4. Ünite
İSLAM'IN MEDİNE DÖNEMİ I
HUDEYBİYE'YE KADAR...
Hz. Muhammed'in (sav) Peygamberliğinin ve hayatının son on senesi Medine'de geçmiştir. Hz. Peygamber'in hicreti sebebiyle Yesrib, Medinetü'n-Nebi yani Peygamber Şehri , Mekk'den gelenler muhacirin (hicret edenler) , onlara kuçak açan Medineliler ise Ensar (yardımcılar) adını almıştır.
Medine içlerine doğru Ranuna vadisinde ilerlerken Cuma vakti geldiği zaman Salim b. Avf oğullarında Cuma namazını yaklaşık yüz kişi ile kıldı.
Medine'de mescide bitişik bir ev yapılıncaya kadar Hz. Peygamber (sav) Ebu Eyyub el- Ensar'ın
(Halid b. Zeyd) evinde misafir olarak kaldı.
Yesrib adı fesat anlamına gelen bir kökten geldiği için Peygamber Efendimiz (sav) hicretten sonra buraya hoş ve güzel anlamına gelen '' Tabe veya Taybe '' adlarını vermiştir.
Hicretten önce Yesrib'de Beni Kurayza , Beni Kaynuka ve Beni Nadir kabilelerinden oluşan Yahudiler, Güney Arabistan kökenli Arap kabilelerinden Evs ve Hazrec bulunuyordu.
Muhacirlerle Ensar'ın karşılıklı kardeşlik içinde yapılan anlaşmaya '' Muahat'' denir.
Mescid-i Nebevi , beş vakit namazı cemaatle kılınan ibadet yeri olduğu gibi, askeri işlerin görüşülüp bir karara bağlandığı yer, hastahane olarak ayrıca mescid elçilerinin kabul edildiği yer, Peygamberimiz (sav) Elçiler Sütunu (Üstüvanetü'l-Vüfud) adını taşıyan bir direğin önünde kabul ederdi.
Medine'de yaşayanlar durumu müzakere etmek için Enes b. Malik'in evinde toplantı yaptılar. Medine toplumunu yaşayanlar , birbirleriyle, yabancılarla ilişkilerini adli ve idari yapılarını fertlerin sahip oldukları din ve vicdan hürriyetini haklarını ve sorumluluklarını belirleyen 47 veya 52 madde olarak metin hazırladılar.
'' Kitab '' , '' Sahife'' ve '' Müvadea'' yani sulh antlaşması adını taşıyan bu belge günümüzde
'' Medine Anayasası'' , '' Medine Vesikası '' '' Medine Belgesi ve Sözleşmesi '' adını almaktadır .
Elimizde bulunan bu belge iki farklı bölümden oluşmaktadır. 1 ve 23 paragraflar Müslümanlarla ilgili konuları, 24 ile 47 paragraflarda Yahudilerle ilgili konuları ele almaktadır.
Medine Döneminde Bazı Önemli Gelişmeler;
Cuma namazı ve beş vakit namaz farz kılındı. Daha önce bütün namazlar ikişer rekat kılınıyordu.
Peygamber Efendimiz'in (sav) Medine'ye hicretinden 4 ay sonra mukim iken kılınan öğle, ikindi , yatsı namazları dört rekata çıkarıldı.
Hicretin ikinci yılı Şaban ayında Ramazan orucu farz kılındı. Fıtr sadakası verilmeye başlandı. Şevval ayının girmesiyle bayram namazı kıldırdı. Zilhiccenin onuncu günü Kurban Bayramı farz kılındı (namazı).
Hicretin birinci veya ikinci yılında namaz için ezan tesbit edildi. Ayrıca nüfus sayımı yapılmıştır.
İslam'ın Mekke döneminde on üç sene İslam'a onu getiren elçiye ve Müslümanlara düşmanlık eden, işkence yapan ve şiddet uygulayanlara aynı yolla karşılık verilmemiş ve onlardan intikam alma yoluna gidilmemiştir. Mekke döneminde nazil olan Kur'anı Kerim ayetlerinde Hz. Peygamber'e (sav) inanablara sürekli sabır tavsiye edilmiştir.
Medine döneminde (sav) ise savaşmak zorunda kalmıştır.
Hz. Peygamberin katıldığı bütün seferlere gazve, onun bizzat katılmadığı bir sahabinin kumandası altında gönderdiği askeri birliklere ise seriyye adı verilir.
İslam tarihçilerine göre Hz. Peygamber'in (sav) emir ve kumandasında yirmi yedi gazve, seriyyelerin ise otuz beş ile altmış olduğu konusunda farklı görüşler vardır.
Birer ay arayla meydana gelen ilk üç seriyye şunlardır;
1. Hicretin 1. yılı Ramazan ayında Hz. Hamza kumandasında '' Sifülbahr seferi''
2. Şevval aynda Ubeyde b. Haris'in komutasında '' Rabiğ seferi''
3. Zilkade ayında Sa'd b. Ebu Vakkas başkanlığında '' Harrar seferi''
Bedir Savaşından Önce Yapılan Gazveler ;
Ebva - Buvat - Bedru'l Ula - Zü'l Uşeyre'dir.
Mart 624'de Bedir Savaşı yapılmıştır. Arap yarımadasında büyük bir itibar ve güç kazanmasını sağlamıştır. Hz. Peygamber (sav) her şeyden önce esirlere iyi davranılmasını emretmiştir. Onlardan sadece ikisini, Ukbe b. Ebu Muayt ile Nadr b. Haris'i Müslümanlara yaptıkları ağır işkencelere karşılık olarak ölüme mahkum etmiştir. Ebu Cehil bu savaşda öldürülmüştür. Bu savaşın en önemli sonuçlarından biri de Uhud savaşına sebep olmasıdır.
BENİ KAYNUKA GAZVESİ = Medine'de Peygamber Efendimiz (sav) Yahudilerle anlaşmalar yapmış onlarla barış içinde yaşamak istemiştir. Kaynuka Yahudileri bu anlaşmaya aykırı hareket etmişlerdir. Ayrıca bir Yahudi tüccarı Müslüman bir kadına saldırınca İslam ordusu Hicretin 2. yılı Şevval ayı ortalarında savaşıldı. Savaşı kazanan İslam ordusu (15 gün sürdü) Kaynuka Yahudilerini (700 kişi) Suriye tarafına sürdü. Ganimetlerin beşte biri devlet hazinesine (Beytü'l-mal) ayrıldı. Geri kalanı gazilere paylaştırıldı. Kaynukalıların toprakları da topraksız Müslümanlara verildi.
SEVİK GAZVESİ = Ebu Süfyan öldürülen akrabaları için intikam almak istiyordu. Nadiroğulları Yahudi Sellam b. Mişkem'e gitti. Medine yakınlarında iki Müslümanı öldürdüler. Peygamber Efendimiz (sav) otuz süvari 120 yaya askeri birliğini Ebu Süfyan'ın peşine gönderdi. Ebu Süfyan sefere çıkarken yanına erzak olarak kavrulmuş un ( kavut / Sevik ) almıştır. Kaçarken torbalardan bir kısmını atmıştır. Kavrulmuş una nisbetle '' Sevik Gazvesi '' denildi.
KARKARATÜLKÜDR , ZU EMER ve BAHRAN GAZVESİ = Hicri 3. yılında Temmuz 624 Hz. Peygamber (sav) müşriklerin Medine'ye hücum edecekleri haberini alınca KARKARATÜLKÜDR denilen yere askeri birlikle (200 kişi ) gitti. Müşriker korkarak kaçtılar.
Yine Eylül 624'de müşriklerin Medine'ye saldıracakları haberini alan Peygamber Efendimiz (sav) 450 kişilik orduyla birlikte ZU EMER denilen yeregittiğinde müşrikler yine korkarak dağıldılar.
Bu olaydan iki ay sonra Süleym kabilesinin Müslümanlara karşı asker topladığını öğrenen Peygamberimiz (sav) 3 Kasım 624'de üçyüz sahabi Bahran'a gittiler. Müşrikler yine kaçtılar.
KAREDE SERİYYE = Hz. Peygamberimiz(sav) bir Kureyş kervanının Medine'nin doğusundan Suriye'ye gitmekte olduğunu öğrendi. Zeyd b. Harise idaresinde Necib'de bulunan Karede mevkiinde bu kervanı ele geçirerek Medine'ye getirdi.
UHUD SAVAŞI = Mekkeliler hem intikam almak için hem de Suriye kervan yolunu tehdit altından kurtarmak için harekete geçtiler. 3000 kişilik bir kuvvetle, Ebu Süfyan'ın komutasında Medine'ye doğru hareket ettiler. Orduda iki yüz atlı, altı veya yedi yüz zırhlı asker ve üç bin de deve vardı.
23 Mart 625 tarihinde gerçekleşen bu savaşta Hz. Hamza şehit düşmüştür. Uhud savaşında Müslümanlar yetmiş şehit verirken düşmana teslim olmamışlardır. Müşrikler yirmi iki ölü vermişlerdir.
Okçuların verilen emre uymamaları can kaybına sebep olmuştur. Ganimet elde etme arzusu, Allah rızasını kazanmanın ve Hz. Peygamber'e itaatin önüne geçmemelidir.
HAMRAÜLESED GAZVESİ = Uhud savaşından sonra müşrikleri Medine'yi istila edecekleri endişesiyle Peygamber Efendimiz 500 kişilik ordusuyla Haraülesed'e kadar takip etmiş (beş gün kalmışlardır) , müşrik ordusuda geri dönmeye cesaret edemeyerek Mekke'ye dönmüştür.
KATAN SERİYYE = Uhud savaşından sonra güçsüzleştiğini düşündüğü Müslümanlara Esed kabilesi Medine'ye saldırmaya karar verdi.
Ebu Seleme başkanlığında Müslümman ordusu Katan'a kadar ilerleyip etkisiz hale getirmişlerdir.
BİR'İ MAUNE FACİASI = 4 Temmuz 625'de Sa'saa kabilesi başkanı Ebu Bera Medine'ye gelerek Peygamber Efendimizle görüştü. İslam'a davet edildi kendisi kabul etmedi fakat kabilesine İslamı anlatacak kimseler gönderilmesini istedi.
Ehli Suffe'den yetmiş kadar kurrayı gönderdi. Bir'i Maune kuyunun yanında konaklayan kurralar Sa'saa kabilesinden Amr b. Tufeyl tarafından şehit edilmişlerdir.
RECİ VAK'ASI = Temmuz 625 yılında Safer ayında meydana gelmiştir. Adal ve Kare kabilelerine İslamı anlatmak için on kişiden oluşan bir heyet gönderildi. Mekke ile Usfan arasında Hüzeyl kabilesine ait Lihyanoğulları tarafından bazıları şehit edilmiş diğerleride Mekke müşriklerine satılarak orada şehit edilmişlerdir.
BENİ NADİR GAZVESİ = Peygamber Efendimiz (sav) duvar dibinde dinlenirken bir Yahudi üzerine taş yuvarlayarak şehit etmek istediği için Nadiroğullarıyla savaşılmış, Medine'den çıkmaya razı olmuşlardır.
BENİ MÜSTALİK GAZVESİ = Mustalik reisi Haris b. Ebu Dırar ile savaştılar (627) Mustalikoğulları yenildi ve reisin kızı Cüveyriye ile evlenen Peygamber Efendimiz (sav) bu kabilenin Müslüman olmasını sağlamıştır.
Bu savaşın sonunda Ifk hadisesi yani , Hz. Aişe'ye yapılan iftira olayı vuku bulmuştur.
HENDEK SAVAŞI = Ahzab savaşı adıyla da bilinir. Yahudilerden Beni Kaynuka ile Beni Nadir Mekke müşrikleri ile birleşerek Peygamberimizi (sav) öldürmeye teşebbüs etmişlerdir. Hz. Muhammed (sav) bunları Medine'den Hayber'e sürdü. Bu kabileler Mekke müşriklerine giderek savaş çağrısında bulundular.
Müşriklerin ordusu on bini geçti. Medine'nin çevresine Peygamber Efendimiz üç bin Müslümanla hendek kazmaya başladılar. Hendek yaklaşık 5500 m. uzunluğunda 9 m. eninde , 4,5 m. derinliğinde olduğu tahmin ediliyor.
Müşrikler bu hendeği geçemeyeceklerini anlayınca yahudiler Medine'deki Kurayza yahudileriyle anlaştı. Daha sonra iki ateş arasında kalan İslam ordusu düşman safhalarında bulunan Eşca kabilesinin reisi Nuaym b. Mesud İslamiyeti kabul ederek gizlice Peygamberimizin (sav) yanına geldi.
Yahudi - müşrik ittifakını bozdu. Kurayza kabilesini müşriklerle olmaktan vazgeçirdi. Başlayan fırtına Ebu Süfyan'ın ordusunu zor duruma düşürünce Mekke'ye döndüler.
KURAYZA GAZVESİ = Artık güvenirlilikleri kalmamıştı. Kalelerine çekilerek taşkınlık yapmaya başladılar. Sa'd b. Muaz'ın bu savaşda hakem tayin edilmiş , savaşın sonucunun hükmünü vermiştir. Ben Kurayza mensubu erkekler ölüm cezasına çarptırılmışlardır.
Hz. Muhammed'in (sav) hicreti Hicaz bölgesindeki önemli şehirlerden biri olan Medine'nin bu adı almasındaki nedendir.
NOT. Gazvelerin isimleri ve sırası ezberlenirse sınavda faydasını görürsünüz...
[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]
nurşen35..