[Hâdimul İslam]

Ünite 2 (Türkiye’de Reform Arayışları 1839- 1908)
51_ Tanzimat Fermanı ne zaman ilan edildi? Sultan Abdülmecid döneminde ilan edilen Tanzimat Fermanı ya da Gülhane Parkı’nda okunmasından dolayı Gülhane Hatt-ı Hümayunu , 3 Kasım 1939 Osmanlıda yeni devrin başlangıcını temsil etmektedir.

52_ Osmanlı Devleti’nin geri kalmasının sebebi nedir? Devletin geri kalmasının sebebi olarak 150 yıldan beri kanunlara uyulmaması nedeniyle Devlet ve halkın kuvvet ve refahını kaybetmesi, güçsüz ve fakir düşmesi gösterilmektedir.

53_ Tanzimat Fermanı’nın yeni idare tarzı bakımından en dikkate değer özelliği nedir? Yeni kanunlara ihtiyaç duyulduğunun ifade edilmesi ile meclisler eliyle karar alama ve idare etme tercihine sahip olmasıdır.

54_ Tanzimat Fermanında padişah Tanzimat’ın amacının ne olduğunu vurgulamıştır? Eski dönemlerdeki anlayıştan farkı olarak, yalnız din ve devleti korumak değil, ülkeyi ve milletti de kalkındırmak olduğunu vurgulamıştır.

55_ Tanzimat döneminde halkın yönetime katılması açısından önemli olan meclisler hangileridir? Meslis-i Al-i Tanzimat, Meclis-i Ahkam-ı Adliye ve Şura-yı Devlet halkın yönetim katılması açısından önemlidir.

56_ Osmanlı Devleti’nin yeni kanun tasarılarını hazırlamak, önemli devlet memurlarını yargılamak gibi temel görevleri yerine getirmek amacıyla hangi adliye kurulmuştur?
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi 1 Meclis-i Vâlâ-yı Ahkam-ı Adliye yükü fazlalaşınca ikiye ayrıldı yerine hangi kurumlar kuruldu? 1854 yılında ikiye ayrıldı. Yargı işlerine bakmak üzere Meclis-i Ahkâm-ı Adliye kurulurken, yasama işleri için Meclis-i Ali-i Tanzimat ya da Meclis-i Tazimat kuruldu.

57_ Meclis-İ Tazimat Ne İçin Çalışacaktı? Halkı ilgilendiren konulardaki reformları saptamak ve devletteki refah düzeyini yükseltmek için çalışacaktı. Meclis-i Tazimatın kurulmasıyla Osmanlı Devletin de ilk kez yasama ile yürütme görevleri birbirinden ayrılmış oldu.

58_ Meclis-İ Ahkâm-I Adliye Ve Meclis-İ Tazimatı Kim Birleştirdi Ve Yerine Ne Kurdu? Padişah Abdülaziz tahta iken Temmuz 1861 tarihinde iki meclisi Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye adı altında birleştirdi. Bu meclis üç daireden oluştu. Meclisin yasama Tanzimat görevi Kanun ve Nizam dairesine devredilmiş, idari işler için Umur-ı İdar-i Mülkiye Dairesi, yargı için de Muhakemet dairesi kurulmuştur.

59_ Danıştay’ın Başlangıcı Sayılan Daire Hangisi Kurulma Tarihi Nedir? Şura-yı Devlet ise 1868 yılında kuruldu. Meclis-i Ahkam-ı Adliye kendi arsında ikiye ne zaman ayrıldı yerine ne geldi? 1868 yılında Meclis-i Ahkam-ı Adliye; Şura-ı Devlet ve Divan-ı Ahkâm-ı Adliye diye ikiye ayrıldı.

60_ Şura-I Devletin Görevlerinden Bazıları Nelerdir?  Her türlü kanun ve tüzük tasarılarını incelemek ve hazırlamak,  Kanun ve tüzük gereği görevli olduğu işleri tetkik ve karara bağlamak  Her türlü mesele hakkında istenildiğinde görüş bildirmek  Memurları yargılamak  Devletle fertler arasındaki davalara bakmak

61_ Muhassıllık Meclislerin Görevleri Nedir? Muhassıllık meclisleri 1840 yılında sancak merkezlerinde kurulan Muhassıllık meclislerin görevi sancaktan alınacak vergilerin miktarlarını saptamak ve onların düzenli toplanmasını sağlamaktadır. Osmanlı Devleti tarihinde ilk defa halkın temsilcilerinin seçimle belirlenmiş olması, demokrasi yolunda bir adımdır. Bu adım sultan Abdülmecit zamanında daha ileri gidecektir bunlar nedir? 1845 yılında ilan ettiği bir fermanla Sultan Abdülmecit, Meclis-i Ali-i Tanzimat’a vilayetlerden ikişer temsilci davet etmiş “ Yarı Mebuslar” diye adlandırılan bu temsilcilerin Meclisi Tanzimat’a girmeleri meşrutiyet yolunda çok önemli bir merhaledir.

62_ 1853-1856 Yılları Arasında Yaşan Kırım Savaşı Osmanlı Devletinde Birçok İlkin Başlangıcı Olmuş Bunlar Nelerdir? İlk defa geniş çaplı Avrupa ittifakını savaşta yanına alan Osmanlı devleti bunun bedelini bir bakıma ilk dış borçlanma ve ıslahat Fermanın ilanı ile ödemek zorunda kalmıştır. Kırım savaşı esnasında 1854 yılında başlayan dış borçlanmanın boyutları zamanla artarak devam etmiş, 1875 yılında devletin bir manada mali açıdan iflası, 1881 yılında da Duyun-ı Umumiye İdaresi’nin kurulması ile farklı bir boyut kazanmıştır. Dış borçlanma 1954 yılına kadar devam etmiş.

63_ Islahat Fermanıyla Neler Olmuştur? Osmanlı toplumu bu fermanla neredeyse Müslüman ve gayrimüslim olmak üzere iki farlı toplum olarak tanımlanmıştır. Önceliğin gayrimüslimlerde olduğu Islahat Fermanı, Müslüman olmayanlara askeri ve sivil bütün okullara girme hakkını vermiş, devlet memurluğunda görev almalarının önünü açmıştır. Ferman, Müslüman olmayanlara da askerlik zorunluluğu getirmiş ancak bedel vermek koşuluyla askerlikten muaf olabilme koşuluda tanımıştır. Müslüman halka böyle bir hak tanımayan ferman, Müslüman olamayan vatandaşların mülki memurluklarda görev alması, küçük düşürücü sıfatların yasaklanmasını öngörmektedir. Yabancı devlet vatandaşlarına Osmanlı ülkesinde gayrimenkul alma hakkını da tanıyan Islahat Fermanı, İltizam usulünün sona ermesi, maaşların düzgün ödenmesi gibi Tanzimat Fermanında belirtilen bazı hükümleri de tekrarlanmaktadır.

64_ Islahat Fermanı İle İstenen Düzenlemeler Zaman İçinde Hayata Geçirilmiştir Bunlar Nelerdir? 1858 Arazi Kanunnamesi, 1871 İdare-i Umumiye-i vilayet, 1878 Dersaadet ve Vilayet Belediyesi Kanunları bu düzenlemelerden bazılarıdır.

65_ Vilayet Nizamnamesi Nedir? 1864 Vilayet Nizamnamesi ülke idaresini vilayet, sancak, kaza ve köy idari birimlerine ayırmaktadır. Ayrıca belediye meclis üyelerinin seçimle gelecekleri hükmünü getirmektedir.

66_ Vilayet Meclis Üyeleri Kaç Kişiden Oluşmaktadır? Tabi üyeler ile seçimle belirlenen dört kişiden oluşmaktaydı. Mülki amir ve memurlar ile ruhani reisler tabii üyelerdi. Seçimle belirlenen dört üyenin ikisi Müslüman ikisi de gayrimüslimdi.

67_ Tanzimat Döneminde Askeri Alanda Yapılan Düzenlemelerle Askerlik Süresi Ve Yaşı Nedir? 1843 yılında ilan edilen bir yasayla askerlik yaşı 20, askerlik süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. 5 yıllık süreyi doldurup terhis olanlar, 7 yıllık bir süre redif askeri olarak yedek askerlikle yükümlü hale getirilmiştir. 1845 yılında ordu merkezlerinde birer askeri lise idadi açılmıştır.

68_ II. Mahmut Döneminde Açılan Okullar Hangileridir? 1846 yılında Meclis-i Maarif-i Umumiye kurulmuş, Bahriye, Harbiye ve Tıbbiye dışındaki okullar buruya bağlanmıştır. 1848 yılında İstanbul’da öğretmen yetiştirmek amacıyla öğretmen okulu Darülmuallimin” açılmıştır. 1859 yılında ilk kız rüştiyesi açılmıştır. 1859 yılında Mekteb-i Mülkiye kurulmuş Fransızca eğitim veren Galatasaray Sultanisi 1868’de eğitime başlamıştır.

69_ Tanzimat Döneminde İlan Edilen Ceza Kanunları Hangileridir? Tanzimat Fermanı’nın ilanından 7 ay sonra 1840 yılında Ceza Kanunnamesi yayınlandı. Bu kanun 1851’de kanun-ı Cedit2in yayınlanmasına kadar yürürlükte kaldı. Kanun-ı Cedit 1840 kanunnamesine göre daha geniş kapsamlı olup, bu kanunda sarhoşluk, kız kaçırma, sahtekârlık gibi yeni suçlar tanımlanmıştır.18512de ceza kanunname-i hümayunu olarak yürürlüğe girdi.

70_ Fransız Ticaret Kanunu Ne Zaman Yayınlandı? Ticaret alanında karma “muhtelit” ticaret mahkemeleri kuruldu. 1807 tarihli Fransız Ticaret Kanunu 1849 yılında tercüme edilerek 1580 de Kanunname-i Ticaret adıyla kanunlaştı. Bu kanunla anonim şirket, faiz ve kambiyo senedi gibi bazı kavramlar Osmanlı hukukunda yer almaya başladı.

71_ 93 Harbi Nedir? 93 Harbi (Rumi 1293 ) diye geçen 1877-1878 Osmanlı - Rus Savaşı başlayacaktır. Bu savaş sonrası İngiltere Osmanlı Devleti’ne yönelik uyguladığı devletin varlığı politikasından vazgeçerek kendisi için önemli olan bölgelerin ele geçirilmesi politikasına geçecektir. Neticede kendisi için hayati önem taşıyan Kıbrıs ve Mısır 93 Harbi sonrasında İngiltere Tarafından Osmanlı topraklarından kopartılacaktır.

72_ Tersane Konferansı Sonrası Alınan Kararlar Nelerdir? 23 Aralık 1876 tarihinde İstanbul’da Haliç Tersanesi’nde toplanan Tersane Konferansı Balkan sorunu barışçı yoldan çözmeye çalışmıştır. Aslında Konferans sonrası alınan kararlara bakıldığında sorunun ne kadar barışçı yoldan çözümlendiği ya da çözümlenmek istendiği ortaya çıkmaktadır. Karar gereği Sırbistan, Karadağ ve Romanya, bağımsızlık verilecek, Bulgaristan özerk hale gelecek, Osmanlı bu kararları kabul etmezse zorlamayla bu kararlar hayata geçirilecektir.

73_ Osmanlı Devleti, Rusya İle Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması Gereğince Neler Olmuştur? Antlaşma gereğince Sırbistan, Karadağ, Romanya, Bulgaristan, bağımsız olacak; Kars, Ardahan, Artvin ve doğu Beyazıt Rus egemenliğinde kalacak ayrıca Osmanlı Devleti ağır bir savaş tazminatı ödemek zorunda bırakılmıştır.

74_ Berlin Antlaşması İle Neler Olmuştur? Berlin antlaşması ile Ayastefanos antlaşması rafa kaldırılmış, Bulgaristan hariç, bağımsız devletlerle ilgili maddeleri aynen kalmıştır. Bulgaristan, Osmanlı’ya bağlı bir prenslik haline getirilmiş, Doğu Rumeli ve Makedonya Osmanlı’ya bırakılmıştır. Doğuda ise Doğu Beyazıt Osmanlı’ya verilmiş, Kars, Ardahan, Artvin ve Batum Rus işgalinde kalmıştır. Ermeni sorunun ilk defa gündeme geldiği geçerli antlaşma olan Berlin Antlaşması ile Osmanlı devleti savaş tazminatı olarak Ayastefanos’ta ödeyeceğinin iki katı savaş tazminatı ödemek zorunda bırakılmıştır.

75_ Muharrem Kararnamesi Nedir? 20 Aralık 1881 tarihli (28 Muharrem 1299) bir kararname ile ilan edilmiştir. Muharrem kararnamesi adı verilen bu antlaşma gereğince İstanbul’da Duyun-ı Umumiye idaresi kurulacaktır. Bu komisyonda alacaklıları temsilen birer İngiliz, Fransız, alman, Avusturya, İtalyan ve galata bankerlerinin temsilci yer alacak, Osmanlı temsilcisiyle birlikte toplam 7 üyeden oluşacaktır.

76_ Duyun-I Umumiye İdaresinin Gelir Kaynakları Nelerdir? Tuz, tütün, ispirto, balık, ipek, pul ve damga, Bulgaristan vergisi, Kıbrıs vergisi, Doğu Rumeli vergisi gibi geliri çok olan vergilerdir. Bu şekilde devletin mali gücünü elinden alan duyun-ı Umumiye, “devlet içinde devlet “ durumuna gelmiştir.

77_ Yeni Osmanlı Hareketinin Öncüleri Kimlerdir? Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa ve Ali Suavi gibi yazar ve şairlerdi. Bu kişiler ilerlemenin kurumlara dayandığını, hür kurumların ise ancak kamuoyunun desteği ile ayakta kalabileceğini, bu nedenle halkın eğitilmesi gerektiğini savunuyorlardı. Halka en kolay ulaşmanın yolunun da gazete olduğu bilinciyle, gazete çıkarmaya başlamışlardı.

78_ Tarihteki İlk Türk Anayasası Hangisidir? İlk Türk Anayasası “Kanun-i Esasi” 23 Aralık 1876 tarihinde ilan edilmiştir. 119 madde.

79_ Meclisi Umumi Denilen Meclis Kaça Ayrılmıştır? 2 ye ayrılmıştır Heset-i Ayân ve Heyet-i Mebusan ismini taşıyan iki ayrı meclisten oluşmaktaydı.

80_ 1876 Anayasası Meşruti Monarşi Diyebiliriz Neden? 1876 anayasası padişahın yetkilerinde bir kısıtlama yapmadığı gibi aksine, yetkilerini kanun güvencisine almıştır. Bu nedenle 1876 Anayasası ile kurulan siyasi sisteme; parlamentonun varlığı ile desteklenmiş meşruti monarşi diyebiliriz.

81_ İlk Osmanlı Meclisi Ne Zaman Toplandı? İlk Osmanlı Meclisi 19 Mart 1877 pazartesi günü Dolmabahçe Sarayında yapılan bir törenle açıldı. Meclisin açılış gününde tüm resmi daireler tatil edilmiştir. Meclisi Mebusan ilk toplantısını 20 Mart 1877 tarihinde Sultanahmet’teki Darülfünun binasında yapmış, 28 Haziran 1877 Tarihinde ilk toplantı yılını tamamlamıştı. Meclis-i Ayan için ise 21’i Müslüman, 5 ‘i Gayrimüslim olmak üzere 26 üye seçildi.

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi 1

82_ Meclisi Mebusanda Kaç Kişi Görev Yapmıştır? Meclis-i Mebusanın 13 Aralık1877-14 Şubat 1878 tarihleri arasında geçen ikinci döneminde 106 mebus görev yapmıştır. Bunların 59 Müslüman, 47’’si gayrimüslim idi Müslümanlarla gayrimüslim mebusların oranına baktığımızda %56’ya %44 oranı ortaya çıkmaktadır. Bu oran Müslim ve gayrimüslim mebusların neredeyse eşit oranda temsil edildiklerini göstermektedir.

83_ Meşrutiyet Meclisini Kim Kaldırdı? Rusya ile ateşkes görüşmelerinin yapıldığı sırada gelen sadaret teskeresi üzerine II. Abdülhamit böyle bir meclisin yararından çok zararı olduğunu söyleyerek 14 Şubat 1878 günü meclisi feshetti. Her derde deva olarak görülen meşrutiyet meclisin tatil edilmesiyle 1 yıl 1 ay 21 gün devam edebilmiş. Meclisin toplantı süresi de toplam 10 ay 5 gün sürmüştür.

84_ İttihat Ve Terakki Cemiyeti İlk Kongresini Nerede Yaptı Kimler Katıldı? İlk kongresini 1902 tarihinde Paris’te yapmıştır. Bu kongre ittihat ve Terakki tarihinde bir dönüm noktasıdır. Kongreye Prens Sebahattin, Ahmet Rıza, İsmail Kemal, İsmail Hakkı Paşa, Mahir Sait, Halil Ganem, Hüseyin Siret, İbrahim Temo ve Dr. Nazım gibi ittihat ve Terakki’nin ileri gelen isimlerinin yanı sıra Ermeni ve Rumlardan da bazı temsilciler katılmıştır.

85_ Vatan Ve Hürriyet Derneği Kim Tarafından Kuruldu? Vatan ve Hürriyet Derneği Mustafa Kemal Bey (Atatürk ) tarafından şam da kurulmuştu. Bu dernek daha sonra 1907 yılında Ahmet Rıza beyin Terakki ve ittihat Cemiyeti ile birleşti.

86_ II. Abdülhamid Rejimine Karşı Mücadele Eden Cemiyetler Nerede Toplandılar Sonra Ne Karar Aldılar? 27 Aralık 1907 yılında Paris’te bir araya geldiler. Kongreye Terakki ve ittihat, Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i merkeziyet, Ermeni Taşnaksutyun, Mısır cemiyet-i israiliyesi, Ahd-ı Osmani Mısır Cemiyeti ile Ermeniler ve Araplar tarafından yayınlanmakta olan bazı gazete ve dergilerin temsilcileri katıldılar. Kongre sonucunda, II. Abdülhamid’i tahtan inmeye zorlayarak meşrutiyeti yeniden kurma kararı alınmıştır. Bu amaca ulaşmak için bir dizi faaliyet gösterilecektir. İlk önce pasif direnme yapılacak, halka hükümete vergi vermemesi söylenecekti. Yapılacak propagandayla ordunun ihtilalcılara karşı silah kullanmaması sağlanacak son olarak gerekirse sonuca ulaşmak için genel ayaklanma yapılacaktı. Kongre sonucunda gizli bir komite kuruldu.

87_ II. Meşrutiyet Ne Zaman İlan Edildi? 24 Temmuz 1908 tarihinde resmen ilan edilmiştir. II. Meşrutiyet’in ilan tarihi daha sonraki dönemlerde ittihat ve terakkinin ilan tarihi olan 23 Temmuz olarak düzenlenmiştir.