www.medineweb.net
7
“Konulu tefsîr”, Arap tefsîr literatüründe et-tefsîru’l-mevzûî olarak geçer.
Konulu tefsîr yönteminin gelişmesindeki etkenler :
1- Kur’ân’ın temel amacıyla uygunluk
2- Müfessire bütüncül bir yaklaşımı kazandırması; hataya düşmesine engel olması.
3- Çağdaş problemlere çözüm arayışı
4- İslâm davetçisine yardımcı olması
5- Oryantalistlerin Kur’ân hakkındaki iddialarına cevap verme.
Konulu tefsîr yöntemi, temelde üç kısma ayrılmaktadır:
1. Kur’ân merkezli konulu tefsîr: Bu da kendi içinde şu kısımlara ayrılmaktadır:
a. Konu tefsîri: Bu, kavram tefsîrinden daha kapsamlı ve geniş çerçevelidir.
b. Kavram tefsîri: Bu ise konu tefsîrinden daha dar çerçevelidir.
2. Sûre merkezli konulu tefsîr: Sûre merkezli konulu tefsîr, iki kısma ayrılır:
a. Sûredeki tek konunun tefsîri.
b. Sûrenin tüm konularının tefsîri.
3. Âyet merkezli konulu tefsîr: Kur’ân’daki bir âyet merkeze alınarak onunlailgili diğer âyetlerden;
ayrıca sünnet, sahabe ve tabiun sözleri, başkamüfessirlerin görüşleri ve sair referanslardan hareketle
âyeti bütün yönleriyle inceleme şeklinde gerçekleştirilir.
Arap dünyasında ve gerekse ülkemizde en fazla önemsenen tefsir yöntemi Konulu tefsirdir.
Konulu tefsîri yöntem olarak inceleyen çalışmalardan bazıları şunlardır:
1-Müslim, Mustafa,Mebâhis fi Tefsîri’l-Mevzûî;
2- Fuda, Mahmud Besyuni, et-Tefsîru’l-Mevzûî ve Menhecü’l-Hakk fi Hidâyeti’l-Halk;
3- Hicazi, Muhammed, et-Tefsîru’l-Mevzûiyye fi’l-Kur’âni’l-Kerim;
4- Demirci, Muhsin, Konulu Tefsîre Giriş;
5- Güven, Şahin, Konulu Tefsîr Metodu.
Kur’ân’ın bir hidâyet kitabı olduğui düşüncesinden hareketle mesajını doğrudan bütüncül olarak
insanlara ulaştırmayı ve toplumdaki sosyal, siyasal ve kültürel sorunlara Kur’ân’dan çözüm üretmeyi
amaçlayan akıma İctimâî Tefsîr Ekolü denir.
İctimâî tefsîr ekolünün en belirgin yönü : Tefsîrde donukluğu ve durgunluğu aşmak; mesajın
ötesindeki faydasız gramatik polemikler ve ileri detaylardan uzaklaşarak doğrudan mesaja
yoğunlaşmaktır. Bir diğeri ise yaşanan çağda ortaya çıkan problemlere Kur’ân çerçevesinde çözüm
üretmektir.
İctimâî tefsîr ekolü 19. yüzyılın son çeyreğinde pozitivizmin etkisiyle aklın sadece bilim, teknoloji ve
pozitif ilimlerle özdeşleştirilmesine bir reaksiyon olarak MISIR ‘da ortaya çıkmıştır.
İctimâî tefsir ekolünün ilk temsilcileri
1- Muhammed Abduhve telebesi Reşid Rıza, Tefsîru’l-Menâr;
2- Mustafa Merâğî, Tefsîru’l-Merâğî;
3-Kutup, Seyyid, Fi Zilali’l-Kur’ân.
İctimâî tefsîr ekolünün olumlu bulunan yönleri :
1. Körükörüne taklidi reddedip araştırma ve doğruyu bulma konusunda çaba gösterme.
2. Kur’ân mesajına engel olan ilgisiz ve faydasız bilgilerden, isrâiliyattan uzak durma.
3. Mezheplerin tesirinde kalmadan doğrudan ahkâma ve mesaja yönelme. |