[Hâdimul İslam]

omu ilitam sistematik kelam 1.ünite soruları

KELAM 1. ÜNİTE SORULARI

1. Peygamber efendimiz hayattayken kelam ilmi mevcutmuydu?

Peygamber (sav) hayattayken kelam, tefsir, hadis ve fıkıh gibi bilim alanları mevcut değildi. Çünkü Peygamber (sav) zamanında vahiy ağırlıklı bir din anlayışı vardı.

2. Fıkıh ilmi ile kelâmın akıl yürütmesi aynı şeymidir?

Hayır değildir.Kelâmın akıl yürütmesi ile ehli rey yani fıkhın akıl yürütmesinin mahiyeti farklı idi. Çünkü ehli rey naslardan hareketle akıl yürütürken kelâm, mantıktan hareketle akıl yürütüyordu. Dolayısıyla kelâm’da bir diyalektik veya bir tartışma tarzı söz konusudur

3. Kelam ilminin ortaya çıkmasındaki maksad nedir?

Kelam, büyük ihtimalle gayri Müslimlere karşı İslâm’ı savunma (Apolopetik) veya onları İslâm’a döndürme maksadıyla kullanılmıştır.Yine İslâm inanç esaslarına aykırı düşen dini fırka ve görüşlere karşı da kullanılmıştır.

4. Kelam ilmi kaçıncı yüzyılda orataya çıkmıştır?

Hicri birinci yüzyılın son çeyreğinde imanî esaslardan kader konusu tartışılmaya başlanmıştır.

5. Müslümanların kelam konusunda Hıristiyanlarla ilişkisi nasıldı?

Müslümanlar, başlangıçta Hıristiyanların öteden beri bildiği ve kelamın kendisi olarak kabul edilen soru cevap tarzı diyalogları kullanmak zorunda kalmışlardır.Müslüman bilginlerin Hıristiyan ve diğer dini unsurlarla yaptıkları tartışmalarda kelam teknik bir terim olarak kullanılsa da bu yönüyle yapılan kelam bilimsel ve sistematik bir İslâm kelamı değildi.Kelam, Hıristiyanlar ve diğer yabancı dini unsurlarla yapılan tartışmalarda bir polemik olarak başlasa bile, basit bir polemik değildir.

6. Müslümanların yabancı dini unsurlarla tartışırken kullandıkları ,İslâm kelamının temelini oluşturan yöntem nedir?

Diyalektik ve cedel yöntemi

7. Peygamber (sav) in akli tefekküre karşı tutumu nasıldı?

Peygamber (sav) hem Müslümanlarla hem de gayri Müslimlerle aklî tefekküre başvurarak diyalektik yöntemle konuşmalar yapmıştır. Bu konular Allah’ın varlığı birliği, nübuvetinin ispatı ve ahiret inancı olmuştur.Ashabını buna teşvik etmiş, inançla ilgili konularda akıllarına geleni sormaktan nefyetmemiştir.

8. Kelam ilmi Müslümanlarca neden kabul görmemiştir?

Kelâmî hükümler, Fıkhın verdiği hükümler gibi ikna edici ve birleştirici olmadı.Fıkhın hükümleri, ibadet ve muamelatla ilgili açık naslara dayanırken umumi ve toplumsal menfaatler söz konusu olduğu için ihtilaflar en alt düzeyde seyrederken; itikadî ve siyâsî problemler kişisel menfaatleri ilgilendiren istikamette geliştiği için birliğin değil, ayrılığın ve huzursuzluğun kaynağı olarak görülmüştür.

9. Aşağıdakilerden hangisi İslam toplumunda ilk ortaya çıkan kelami tartışmalardan değildir?

a)Kaderî temayüller

b)Mürtekibi kebire

c)Haşr

d)İman küfür cevap:c

10. Aşağıdakilerden hangisi İslam toplumunda itikadî problemlerin tartışılmaya başlanmasına yol açmamıştır?

a)Emevi ve Abbasi halifelerinin yabancı din adamlarının sarayda vazifelendirmesine karşı çıkmaları

b)Cemel-Sıffin savaşı

c)Hz. Osman’la başlayan siyasî olaylar

d)Hz. Peygamber (s.a.s)'in ölümünden sonra İslâm toplumunda giderek artan anlaşmazlıklar cevap:a

11. Haricilerin Cemel ve Sıffin savaşına katılanlara verdiği hüküm nedir?

Hâricîler Cemel ve Sıffin savaşına katılanların tamamının kâfir olduğunu savunur

12. Mürcienin Cebriyyenin Cemel ve Sıffin savaşına katılanlara verdiği hüküm nedir? Kaderi sabıka, yani daha Levhi mahfuz’da yazılmış ilahi kadere gönderme yaparak bu savaşların Allah’ın takdiri olduğunu ileri sürerek bu savaşlarda ölen ve öldürülenlerin durumunu Allah’a havale eder.

13. Kaderiyyenin Cemel ve Sıffin savaşına katılanlara verdiği hüküm nedir?

İnsan sorumluluğunu esas alarak haksız yere adam öldürmeyi ilahi kadere bağlamayı tenkit etmiş ve haksız yere kan dökenlerin hatalı ve sorumlu olduklarını kabul etmiştir.

14. Mu’tezilenin Cemel ve Sıffin savaşına katılanlara verdiği hüküm nedir?

Tamamen siyâsî bir tutum takınarak açık naslara rağmen birbirlerini öldüren her iki tarafın da hem mü’min hem de fasık olduklarına hükmederek onların el-menzile beynel menzileteyn’de yani cennetle cehennem arasında bir yerde olduklarına karar vermiştir.

15. İşlenmiş olan büyük günahın Allah tarafından önceden takdir edildiğini söyleyen fırka asağıdakilerden hangisidir?

a)Kaderiyye

b)Mu’tezile

c)Selef alimleri

d)Cebriyye cevap:d

16. Büyük günahın önceden takdir edilmediğini, bilakis insanın bizzat hür iradesiyle işlendiğini ve insanın bundanmesul olduğunu söyleyen fırka aşağıdakilerden hangisidir?

a)Selef alimleri

b)Kaderiyye

c)Cebriyye

d)Mürcie cevap:b

17. Emevî iktidarının haksızlıklarını kader inancına sığınarak meşrulaştırmaya çalışmasına tepki olarak hangi fırka ortaya çıkmıştır?

Kaderiyyedir.Bu fırkanın öncüleri arasında Ma’bed el- Cühenî , Gaylan ed-Dımeşki,Ata b. Yesâr, vardır.

18. Hasan el-Basr’i kader risalesini kime yazmıştır?

Ömer b. Abdulaziz

19. Kelamın doğuşunda ortaya çıkan problemler nelerdir?

1-Cebriyeci kaderi savunan Mürcie’nin Muaviye’den itibaren Emevî iktidarı tarafından desteklenmesi

2-Emevî iktidarıyla karşılıklı çıkar ilişkileri olduğu rivâyet edilen Hasan b. Muhammed’in bir anlamda Emevî iktidarını meşrulaştıran Kitabu’l-İrca isimli makale yazması

3-Emevî iktidarının, haksızlıklarını kader inancına sığınarak meşrulaştırmaya çalışması

4-İmam Zeyd b. Ali’nin Kur’ân merkezli kelâmî görüşlerinin iktidar baskısıyla ihmal edilmiş olması

5-Yabancı din ve kültürlerin etkisi yüzünden İslami Kelamın gelişememesi

6-Yaşanılan bu bilimsel boşluktan istifade ederek Cebriyye, Mürcie ve Ehl-i Sünnet gibi fırkaların toplum kitlelerine yerleşmesi

20. Aşağıdakilerden hangisi başlangıçta kelamın temelini teşkil eden problemleren değildir?

a)Dinsel konular

b)Felsefi konular

c)Eski din ve kültürler

d)Siyasi konular cevap:b

21. Kelamı İslâm temelleri doğrultusunun oluşturmaya başlaması daha sonra tefsiri, hadis ve fıkıh’ı da içine alan şamil ve komple bir bilim alanı haline gelmesini sağlayan alimler kimlerdir?

Ebul-Hasan el-Eş’arî, ve İmam’ı Maturidî

22. Emeviler döneminde İslâm kelamının ilk ve gerçek temsilcisi kimdir?

İmam Zeyd b. Ali

23. İmam Zeyd b. Alinin İslâm kelamının temelini teşkil eden görüşleri hangi konular hakkındadır?

Tevhid, adalet, el-V’ad ve’l-Vaîd, iman, küfür, mürtekibi kebire, el-Emr bi’l-Ma’ruf ve’n-Nehy ani’l-münker

24. Dinî nasların yorumunda ortaya çıkan ihtilaf hangi sebepledir?

Tamamen siyâsî ve sosyal nedenlerledir

25. İslâm toplumundaki siyâsî ve etnik grupların,dinî nasların yorumunda tutumu ne olmuştur?

İslâm toplumundaki siyâsî ve etnik gruplar, Kur’ân âyetlerini kendi çıkarlarına uygun gelebilecek şekilde yorumlamaktan çekinmemişlerdir. Buna rağmen âyetlerde müşterek, mecaz, teşbih v.s. anlamlı kelimeler var diyerek âyetleri ihtilaf sebebi olarak görmek âyetleri itham edici çok büyük bir hatadır.

26. İlk inanç ve fikir hareketlerini başlatan fakat Arap olmayıp eski din ve kültürlere mensup olanlar kimlerdir?

Ma’bed el-Cühenî ( 80/699), Gaylan ed- Dımaşki (126/743), Ca’d b. Dirhem (118/736) Cehm b. Safvan (128/745) Vasıl b.Atâ (131/748) ve Amr b. Ubeyd (142/759)

27. Kur’ân’ın mahluk olup olmadığı meselesinde Kur’ân’ın mahluk olduğunu savunan kimdir?

Ca’d. Dirhem,Cehm b. Safvan


ALINTIDIR..