[nurşen35]

9. Ünite YENİ DİNİ HAREKETLER





* Din Sosyolojinin ana ilgi odaklarından birisi dini anlamdaki gruplaşmalardır. İlahiyat disiplininde din denilince ana inanç yapısı anlaşılır.
Bir dini diğerlerinden ayıran en önemli husus akidesi'dir ( İnanç esasları )

* Hıristiyan düşüncesinde mezhep kavramını din kavramı olarak görmektedirler. Hıristiyan mezhebi kendisini müstakil bir din görür ve kendi düşüncesine inanan kişinin kurtuluşa ereceğini kabul eder. Mezheple içiçe geçmiş diğer bir kavram da kilise'dir.
Kilise bütün Hıristiyan inancını ve topluluğunu ifade ettiği için kilisenin Katolik olduğunu kabul ederler.

* Protestan Metodist kilise içinde ortaya çıkan yeni oluşum Yedinci Gün Adventist Kilise'dir.

* Mormonculuk olan oluşum ise Ahir Zaman Azizleri Kilise'si olarak kabul edilmiştir.
O halde kilise bir dini düşünce etrafında örgütlenmiş kurumsal yapıdır.

* Din Sosyolojisinde kuşatıcı bir kavram olarak dini grup tercih edilmektedir. Dini grubu anlayabilmek için sosyal grup kavramına değinmek gerekir. Sosyal grup toplumsal ihtiyaçları karşılamak için biraraya gelen aidiyet bilinci taşıyan birbirleri arasında sıkı iletişim olan belirli bir hiyerarşiye ve normlara bağlı olarak topumsal yaptırım uygulayan görece sürekliliğe sahip insan topluluğudur.

* Sosyal hareket ise eyleme yönelik bir düşünce olarak diğer tarafdan da bir düşünce çerçevesinde biraraya gelen ve eylemde bulunan grup örgütlenmesi taşımayan insan topluluğudur.
Örnek olarak ; Greenpeace verilebilir.

* Amerika'da on dokuzuncu yüzyıl sonlarında ortaya çıkan ve Hz. İsa'nın yeniden dünyaya geleceğini iddia eden Adventizm bir dini harekettir.
Yeni Gün Adventistleri - Yehova Şahitleri dini gruptur.

Yeni Din Hareketlerinin Temel Özellikleri

a) Dinin üç temel öğesi ( İnanç , İbadet ve Cemaat )
Bir dini hareket karizmatik bir dini liderin etrafında gelişir. Dini hareket olan ritüellerin ( ayinler ) en önemli özelliği;
* Grup üyelerini biraraya getirmek
* Grubun tarihinin hatırlatılması
* Aidiyet bilincini oluşturmak
* Manevi anlamda bir tatmin sağlamak
Dini hareketin diğer önemli öğesi inananlar topluluğudur. ( Cemaat) Amerika'da Halkın Mabedi tarikatını kuran Jim Jones örnek verilebilir.

b) Liderlik
Dini hareket lider etrafında şekillenir. Yedinci Gün Adventistlerinin peygamber olarak kabul ettiği Ellen G. White'nin kocası James White örnek verilebilir..
Kendisine inanmış , çevresini etkileme gücüne sahip sıradışı tiplere karizmatik lider denir. Karizmatik liderin yardımcı yönetsel lider örgütleyici yeteneklere sahiptir. Yönetsel lidere örnek olarak Yehova Şahitlerinin kurucusu karizmatik lider Charles T. Russel'den sonra gelen Joseph F. Rutherford'tur.

c) Bölünme ve Yeni Grupların ortaya çıkışı
Karizmatik liderden sonra başlayan kurumsallaşma süreci aynı zamanda bölünme ve parçalanmaları beraberinde getirebilir. Hareketin bölünmesindeki en önemli faktör karizmatik liderin ölümüdür.

d) Yeni Dini Hareketlerin Tipolojisi
Yeni dini hareketler dünyayı rededen , dünya ile uzlaşan ya da dünyayı kabul eden olarak ayrılmaktadır. Batı'dan dünyaya yayılan yeni dini hareketler şunlardır;
* Hıristiyanlığın yeni yorumuna dayanan hareketler ( Tanrının çocukları Mormonlar)
* Uzakdoğu kökenli olup Batı'da yaygınlaşan hareketler ( Zen Budizmi , Hare Krişna)
*Kişisel gelişmesi olup Hıristiyanlığa ya da diğer dinlere ilgisiz olan hareketler ( Sayentoloji)

Yeni Dini Hareketlere Katılım ve Büyümesine Sebep Olan Faktörler
* Mahrumiyet
* İlişki Ağları
* Ahlaki ve Sosyal Belirsizlikler
* Yeni Dini Hareketlerin Sonuçları

Patolojik Yaşantı Örnekleri; Mormonlar Joseph Smith peygamber olduğunu kabul etmişlerdir. Kral David kurucusu David Koresh , Halkın Mabedi kurucusu Jim Jones

Yeni Dini Hareket Örnekleri ;
a ) Mormonlar = Bu hareketin resmi adı İsa Mesih'in Ahir Zaman Azizleri Kilisesi'dir. Kurucusu Joseph Smith..

b) Yedinci Gün Adventizm = İnançlarına göre Tanrının oğlu İsa Mesih'in dünyaya tekrar gelip bir ilahi krallık kurmasıdır. Kendilerine Ahir Zaman Cemaati olarak gördüklerinden peygamber ruhu Ellen G. White'a verildiğine inanırlar. Dünyanın her ülkesinde bu gruba rastlamak mümkündür. Türkiye'deki ilk adventist Theodore Anthony isimli bir Rum'dur.

c) Yehova Şahitleri = Bir Adventist hareketidir. Kurucusu Charles Taze Russel'dir. Daha sonra başkanlığa Joseph F. Rutherford gelmiştir.

d) Moonculuk ( Birleşik Kilise) = Uzak doğu kökenli Sun Myung Moon'dur. ( ilahi ilke)

e) Hare Krişna (ıskcon) = Kendilerini Uluslararası Krişne Bilinci Cemiyeti olarak nitelendiren bu grup Hindistan kökenlidir. Bu hareketin kurucusu Bengalli Chaitanya'dır. Zikirlerine MONTRA denir.

f) Transandantal Meditasyon = Dünya çapında yaygınlık kazanan pek çok yoga akımının en önemlilerinden biri Moherishi Mohesh'in liderliğini yaptığı dini harekettir.

g) İslam Milleti = Amerika'da ortaya çıkan Müslüman zencilere dayanan yeni dini harekettir. Kurucusu Wallace Fard Muhammed'dir..





medineweb.net