[Nemli_Gözler]

ÜNİTE 6

Din Eğitimi Bilimini tanımlayabilmek için şu kavramları analiz etmek gerekir; Din, Eğitim, Bilim, Din Eğitimi, Eğitim Bilimi

Teolojik yaklaşıma göre DEB tanımı; Temelde inanılan dinin eğitimidir. Dolayısıyla din eğitimi bilimi kavramı içinde yer alan din ile inanılan, mensup olunan ve eğitimi yapılan din kastedilmektedir. Teolojik yaklaşımda bilim değil, din ve dinin öğretilmesi öncelenmektedir.

Bilimsel-antropolojik bağlamda; insanın kayıtsız şartsız var olan Mutlak varlığa yönelişi ve onun tarafından kuşatılışıdır.

Eğitim; İnsanların, diğer insanların şahsiyetlerini herhangi bir açıdan desteklemeyi denedikleri davranışlar bütünüdür. Eğitim, bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir.

Bilim: Evrenin ve olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgidir, genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri gösteren yöntemli ve dizgesel bilgidir, belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir amaca yönelen bir bilgi edinme ve yöntemli araştırma sürecidir.

Din Eğitimi; insanın kutsal ile ilgili davranışlarının geliştirmesi sürecidir, Din Eğitimi,bireyin dini davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme denemeleri sürecidir.

Dindarlık ön plana çıkarıldığında Din Eğitimi; insanın doğuşla beraberinde getirdiği dini istidat ve kabiliyetleri işleyip geliştirmek üzere, başta Allahı ve ilahi kelamı öğrenip kabul ederek, ilahi kelam içinde mevcut bilgiler ve talepler doğrultusunda yaşayışını düzenleyebilmesidir.

Eğitim Bilimi-Eğitim Bilimleri-Eğitimbilim: Bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişmeler meydana getirme denemeleri sürecini bilimsel metotlarla araştırarak betimlemeye açıklamaya ve kontrol altına almaya çalışan bilimsel disiplindir. Eğitim teori, ilke, yöntem ve yaklaşımlara ulaşmaya çalışan bilimlerdir.

Din Eğitimi Bilimi; Bireyin dini davranışlarında kendi yaşantıları vasıtasıyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme denemeleri sürecini geçmişi, bugünü ve geleceği ile bilimsel metotları kullanarak betimlemeye, açıklamaya ve kontrol altına almaya çalışan bilimsel disiplindir.

Din Eğitimi Biliminin Doğuş Sebepleri: Dinin anlaşılması, açıklanması, kontrol edilmesi ve daha yüksek seviyede gerçekleştirilmesi ihtiyacı din eğitimi bilimini doğurmuştur.

Din Eğitimi Biliminin Doğuşunu Geciktiren sebepler:

1-Ne eğitim bilimcileri eğitimin din boyutunu üstlenmişler, nede din eğitimi ile uğraşanlar bilimselleşme ihtiyacını hissetmemişler ve bilimselleşme sürecine girmemişlerdir.

2-Medrese-mektep çatışmasının sonucunda medreselerin kapatılması, din ile eğitimi karşı karşıya getirmiştir. Böylece din eğitimi uzunca bir süre okullarda yer almış buda, Din eğitim bilimini doğuşunu gerçekleştirmiştir.

3-Din eğitiminin bir bilim işi değil, aksine uygulama işi olduğu fikrinin uzun yılar hakim olması da onun bilimsel bir disiplin olarak diğer disiplinlerin yanında yer alamayışına neden olmuştur.

4-Din öğretiminin genel, mesleki ve yüksek öğretimden uzak bir süre uzak tutulmuş olması bu gecikmeye sebep olmuştur.

5-Dindarların okuldaki din derslerine güvenmemeleri yanında din derslerini okullarda yer almasın karşı çıkanların da rejim adına taşıdıkları endişeleri.

6-Gizli bir sebepte; Din eğitiminin eğitim bilimleri ile ilişkilendirilerek bilimselleştirilmeye çalışılmasının olumsuz etkilerinden duyulan endişe olabilir.

7-Din eğitiminin hayatın gerçekliğinden doğan bir ihtiyaç olduğu ve bu ihtiyacın bilimsel bilgiyle giderilmesi gerektiği geç fark edilmiştir.

8-Din eğitimi uzun süre sadece pratik yönüyle görülmüş, bilimsel teorik boyutu gözden kaçırılmıştır.

9-Okullardaki din eğitiminin meşruiyetini tartışmaktan, onu bilimsel niteliklere ulaştıracak tartışmalara zemin bulunamamıştır.

10- Pisikoloji gibi eğitime etki eden yeni bilimlerin verilerini din eğitimi açısından yorumlamak zaman almıştır. Geleneksel öğretim ve öğretmen anlayışı bu yorumlamayı geciktirmiştir

11-Din Eğitimi, eğitim bilimcileri tarafından ihmal edilmiştir.

Din Eğitimi biliminin alanı ve sınırları: Alanı, din eğitimi ile ilgili gerçeklikler ve din eğitimi söz konusu olduğu her şeydir. Bilimsel araştırma yapacağı din eğitimi gerçekliğidir ifadesi daha kapsayıcı olacaktır.

++Din eğitimi bilimini araştıracağı ilk mesele; din eğitimi nedir, niçin vardır ve nasıl vardır soruları olmalıdır.

Din Eğitim biliminin amacı; Dindarlık merkezli yaklaşanlara göre, diniden gelen bilgilerle, eğitim biliminin verilerini birleştirerek, insanların Allahın iradesine uygun kişiler olarak yetişmelerine katkıda bulunacak çalışmalar yapar. Onların hayatları boyunca karşılaşabilecekleri, dini anlayış ve yaşayışla ilgili teorik ve pratik problemlerini araştırır, inceler, çözümler üretmeye ve geleceğe yönelik teorikler geliştirmeye çalışır.

Bilim merkezli yaklaşıma göre ise; araştırma alanına giren din eğitimi gerçekliğini bütün boyutlarıyla bilimsel metot ve teknikler kullanarak betimlemeye, açıklamaya ve kontrol altına almaya çalışmaktır.

Din Eğitimi Biliminin görevleri ; Birinci görevi kedi “NE” liğini ortaya koymaktır.

1-Tanımını ve açıklamasını yapması

2-Alanını tespit etmesi,

3-bilimler arasındaki konumun, ilgili bilimlerini ve ilişki biçimlerini belirlemesi,

4-Araştırma metotlarını ortaya koyması

5-Amaç ve görevlerini irdelemesi,

6-Terminolojisini oluşturması gerekmektedir.

Din Eğitimi biliminde yöntem :

a) Manevi bilimsel yöntemler: Anlamaya dayalı yöntemler, tarihsel yöntem, dialektik yöntem ve fenomenolojik yöntem.

b) Empirik yöntem: deneysel yöntemler, anket, mülakat, grup tartışması ve istatistik.

Din Eğitimi biliminde kullanılan yöntemler:

1-Normatif –Dedüktif Yöntem: Eğitimde ve din eğitiminde kullanılan en eski yöntemdir. Konu ve öğretmen merkezlidir. Belli normları esas alan ve bu normlardan tümdengelim yoluyla sonuca ulaşmaya çalışan bir yöntemdir.

2-Manevi bilimsel-Hermenötik Yöntem: Bu yöntemin merkezinde “anlama” kavramı yer almaktadır. Din eğitimi açısından bakıldığında yine metne bağlılık söz konusudur. Normatif deküktif yöntemden farklı yanı ise; metnin, günün insanı tarafından günün şartları ve birikimi doğrultusunda anlaşılmasının esas alınmış olmasıdır. Önemli unsuru sorudur.

3-Empirik-Analitik yöntem: Bunun arkasındaki itici güç ise öğrenci merkezli anlayış olmuştur. Hedef, eğitim olgusunun, öğrencinin, toplumun,zamanın ve çevrenin ihtiyaçlarına göre şekillendirilmesi ihtiyacını karşılamaktır.

4-Dialektik-İdeoloji eleştirel Yöntem: Diğer yöntemlerin yanında tamamlayıcı bir yaklaşımdır. Bu yöntem; zıtlıkların kaldırılası için yürütme ilkesine dayanmaktadır. Sürekli tez anti-tez vardır. Tecrübe ile gerçeklik arasındaki zıtlığı akıl yürüterek çözme denemesidir.

Din Eğitimi Bilimi ilahiyat Bilimidir; bu görüşün temelinde, din eğitiminin anlamından amaçlarına, muhtevalarına, metotlarına ve araç gereçlerine kadar her şey dinin kaynaklarından hareketle belirlenmelidir anlayışı bulunmaktadır.

Din Eğitimi Bilimi Eğitim Bilimidir; Bu görüşte olanlara göre, din eğitimi bilimi eğitim bilimlerini merkeze almakla birlikte, ilahiyat bilimlerinden, din bilimlerinden ve diğer bilimlerden yararlanan bir bilimdir.

Din Eğitimi bilimi Bağımsız disiplinler arası bir bilimdir; Bu görüşe sahip olanlar, disiplinler arası çalışmanın bir bilimsel anlayışı yansıttığını ileri sürmektedir.

Din Eğitimi Biliminin ilgili Bilimleri

1- İlahiyat bilimleri veya temel İslam bilimleri: Tefsir, hadis, kelam, fıkıh, İslam felsefesi, tasavvuf, İslam tarih vs.

2-Eğitim Bilimleri; Eğitim gerçekliği üzerinde çalışan bilimler gelmektedir. Eğitim felsefesi, eğitim sosyolojisi, eğitim psikolojisi, eğitim tarih, program geliştirme, planlama ve değerlendirme, eğitim teknolojileri ve materyal geliştirme, eğitim yönetimi, sınıf yönetimi, genel öğretim metotları, özel öğretim metotları, eğitimden psikolojik danışma ve rehberlik gibi.

3-Din Bilimleri; Din felsefesi, dinler tarihi, din fenomenolojisi, din sosyolojisi, din psikolojisi gibi.

ÜNİTE 7

Örgün din öğretimi nedir: Okul çatısı altında verilen din öğretimi faaliyetleri anlaşılır. Osmanlı döneminde bunun adı sıbyan mektepleridir. Din derslerinin adı o zaman Malumatı Diniye veya Maa Kuranı kerim şeklindedir.

++ 1974-75 eğitim öğretim yılından itibaren itibaren zorunlu olarak okutulan Ahlak dersleri Din ve Ahlak Bilgisi adıyla verilmiştir.

Din Öğretiminin temellendirilmesini sağlayan argümanlar

1-Antropolojik-insani temel

2-Toplumsal Temel

3-Kültürel temel

4-Evrensel temel

5-Felsefi temel

6-Hukuki temel: Buna tarihi temel de diyebiliriz. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi tarihi temelini 3 mart 1924 de kabul edilen öğretim birliği kanunundan ve 1982 anayasasının 24. maddesinden almaktadır.

Nasıl bir din eğitim-Fikir ağacının köklerinde: insana saygı, düşünceye saygı, ahlaki olana saygı, hürriyete saygı, kültürel mirasa saygı dır.

Örgün din öğretimini alanı

1-ilköğretimde din öğretimi; haftada 2 saat din kültürü ve ahlak bilgisi

2-Ortaöğretimde din öğretimi; 1 saat din ve ahlak bilgisi

3-İ.H.L

4-Dini yüksek öğretim.

++Tevhidi Tedrisat kanunun işletilerek din öğretiminin devlet eliyle yürütülmesi düşüncesi ilk olarak 1943 yılında ikinci Maarif Şurasında dile getirildi.

++İlahiyat fakültesinin açılması nihayet hükümet teklifi 9 mayıs 1949 tarihinde Meclise getirildi. 4 haziran 1949 tarihinde kabul edilen kanunla Ankara Üniversitesine bağlı bir ilahiyat fakültesi açılmış oldu.

++ 1982 yılında düzenleme ile Yüksek İslam Enstitüleri ve İslam İlimler Fakültesi ile birlikte Ankara ilahiyat fakültesi, bir yıl hazırlık 4 yıl lisans öğretimi olmak üzere beş yıllık yeni bir yapıya kavuşturulmuştur.

++ Milli eğitime bağlı olarak ilk Yüksek İslam Enstitüsü 1959-60 öğretim yılında istanbulda açılmıştır.

++ 1989-90 öğretim yılında da iki yıl süreli ilahiyat meslek yüksek okulu açıldı.

Örgün din öğretiminde program modelleri

1-Mezheplere göre din öğretimi program modeli

2-Mezhepler üstü din eğitimi ve din eğitimi programı; bizde kuran merkezli din eğitimi bu tür programdır.

3-Mezhepler arası din eğitimi ve din eğitimi programı; Bu anlayışın ülkemizdeki isim koyucusu ise Beyza Bilgindir.

4-Dinler arası din eğitimi ve din eğitimi programı

5-Fenomenolojik din eğitimi ve din eğitimi programı; Bu anlayış, genel anlamda dinler arası eğitimin bir alternatifi durumundadır.

++ İ.H.L ‘den önce imam hatip yetiştiren kurumun adı; Medresetü’l-Eimme ve’l-Huteba