Ali b. El-Hüseyin

S 21 :Diğer fırka ve mezheplere de temas etmekle birlikte esas olarak İmamiyye’ye göre hz.Ali’den başlayarak 11. İmam Hasan el-Askeri’nin vefatına kadarki zamanda Şia’da ortaya çıkan grupları ,bunların liderlerini ve bazı temel görüşleri zikreden ve günümüze kadar ulaştığı bilinen Fıraku’ş-Şia’nın müellifi kimdir?
CVP:Hasan b. Musa en-Nevbahti

S 22 :Kitabu’l-Makalat ve’l-Fırak ın müellifi kimdir ?
CVP:Kummi

S 23 :Şii fırkalarından ilk ortaya çıkanı hangisidir?
CVP:Zeydiyye

S 24 :Zeydiyye nedir ?
CVP:Siyasi olarak Zeyd b. Ali’nin ayaklanmasıyla başlayan , Kasım er Ressi tarafından sistematize edilen ,oluşumunu Hadi İlelhak Yahya b. Hüseyin ile tamamlayarak,imametin hz.Ali ve hz. Fatıma’nın soyundan gelen ilim,zühd,cesaret ve Salih olma gibi nitelikleri haiz,imametini ilan ederek kendisine biata davet eden kişinin hakkı olduğuna inananlara verilen isimdir.

S 25:Zeydiyye’nin kurucusu kımdır?
CVP:Zeyd b. Ali b.Hüseyin b. Ali

S 26: “Rafızi” tanımlaması hangi mezhep taraftarlarının imamlarını terk etmesiyle ortaya çıkmıştır?
CVP:Zeydiyye

S 27:Bağdadi’ye göre Zeydiyye’nin kolları nelerdir?
CVP:1-Carudiyye (kurucusu:Ebu’l-Carud Ziyad b. El-Munzir el-Hemedani)2-Süleymaniyye(Ceririyye)(kurucusu:Süleyman b Cerir ez-Zeydi)3-Butriyye(Betriyye)(kurucusu:el-Hasan b. Salih b. Hayy ile el-Ebter lakabıyla tanınan Ebu İsmail Kesir’un-Neva)

S 28 :Carudiyye ve İmamiyye’nin beklenen mehdi konusundaki görüşlerine ters düşen fırka hangisidir?
CVP :Salihiyye(Butriyye)

S 29 :Zeydiyye’nin önemli şahısları kimlerdir ?
CVP: 1- Kasım b. İbrahim b. İsmail er Ressi (Zeydiliğin inanç esaslarını sistematize etmiş)2-el-Hadi ile’l Hak Ebu’l-Hüseyn Yahya b. Hüseyin b. Kasım b. İbrahim el-Hasani (Yemen Zeydiliğininkurucusu)

S 30 :Zeydiliğin bugün de devam eden en önemli kolu hangisidir?
CVP:Kasımiyye ( Yemen ‘in resmi mezhebi )