5. Ünite
İSLAM'IN MEDİNE DÖNEMİ II
HUDEYBİYE ve SONRASI
Allah'ü Teala'nın yardımı Hz. Peygamber'in başarılı savaş taktikleri ve müminlerin sebatı sayesinde Hendek Gazvesi Müslümanların bir zaderine dönüştü. İslamiyet açısından Hendek Gazvesi önemli bir dönüm noktası oldu. Kureyş bu savaştan sonra Müslümanların üzerine saldırıda bulunamamıştır.
HUDEYBİYE ANTLAŞMASI = Bu antlaşma Mekke müşrikleriyle Hudeybiye kuyusu civarında yapılmıştır.
Hz. Peygamber (sav) hicretin 6. yılı Zilkade ayının ilk günlerinde ( Mart 628) gördüğü rüyasında ashabıyla birlikte Mekk'ye giderek Kabe'yi ziyaret etmişti. Bu rüya üzerine umreye gidileceği müjdesini vererek hazırlanmalarını söyledi.
Yola çıkarken silah almadılar , ayrıca kurbanlık 70 deve hazırlattılar. Hudeybiye civarına geldiklerinde Mekke'li müşrikler Kabe'yi ziyaret etme için bile olsa Müslümanları Mekke'ye girmelerine izin vermediler.
En sonunda Peygamber Efendimiz (sav) Hz. Osman'ı nüfuzlu akrabası olduğu için müşrikleri ikna etmesi için gönderdi. Hz. Osman'ı da dinlemediler ve üç gün göz hapsinde tuttular. Hz. Osman'ın dönmemesinden dolayı Müslümanlar arasında şehit edildiği yayılınca Peygamberimiz (sav) artık buradan ölünceye kadar savaşılacağına dair Müslümanlardan biat aldı.
Bunu duyan müşrikler Müslümanlarla savaşmaktan çekindiler ve Hudeybiye antlaşması yapıldı.
(Nisan 628) Bu anlaşmaya göre;
1. Bu anlaşmanın süresi on yıldır. Birbirleriyle savaşmayacaklar.
2. Müslümanlar bu yıl Kabe'yi ziyaret edemeyip, gelecek yıl Mekke'de umre yapacaklar.
3. Mekke müşriklerinden İslamı kabul edip Medine'ye sığınanlar tekrar Mekkelilere iade edilecek
4. Diğer Arap kabileleri iki tarafdan birbiriyle ittifak kuracaklar.
Müslümanlara ihramdan çıkıp , kurbanlarını keserek Medine'ye dönmelerini söyledi. Müslümanlar Peygamberimize (sav) bu anlaşmadan memnun kalmadıklarını dile getirdiler.
Hudeybiye anlaşmasında Müslümanların aleyhine görünen sulh maddeleri onların yararına yönelik gelişmelere zemin hazırladı.
Mekkeli Ebu Basir isimli şahıs Müslüman olup Medine'ye gitmişti.
Anlaşma gereği kendisini geri götürmek üzere gelen iki Mekkeliye teslim edildi. Ancak o yolda onlardan kurtulmayı başarıp Kureyş'in ticaret yolu üzerindeki bir mevkiye giderek oraya yerleşti.
Bu durum mekke'de duyulunca Müslüman olan diğer Mekkelilerde onun yanına gittiler ve üç yüze kadar sayıları oldu.
Kureyş kervanlarının geçişini engellemeye başladılar. Mekkeliler Mekke'den medine'ye sığınan Müslümanların iadesi şartının kaldırılmasını teklif etmek zorunda kaldılar. Bir yıl dolunca Mekke'ye gidilip umre yapıldı.
Peygamber Efendimiz (sav) hicretin yedinci yılında davetini bütün insanlığa duyurmak için iki büyük devlete Bizans ve İran ve komşu ülkelerin hükümdarlarına mektup gönderdi.
Bizans imparatoruna elçi olarak Dıhye b. Halife el-Kelbi gönderildi.
İran Kisrası II. Hüsrev Perviz'e Abdullah b. Huzafe gönderildi.
Habeşistan'ın Necaşisine Amr b. Ümeyye ed-Damri gönderildi.
Mısır Mukavkısı'na Hatib b. Ebu Beltea gönderildi.
Mısır Mukavkısı İslamiyeti kabul etmese de elçiyi iyi karşıladı ve Mariye ve Sirin adında iki cariye göndermiştir. Peygamber Efendimiz Mariye ile evlenmiştir.
Busra emirine gönderilen elçi Gassanilerin Mute valisi Şurahbil b. Amr tarafından yolda yakalanıp öldürüldü. Bu olay Mute savaşının sebebi olmuştur.
HAYBER'İN FETHİ
Medine'de 150 km. uzaklıkta bulunan Hayber yahudilerin yaşadığı önemli bir şehirdi. Medine'den çıkarılan Beni Nadir yahudileri de buraya yerleşmiş , Müslümanlara karşı düşmanca bir politika izliyorlardı.
Mekke'deki müşriklerle Arap kabilelerinide dolaşarak Müslümanlara karşı onlarıda kışkırtıyorlardı. Fedek yahudilerini ve Gatafanoğullarını da yanlarına almaya çalışıyorlardı.
Bunu duyan Hz. Muhammed (sav) iki yüzü süvari , bin dört yüzü piyade , olan 1600 kişilik ordusuyla Medine'den hareket etti.
Bir sabah vakti Gatafanoğullarının Hayberlilere gönderecekleri yardımı engellemek için istikametteki yollara birlikler yerleştirildi. İslam ordusu Hayber kalesini kuşatmıştı. Peygamberimiz (sav) önce yahudileri İslam'a davet etti, kabul etmediler ve çok şiddetli çatışmalar başladı. En şiddetli çatışma Kamus kalesinde yaşandı.
Hz. Ali (ra) burada büyük kahramanlıklar gösterdi. (629) Çatışmalarda on beş şehit verilmiş buna karşılık 93 yahudi öldürülmüştü.
İslam devleti yine galip gelmişti.
Hayberliler ziraat işinden iyi anladıklarını öylüyerek topraklarında yarıcı olarak kalma teklifinde bulunmuşlardı. Peygamberimiz (sav) bu teklifi kabul etti. Yahudilerin yıllık tarım mahsülünün yarısını İslam devletine vereceklerdi. Bu arada Cafer b. Ebu Talib'de Necaşi'nin yanından dönerek Hayber'e gitti. Peygamber Efendimiz (sav) Hayber'in fethine ve Hz. Cafer'in dönüşüne çok sevindi. Bölgedeki diğer yahudilerde Hayberlilere tanınan sulh şartlarını istediler.
İslam devleti bunlarla savaşmadan himayeleri altına almış oldular. Bu arada Hayber'de bir kaç gün kalan Peygamberimiz'e (av) Zeynep adında bir yahudi kadın zehirlemek amacıyla kızartılmış oğlak eti getirdi. Efendimiz ilk lokmayı yutmadan fark etti. Fakat ahabilerden Bişr b. Bera zehirlenip vefat etti. Peygamber Efendimiz (sav) bu gazvede esir olan yahudi liderlerden Huyeyy b. Ahtab'ın kızı Safiyye ile evlendi.
UMRETÜ'L _ KAZA
Umre için hazırlık yapılmaya başlandı. 2000 kişi yanlarında 70 kurbanlık deve ile Mekke'ye doğru yola çıktılar. Büyük evinç içinde telbiye getirerek Mekke'ye giren Müslümanlar Kabe'yi görünce tekbir getirmeye başladılar. Resulullahın peşinden tavaflarını yaptılar. Ardından Safa ve Merve arasında sa'y yaptılar. Bilal Habeşi Kabe'nin damına çıkarak öğle ezanını okudu ve namaz kılındı. Daha sonra tıraş olup, kurbanlarını keserek ihramdan çıktılar. Umretül -kaza denilen umrelerini tamamlamış oldular. Bu umre esnasında Peygamber Efendimiz amcası Abba'ın baldızı Meymune ile son evliliğini yaptı.
Müşrikler tepe ve dağlara çekilerek Müslümanların umrelerini seyretmeye ve etkilenmeye başladılar.
Bu arada Halid b. Velid , Amr b. As, Osman b. Talha Medine'ye giderek Müslüman oldular.
MUTE SAVAŞI
Müslümanlar Bizans arasında yapılan ilk savaştı. Sebebi Hz. Muhammed'in (sav) Busra emirine gönderdiği elçi Haris b. Umeyr el- Ezdi'nin Mute'den geçerken hıristiyan Gassani emiri Şurahbil b. Amr tarafından şehit edilmesi.
Ayrıca 15 kişilik İslam devleti için Zatvatlah'a gönderilen heyette ok atılarak şehit edilmişti.
3000 kişilik ordu hazırlatıldı. Zeyd b. Harise komutanlık yaptı. Resulullah Seniyyetül- Veda tepesine kadar uğurladı. Bizans ordusu 100 bini aşmıştı. İslam ordusu büyük bir orduyla savaşa girdi. Sırayla Zeyd b. Harise , Cafer b. Ebu Talib , Abdullah b. Revaha şehit düşünce kumandayı Halid b. Velid ele aldı. Farklı bir taktik uygulamaya başladı. Sağdakiler sola , soldakiler sağa , arkadakiler öne , öndekileri arkaya alarak birliklerin Müslümanlara katıldığı izlenimini vermek istiyordu. Öyle de oldu. Kafirler savaşmaktan vazgeçtiler. Şehit sayısı 15 (629)
MEKKE'NİN FETHİ
Hudeybiye Antlaşması üzerinden iki yıl geçmeden Mekke müşrikleri anlaşmayı bozdular. Huzaa oğulları Resulullah'a (sav),Bekiroğulları Mekke müşriklerine katılmıştı. Bekiroğulları Huzaaoğullarından 23 kişiyi öldürdüler. Bunu öğrenen Resulullah Mekke müşriklerine ya Bekiroğullarıyla ittifaklarını bitirmek ya da ölen 23 kişi için diyet ödemelerini kabul etmezlerse savaşacaklarını bildirdi, önce redettiler.
Fakat sonra pişman oldular. Ebu Süfyan'ı anlaşması yenilemesi için Medine'ye gönderdiler. Ebu Süfyan'ın Resulullah'la (sav) evli olan kızı da Ümmü Habibe babasına destek vermedi. Peygamber Efendimiz (sav) bütün Müslüman kabilelerede haber göndererek Ramazan'ın ilk günlerinde Medine'ye gelmelerini istedi. 10bin kişiyle İslam ordusu Mekke yakınındaki Merrüzzahran vadisi geldiğinde her askerin bir ateş yamasını ne kadar kalabalık oldukları neticesini uyandırmaktı.
Mecbur kalmadıkça kan dökülmesini istemiyordu. Şehre güneyden giren Halid b. Velid bir grup müşriklerle çarpıştı. İki Müslüman şehit olurken 13 müşrik öldürüldü. 11 Ocak 630 yılında Mekke'ye girildi.
Resulullah Kabe'de acerülesved'i selamlayıp öptü. Devesi Kasva üzerinde elindeki sopa ile putları devirerek tavafını tamamladı. Kabe içindeki putlarıda temizletti. İslam'ın yayılışını hızlandıran Mekke'nin fethi ardından bir kaç gün Mekke'de kaldı.
HUNEYN GAZVESİ
Hevazin ve Sakif kabileleri Mekke'nin fethinden sonra sıra onlara geleceklerini düşünüyorlardı. Savaş hazırlığı yapmaya başladılar. Attab b. Esid'i Mekke valiliğine tayin ederek Resulullah (sav) Mekke'nin kuzeydoğusunda girişi Harem-i Şerif'e 36 km. uzaklıkta Huneyn vadisine hareket etti. Dört Müslüman şehit, müşrikler yetmiş kayıp verdi.
TAİF KUŞATMASI
Taif kalesi çok iyi korunuyordu. Debbabe ve Dabi denilen savaş araçlarını kullanan İslam ordusu çetin bir karşılık grdü. Taiflilerden Resulullah (sav) kendilerine sığınacak kölelerin azad edileceğini ilan etti. 20 civarında köle kaleden inmeyi başararak Müslümanlara katıldı. Kuşatma 1 ay sürdü. Daha sonra Resulullah (sav) Taiflilerin Müslüman olarak kendisine geri dönmeleri için dua etti.
Sakifliler İslamı kabul ettiler. Toplanan savaş ganimetleri beşte biri Beytül-mal'a ayrılıyor gerisi gaziler arasında paylaştırılıyordu. Kur'an'da '' Müellefe-i kulüb'' ( Kapleri İslamaısındırılmak istenenler) bu lütuf sayesinde samimi birer Müslüman olmalarını sağlamak hedefleniyordu. Cirane'de Hz. Peygamber'in (sav) yeni Müslüman olmuş Mekke eşrafına ganimetten bol hisse vermesi Ensar gençleri arasında kıskançlığa sebep oldu. Bunu duyan Resulullah (sav) Ensarları topluyarak şu sözlerle gönüllerini almıştır.
'' Eğer hicret şerefi ve fazileti olmasaydı muhakak Ensardan bir fert olmak isterdim'' dedi.
TEBÜK GAZVESİ
Medine'nin kuzeyinde 700 km. uzaklıkta Suriye ticaret yolu üzerinde Tebük Gazvesinin düzenlendiği zaman Saatül-Usre
(güçlük zamanı) , orduya ( Ceyşül -usre ) güçlük ordusu , gazveye de Gazvetül-usre ( güçlük gazvesi) denilmiştir.
Tebük Gazvesinin sebebi ; Bizanslıların Medine'ye saldırı için savaş hazırlığı yaptığı Suriye'deki Arap kabilelerin Bizans'a katılmasıdır (9 Ekim 630)
30 bin kişilik orduyla yola çıkıldı. Tevbe Suresi 38-40 nazil oldu.
Medine'de vekil olarak Hz. Ali'yi bıraktı. Tebük'e varıldığında haberlerin asılsız olduğu anlaşıldı. Bu arada Resulullah Eyle , Cerba , Ezruh yöneticileriyle antlaşmalar yaptı. Cizye ayeti ilk defa Tebük Seferi esnasında bu yerleşim merkezinde yaşayan yahudi ve hıristiyanlara uygulandı. Medine'ye dönmeye karar verildi. Kuba yakınlarında münafıkların toplanması için yapılmış fitne yuvası olan ''Mescid-i Dırar'' hemen yıkıldı.
Hac hicretin 9. yılında (631) farz kılındı. Fakat müşriklerde hacca geleceğini Kabe'yi çıplak tavaf edecekleri için hacca gitmedi.
Hz. Ebubekir hac emiri olarak görevlendirildi. Yola çıktıktan sonra Tevbe Suresi nazil oldu. Hz. Ebubeekir yoldayken Hz. Ali yetişip dört maddeden oluşan ültimatomu iletti.
1. Müşrikler Kabe'ye yaklaştırılmayacak
2. Kabe'yi çıplak tavaf yasaklandı
3. Müminlerden başkası Cennete giremeyecek
4. Önceden yapılmış anlaşmalar süresi doluncaya kkadar devam edecek. Müslüman olmadıkları için can güvenliği olmayacaktır.
Hicretin 10. yılında Ramazan ayında Kur'anı Kerim'i Cebrail (as) Resulullah'a (sav) iki kez tilavet ettirdi. Ramazan'ın on son gününde itikafa giren (sav) bu Ramazan son yrmi gün itikafa girmiştir.
Hac için herkesi haberdar etti. ( 23 Şubat 632)
Zülhuleyfe'de seferi namazı ( ikindi namazı) kılındı. Gece orada geçirildi. Sabah ihrama girildi. Resulullah (sav) buradan itibaren telbiye getirmeye başladı. O , Lebbeyk dedikçe dağ taş bu sesle yankılanıyordu. On gün sonra Mekke'ye ulaşıldı. Kabe tavaf edildi. Safa ve Merve tepelerinde sa'y yapıldı. 3 gün kalarak , 8 Zilhicce (terviye) günü Mina'ya hareket etti. Geceyi orada geçirdi.
Müzdelife'de zeval vakti Kasva'ya binen Resulullah (sav) Arafat vadisinin ortasına gelerek meşhur hutbesini okudu. Öğle ve ikindi namazları cem'i takdim ile kılındı. Akşama kadar dua ile meşgul oldu. Akşam üzeri Arafat'tayken Kur'anı Kerim'in son ayeti nazil oldu. ''Bugün size dininizi kemale erdirdim. Size olan nimetimi tamamladım. Ve size din olarak İslamı seçtim. ( Maide 5/3)
Resulullah güneş battıktan sonra devesi Kasva'ya binerek Müzdelife'ye geldi. Yatsı vakti girince akşam namazı ile yatsı namazını cem'i tehir ile birlikte kıldı , geceyi oarada geçirdi.
Bayramın birinci günü sabah naazından sonra el-Meşarül Haram'a geldi. Cemre-i Akabe'de şeytana ufak taşlardan yedi tane attı. Mina'ya gelerek yüzbini aşan ashabına bir konuşma yaptı. Hutbesini bitirdikten sonra her yılına 1 deve kurban ederek 63 kurban kesti. Diğerlerini Hz. Ali kesti. Resulullah (sav) tıraş olup ihramdan çıktı. Bir parça kurban eti yiyerek gerisini Müslümanlara dağıtılmasını söyledi.
Hz. Peygamber (sav) Kabe'ye geldi ve Tavaf-ı Sadr'ı yaptı. Zemzem kuyusuna giderek su içti. Mina''ya dönerek bayram günlerini geçirdi. Harem-i Şerif'e dönerek Veda Tavafını yaptı. Haccını yaparak Medine'ye doğru yola çıktı. (26 Mart 632)
Resulullah (sav) ilk ve tek haccı olmasıyla '' Haccatül-İslam '' açıklamış ve uygulamış olması bakımından ''Haccatül-Belağ'' İslam ahlakının hac ibadetiyle tamamlanmış olması dolayısıyla '' Haccetül- Kemal - vet -tamam '' denmiştir.
Müşrikler , Hudeybiiye anlaşması ile Müslümanların gücünü azaltmayı denemişler ancak başarılı olamamışlardır. Bu durum şu gelişmelerden anlaşılmaktadır.
a. Müslümanların sayısının artması
b. Mekkelilerin Hudeybiye anlaşmasında kendilerinin lehine görünen bazı şartların kaldırılmasını istemeleri
Huneyn Gazvesinin sonuçları ;
a. Alınan esirlerinin karşılıksız serbest bırakılması
b. Hevazin kabilesinin İslamı kabul etmesi
c. Taif halkının yalnız kalması
d. Ganimet dağıtımında müellefe-i kulüb uygulaması
Tebük Gazvesiyle ilgili ifadeler ;
a. Tebük seferinin adı , '' Gazvetül-Usre''
b. Sefer hazırlıkları kampanyasında en fazla yardımı Hz. Ebu Bekir yapmıştır.
c. Münafıkların bir kısmı sefere katılmamıştır.
d. Sefer çok sıcak geçen bir yaz mevsiminde düzenlenmiştir.
Hz. Peygamberimizin (sav) gelirleri; Kendisine sunulan hediyeler, ganimetlerin beşte birinden kendisine düşen pay, asker olarak aldığı hisse, arazilerden elde edilen gelir.
İslamda insanın sadece insan olması itibariyle bir çok hakkı vardı. Can , mal emniyetinin sağlanması din ve vicdan hürriyeti bunların başında gelir. Allah katında herkes eşittir. Üstünlük takva iledir. Resulullah'ın (sav) hicretin 10. yılında ashabıyla birlikte hacca giderek ilk ve son haccı olan Veda Haccını ifa etmiştir. Bu haccı sırasında yaptığı konuşmalarda İslam dininin en önemli ilkeleri veciz bir şekilde açıkladı. Temel insan haklarını dile getirdiği Veda Hutbesi sırasında ashabıyla vedalaştı.
[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]
hazırlayan nurşen35