[Nemli_Gözler]

Ünite 2

√ inanan açısından din, her hangi bir menfaat veya fayda beklemeksizin yaşanması arzu edilen bir davranışlar bütünüdür.

Bireysel düzeyde din nasıl bir işlev görür: dinin kişisel boyutu, bizzat bireyin kendi içsel durumu, vicdanı, yetersizlikleri ve çaresizliği ile ilgilidir,

1-dini inanç ve uygulamalar (ibadet, dua) birey için hayatın anlamına ilişkin ipuçları ve açıklamalar sağlarlar

2-Suçluluk duygusunun yaşanmasına neden olabilirler yada bastırılmasına yardımcı olurlar.

3-İnsanlar arası ilişkilerde ortaya çıkan ahlaki konularda rehberlik edebilirler

4-Ölüm olgusunun yol açtığı kaygı ve korkularla baş etmede birinci derecede yer alırlar

5-Ruh ve beden sağlığının korunmasında ve iyileştirilmesinde öneli rol oynarlar

6-Özellikle yaşamda karşılaşılabilecek krizlerle başa çıkma becerisinin kazanılmasında ve geliştirilmesinde önemli bir yere sahiptir.

Dinin yaşam kalitesine katkısı:

1- Din ve Mutluluk üzerine etkisi: bireysel düzeyde dinin, özellikle dua aracılığıyla yükselen ve olaylarının kontrol edilebildiği inancı sayesinde mutluluk üzerinde etkisi olduğu görülmektedir.

2-Din ve Sağlık üzerine etkisi,

3-Din Toplum ilişkisi üzerine etkisi: savaşlar ve toplumların kendi içinde önemli bir dayanışma ve bütünleşme unsuru olması.

Durkheim’a göre: bireylerin önce gurup daha sonra toplum düzeyine çıkarak, toplumlaşma sürecinin aynı zamanda dinin de ortaya çıktığı ve geliştiği bir süreç olduğunu söylemiştir.

Din toplumsal yaşamda nasıl etkili olmuştur? Genellikle ahlaki (moral) öğretileri kanalıyla gerçekleşmektedir.

√ Din: bireyin davranışlarını birtakım değerler ve normlar vasıtasıyla kontrol ederek, toplumsal sapmalar, kanun dışı uygulamalar ve bireyin kendine zarar veren alışkanlıklar konusunda caydırıcı bir etsi oluşturur.

4-Diğergam Davranışlar: Dinin toplum üzerindeki etkisinin ve gücünün ortaya çıktığı alanların başında insanlar arası yardımlaşma gelmektedir.

√ Allport Din önyargı ilişkisine çalışmaları arasında önemli bir yer ayırmıştır.

√Dinin önyargıların oluşmasına yol açmasının başta gelen nedeni ise, katı dinsel mit ve doktrinlerin ilham ettiği dini rekabet ve saldırganlıktır.



Ünite 3

√ Psikoloji biliminin nihai amacı da insanın mutluluğuna yardımcı olmaktır.

İnsanın Ruhsal Gelişimi :

1-insanın Ruhsal gelişiminin birici basamağı

a) Tasavvuf:Nefsi Emmare : Tasavvufta gerçeğe ulaşmak için çıkılan manevi bir yolculuk olarak tanımlanabilecek olan seyri süluk nefsi ruhun emrine-yönetimine verme hareketi olarak da algılanabilir. İnsan nefsinin, kötüyü emreden ve kötüyü tercih eden özelliklerden kurtarılıp olgun ve arınmış, kamil bir seviyeye ulaşması için yapılan yolculuk.

Nefsi Emmare: Bedenin doğal isteklerine meyleden nefistir. Bu nefs, dünyasal isteklerin sınırsız karşılanmasını emreder, en değerli en güzel şeyleri akla ve kalbe kötü, çirkin ve değersiz gösterir.

b) Uzak doğu felsefesi: 1.çakra: insanı maddi dünyaya bağlar, insanoğlunun bu dünyada yaşamını devam ettirmesi için bireysel ve evrensel ihtiyaçları vardır, kabile çakrasıda denmektedir. Kutsal gerçeği, hepimiz biriz, Rengi Kırmızıdır.

c) Psikoloji (kohlberg); gelenek öncesi düzey, 1. evre: itaat ve ceza eğilimi olarak isimlendirilmektedir, davranış sonucu, o davranışın iyi yada kötü olduğunu belirler, cezadan kurtulmak ve yetkiye tam uymak kendi başına değerlidir.

2-insanın Ruhsal gelişiminin ikinci basamağı

a) Tasavvuf,Nefsi levvame : Kınayan nefistir, bu seviyedeki insan, kendini sorgulamaya başlamıştır, ancak iradesi yeterince güçlenmediği için pişman olup yapmamaya karar verdiği şeyleri tamamen terk edemeyebilir, onun hayatında kararlar, kararsızlıklar, pişmanlıklar ve tekrarlar iç içedir. Yaptığı iyi davranışların takdir edilmesini ister, Ayıplamak, heves, utanma, makam sevgisi, şüphe, kendini sorgulama bu nefsin sıfatlarıdır.

b) Uzak doğu felsefesi: 2.çarka: Doğasında ikilik vardır, ilişkilerde sempati ve antipati duyguları etkilidir, ruhsal sınavı, başkalarıyla bilinçli bir etkileşim içinde olmayı öğrenmek, yani gelişimi destekleyen kişiler ile birleşmek ve gelişmeyi engelleyen ilişkileri serbest bırakmaktır. Kutsalı birbirinizi sayın, rengi turuncu.

c) Psikoloji (kohlberg); geleneksel düzey, 2. evre: Saf çıkarcı eğilimler dönemidir. İyi davranış, kişinin ihtiyaçlarını tatmin eden davranıştır, karşılıklı ilişkilerde faydacılık ilkesi geçerli hale gelmiştir. Sen bana yardım et, ben sana yardım ederim. Bu seviyedeki insanı motive eden ihtiyaçları Maslow güvenlik ihtiyaçları olarak isimlendirilmektedir.

3-insanın Ruhsal gelişiminin 3. basamağı

a) Tasavvuf , Nefsi Mülhime: Kendisine ilham edilmiş nefis anlamına gelir, ruhsal gelişim açısından gerçek zihinsel bütünleşmenin başlangıcıdır, olumlu ve olumsuz davranışlar arasında sürekli gelir, gider, işlemler yapar. Aşk makamıdır. Aşık, aşk halinde çektiği acılara rağmen büyük haz alır ve bu halinden kurtulmaya çalışmaz. Akıl, tahammül, fedakarlık, kanaat etme, cömertlik, özrü kabul bu seviyenin yaşanan değerleridir. Enel hak türü çıkışlar bu makamda ortaya çıkabilir.

b) Uzak doğu felsefesi: 3.çakra: çekim merkezi kısmen içselleşmiştir. Odak noktası çevremizdekilerle kurduğumuz ilişki ile kendimizle kurduğumuz ilişki arasında gidip gelir. Kutsalı ; kendini say

c) Psikoloji (kohlberg); geleneksel düzey, 3. evre: iyi çocuk eğilimi ile nitelendirilir, iyi davranış, başkaları tarafından takdir edilen davranıştır. Geçerli toplum kurallarına uyma ön plandadır, iyi nitelikli olmak, bu devrede önem kazanır. Ait olma ve sevme-sevilme ihtiyacı bu düzeydeki insanı motive etmektedir.

4-insanın Ruhsal gelişiminin 4. basamağı

a) Nefsi Mutmaine: Tatmin olmuş, huzura ermiş nefis anlamına gelir. Kalbin tatmin olması, üzüntü, rahatsızlık ve acının gitmesidir. Bu mertebe dünyevi, basit arzu ve isteklerden kurtuluş mertebesidir. Gerçek sevginin Allaha kavuşmakla yaşanabileceğini insan bu seviyede kazanır. Cömertlik, tevekkül, şükür, merhamet, sözünde durmamak, kahramanlık, bağışlayıcı ve yumuşak huylu olmak bu seviyenin nitelikleridir. Bu aşamada ilim, akılla sevginin birlikteliğiyle gerçekleşir.

b) Uzak doğu felsefesi: 4.çakra: beden ve ruh arasında köprü görevi görerek onların sağlık ve gücünü belirler. Orta çakradır, yapısı ruhsaldır ve ruhsal gelişmemize yardımcı olur, sevgi ve şefkatle nasıl davranacağımızı ve sahip olduğumuz en güçlü enerjinin sevgi olduğunu anlamamızı sağlayan ruhsal dersleri barındırır. Bu düzeyde insan gerçek mutluluğu yaşamaya başlamıştır, dünyada cennete girmiştir. Kutsal gerçeği, insan enerji sisteminin güç merkezidir. Rengi Yeşildir.

c) Psikoloji (kohlberg); Geleneksel düzey, 4. evre: Kanun ve düzen eğilimi olarak isimlendirilmektedir, doğru davranış, görevini yapmaktır. İnsanı motive eden ihtiyaçlar saygı ihtiyaçları şeklinde ifade edilebilir.

5-insanın Ruhsal gelişiminin 5. basamağı

a) Nefsi Raziye: Yaşadıklarını gönül hoşluğu ile karşılayan, şikayet etmeme özelliklerinin, ilahi huzur ve teslimiyetin yaşandığı seviyedir. Allahın kendi hakkındaki kaza ve kaderine tamamen razı olup bir anlık bile onun rızasından ayrılmaz, Allahın ahlakıyla ahlaklanmış nefistir. Huzur, terk, varlık ve oluştaki her şeyi itirazsız kabullenme bu mertebede yaşanan değerlerdir.

b) Uzak doğu felsefesi: 5.çakra: kendi irade gücümüzü ve ruhumuzu yaratanın iradesine terk etme sürecidir. Tüm hastalıkların 5.çakra ile bağlantısı vardır. Rengi mavidir.

c) Psikoloji (kohlberg); Gelenek üstü düzey, 5. evre: kontrat ve yasaya uygunluk eğilimi olarak isimlendirilmektedir. Doğru davranış insan hakları ve toplum yararı gözetilerek ve toplum tarafından incelenip kabul edilmiş ilmelere uygun davranıştır. İnsanı motive eden ihtiyaçlar bilme ve anlama ihtiyacıdır.

6-insanın Ruhsal gelişiminin 6. basamağı

a) Nefsi Marziye : Allahın kendisinden razı olduğu insanın bulunduğu seviyedir. İnsan, ruhen yaşadıklarını kabullenmede en üst seviyeye ulaşmıştır. Bağışlayıcı olmak, ayıpları örtmek bu seviyedeki insanın nitelikleridir.

b) Uzak doğu felsefesi: 6.çakra: üçüncü göz de denir. Zihin ve ruh arasındaki etkileşimin sezgisel görüş ve bilgelikle sonuçlanabileceği ruhsal merkezdir. Bilgelik çakrasıdır. Rengi laciverttir.

c) Psikoloji (kohlberg); Gelenek üstü düzey, 6. evre: evrensel ahlak ilkeleri eğilimi olarak isimlendirilir.

7-insanın Ruhsal gelişiminin 7. basamağı

a) Nefsi Kamile: olgunlaşmış insanın bulunduğu seviyedir, kendini bilen Rabbini bilir sözü bu makamda anlamını bulur. İnsan bu seviyede latif, ince düşünür ve öyle davranır, kaybedeceği bir şeyi yoktur. hiçbir kayıptan ıstırap duymaz. Anda yaşama tavrı bu düzeyde etkindir.

b) Uzak doğu felsefesi: 7.çakra: ruhsal doğamızın fiziksel yaşamın ayrılmaz bir parçası olarak bize rehberlik etmesini sağlama yetimiz ile olan bağlantımızdır. Dua çakrasıdır. Kutsal gerçeği anda yaşa ‘dır. Bu seviyedeki insanı güdüleyen ihtiyaçlar estetik ihtiyaçlardır. Maslow bu ihtiyaçları belirlemek için klinik çalışmaları yapmıştır.

İnsanı kamilin psikolojik özellikleri:

1-korku ve tamahkarlık, seksüel-agresif dürtülerden kurtulmak 2-ikilikten kurtulmak 3-dünyevi ve şartlanmış benlikten kurtulmak 4-insan gelişiminin yedi evresini yaşantılamak 5-yoğun duygusal ve ruhsal hallerin deneyimlenmesi, umut, korku, neşe, vecd, güven, kesinlik 6-hayatla tam bir iç içelik. Anla tam bir bütünleşme 7-kişinin tabiat ve hayatın görünmez ritmi ile olan bağını keşfetmesi 8-aşkın deneyimlerin yaşantılanması 9-varoluşsal birlik.

Değer: kişinin isteyen, gereksinme duyan, erek koyan bir varlık olarak, nesne ile bağlantısında beliren şey olarak tanımlanır.

√ Manevi değerler insanın ruhunda, özünde varolan ve evrensel ruhun sunduğu ilkelerdir. Sevgi, adalet, sabır....

içsel değer : bir bireyin arzu edilen sonuçları üretmek bakımından sahip olduğu değere, istenen bir sonucu ulaşmada araç işlevi gören bir şeyin sergilediği değere, dışsal, araçsal yada pragmatik değer adı verilirken, bir şeyin bizatihi kendisinden dolayı sahip olduğu, kendi içinde ve kendi başına sergilediği değeri asli veya içsel değer denir

Bilişsel gereksinim: insan anlayacağı ve o doğrultuda yaşayacağı bir değerler düzenine, yaşam felsefesine, dine yada onun yerini tutan bir başka şeye gereksinim duyar, bunu anlamaya denir.

Covey Sprangerin insan tipleri olarak ifade ettiği yaklaşımını merkezler olarak kavramlaştırmaktadır. Merkezleri belirleyen etkenler: güvenlik, rehberlik, bilgelik, güç

√ Uzakdoğu felsefesinin en önemli noktalarından biri her insanın içinde uyanmak aydınlanmak yeteneği olduğunu, kendi yolunu kendi kendine bulabileceğini söylemesidir.