[Hâdimul İslam]

OMU İlitam Sistematik Kelam 10. ünite sorular

KELAM 10. ÜNİTE
gazaliye göre ahlak

“Ahlâk, nefiste yerleşmiş bulunan bir yeti (meleke)dir ki, ondan fikrî bir zorlamaya lüzum kalmaksızın fiiller kolayca ortaya çıkar.
Akıl ve şerîat bakımından övülen ve güzel sayılan işler bu hey’etten meydana gelirse, buna güzel ahlâk, şayet kötü işler meydana gelirse, ona da çirkin huy denir.”

SORU-Ahlak priensiplerini ortaya çıkarmada Kuran metnine dayanan alanlar nelerdir_
CEVAP-Kuran meali, fıkıh, kelam

SORU-kelâmcılar veya filozofların ahlâkî incelemenin konusu olarak belirledikleri sorular
CEVAP-
Özgür irade (kader) problemi ve bunun ilâhî kudretle ilişkisi.
Doğru (birr) ve yanlışın tabiatı.
Allah’ın dünyevî işlerdeki adaleti ve ahiretteki yargılamasının hakikati.

SORU-ahlâkın objektifliğini savunarak ahlâkı büyük ölçüde akıl ile temellendirenler kimlerdir?
CEVAP- mutezile ve maturidiler(Allah, varlığı iyi veya kötü gibi niteliklerle yüklü olarak yaratmış; buyruklarıyla iyi olanları emretmiş, kötü olanları da yasaklamıştır )

SORU-
ahlâk alanında sübjektifliği savunarak vahiy ile izah edenler kimlerdir?
CEVAP- eşariler (Allah varlığı, iyi ve kötü nitelikler açısından “nötr” bir biçimde yaratmıştır.)

SORU-Eudaimonism nedir?
CEVAP-İnsan eylemlerinin son ereği olarak mutluluğu gören anlayışlara genel olarak Eudaimonism denir .
Hıristiyanlık da, Müslümanlık da Eudaimonism’in dışında değildir.
Öte dünyaya inanç bunu kendisiyle beraber getirir: Bir öteki dünya mutluluğu.

SORU- Antik Çağ’daki ahlâk anlayışlarında “en yüksek iyi” ..................
İslam öncesi döneme baktığımızda, Sokrates, Platon ve Aristoteles üçlüsünün ahlâk kuramlarında vurgulanan öğenin hep “......................'' olduğuna tanık olmaktayız.
CEVAP- mutluluk (eudaimonism)

SORU- Ahlâkî Görecelik (Relativizm) nedir?
CEVAP-bütün insanlar için geçerli evrensel ve nesnel bir ahlâk ölçütü yoktur.

SORU-Ahlâkî Mutlaklık nedir?
CEVAP-Ahlâkî mutlakçılık, ahlâkî davranışın doğruluğunu tayin eden yeteneğin, imkânın değişebilir olmasına rağmen, dünyanın her yerinde geçerli ahlâk kurallarının varlığına ve bilinebilirliğine inanır (RELATİVİZME ZIT GÖRÜŞ)

SORU-Ahlâkî Öznellik nedir
CEVAP-
Öznelcilik kavramı, nesnelerin ya da eylemlerin değerinin, hep sadece bir yargıç (yargıda bulunan kimse) veya gözlemcinin görüşleri, istekleri, beğenileri ya da duygusal tutumlarıyla belirlendiği yönündeki herhangi bir kurama uygun düşer.

SORU-
Ahlâkî Nesnellik NEDİR?
CEVAP-
Nesnellik deyince, herhangi bir yargıç (yargıda bulunan kimse) ya da bu vasıftaki bir gözlemcinin arzu ya da görüşlerini dikkate almadan, değerin, belli nesneler ya da eylemlerde gerçek bir varlığa sahip olduğunu öne süren bir kuram anlaşılır.

SORU-
İslâm düşüncesinde dinî ahlâkta ya da ahlâkı dinen temellendirme çabasında iki ahlâk nazariyesi NELERDİR?
CEVAP-
1-İlâhî öznelcilik(Eş‘arîlerin ortaya attığı bir kuramdır.
İyi ve kötüyü belirleyen Tanrı’nın iradesi ya da buyruklarıdır. )
2- İlâhî nesnelcilik. (Mu‘tezilîlerin ve bir ölçüde Mâturîdîlerin ortaya attıkları bir değer kuramıdır .Buna göre, ahlâkî değerler, haddizatında iyi ya da kötüdürler. Aynı zamanda bu değerler aklen kavranabilirler. )

SORU-
Mu‘tezile ve Eş‘arîler tarafından temsil edilen iki anlayış arasındaki temel ayrılık nerden kaynaklanır?
CEVAP-
Mu‘tezile’nin Allah’ın adalet sıfatını, Eş‘arîlerin de kudret sıfatını merkeze almaları ve vurgulamalarından ve ilgili Kur’ân âyetlerini farklı yorumlamalarından kaynaklanmaktadır

SORU-hanefilerin ahlak konusundaki görüşü nedir?
CEVAP-
Hanefîlere göre, sırf aklın hükmetmesi ile bir sevap veya teklif olmaz. Ancak tekliflerdeki emir, sevap ve ceza nas ile, ya da nassa hamletmekle olur.
Nass bulunmazsa, akıl kendi baş]ına bir hüküm veremez, o, mutlaka nass’dan yardım görmelidir[/SIZE]

alıntıdır...